ชื่อหนังสือ : ย่ำสนธยาโรมานอฟ
เขียนโดย : ดวงใจ
สำนักพิมพ์ : เพื่อนดี
จำนวน 480 หน้า ราคา 300 บาท

กระซิบก่อนอ่าน

   สารดคีอิงประวัติศาสตร์ของการสิ้นสุด ของราชวงศ์โรมานอฟ แห่งราชอาณาจักรรัสเซีย ที่ " ดวงใจ " ผสมผสานหลักฐานเก่า และข้อสรุปทานกระแสในหลักฐานใหม่ เพื่อให้ผู้อ่านได้พิจารณาศึกษาถึงความเป็นไป ด้วยความสะเทือนใจในปรากฏการณ์ที่สุญสลายของ ' ซาร์นิโคลัสที่ ๒ ' และ ครอบครัวอันเป็นที่รักยิ่งของพระองค์

   ' ...ใครอย่าได้หันกลับไปมองดูอดีตเบื้องหลังเลย เพราะในอดีต แม้จะมีสิ่งที่น่าชื่นชมสมสุขและความหรูหราสะดวกสบายมากมายเหลือคณานับ แต่เหตุการณ์ที่ร้ายกาจจนเหลือเชื่อมีมากกว่า จนกลบลบวันเวลาแห่งความสุขให้หายไปจนหมดสิ้น แทบจะว่าแม้แต่รอยยิ้มของเจ้าชายเจ้าหญิงน้อย ๆ หรือเสียงหัวเราะของผู้เป็นแม่ และวงแขนอันแข็งแรงอบอุ่นของผู้เป็นพ่อ ก็ไม่สามารถที่จะฝ่าฟันม่านหนาทึบของความทุกข์ระทมและความโศกเศร้าในยุคสนธยาของราชวงศ์โรมานอฟออกมาได้ '

ขอบคุณรายละเอียดและภาพปกจาก... เพื่อนดี ... นะคะ

แวะเคาะประตูร้านหนังสือ

   หวานเย็นหยิบ ' ย่ำสนธยาโรมานอฟ ' มาอ่านสืบเนื่องมาจากใน ' เบื้องหน้าเบื้องหลังบัลลังก์อังกฤษ ' ได้มีการพาดพิงถึง ' อนาสตาเซีย ' เจ้าหญิงปริศนาแห่งราชวงศ์โรมานอฟ ซึ่งมีความเกี่ยวพันทางสายพระโลหิตกับ ' สมเด็จฯ วิคตอเรีย ' แห่งราชอาณาจักรอังกฤษ ในฐานะที่ ' ซารินาอเล็กซานดรา ' พระชนนีของเจ้าหญิงอนาสตาเซียทรงเป็นหลานยายของสมเด็จฯ แห่งอังกฤษนั่นเอง

   บรรยากาศของย่ำสนธยาโรมานอฟนั้นแตกต่างกับเบื้องหน้าเบื้องหลังบัลลังก์อังกฤษโดยสิ้นเชิงทีเดียวค่ะ แม้ว่าความน่าสนใจนั้นจะไม่ได้ด้อยไปกว่ากัน แต่กระนั้นความหดหู่ในชะตากรรมของเชื้อพระวงศ์สายโรมานอฟของรัสเซียก็ทำให้บรรยากาศนั้นหม่นเทา และเศร้าขรึมจนสัมผัสได้เลยทีเดียวเชียวค่ะ

   ' ราชวงศ์โรมานอฟ ' คือราชวงศ์สุดท้ายของรัสเซีย ซึ่งปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ก่อนเกิดการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองสู่ระบอบคอมมิวนิสต์ในปัจจุบัน

   ' ...ประชากรรัสเซียซึ่งประกอบไปด้วยชาติพันธุ์หลากหลาย จะมีที่นาและบ้านเรือนอยู่กระจัดกระจายกันไปทั่วทุกสารทิศ แห่งละนิด แห่งละหน่อย รวมกันเป็นชุมชนหมู่บ้าน และเมืองเล็กเมืองน้อยอยู่ไกลจากกัน
   อาณาเขตตั้งแต่เทือกเขายูราล (Ural) ไปทางตะวันออก เรียกรวมกันว่า ' ไซบีเรีย ' (Siberia) ได้ชื่อว่า แห้งแล้ง กันดาร หนาวเหน็บ ล้าหลัง และยากจน ประชากรในอาณาบริเวณนั้นทำนา และปลูกพืชผลทางเกษตรในที่ดินของรัฐเป็นส่วนใหญ่ (มิใช่ที่ดินของขุนนางคล้ายกับกรณ๊ของอังกฤษ ฝร่งเศส และเยอรมัน) คนเหล่านี้ไม่รู้หนังสือ ไม่สนใจโลกที่อยู่ภายนอกชุมชนของตน และไม่คิดถึงอนาคต แม้แต่วันพรุ่งนี้พวกเขาก็อาจไม่คิดถึงเลย ชีวิตของพวกเขาเริ่มเมื่อตะวันขึ้น และจบลงเมื่อตะวันตกดิน...เท่านั้นเอง
   ประชากรในรัสเซียที่มีชาติพันธุ์ต่างจากกลุ่มสลาฟ ซึ่งมีมากมายทั่วอาณาจักร ไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ เพราะพวกเขาขาดทรัพยากร ขาดผู้นำ ไม่รู้หนังสือ และตกอยู่ในการเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิดจากเจ้าหน้าที่ของรัฐจากส่วนกลาง

   ...

   ส่วน ' ปัญญาชน ' (Intelligentsia) คือชนชั้นกลางที่เรียนหนังสือนั้นมีประปรายมาระยะหนึ่งแล้ว ตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 19 แต่ได้รับการกล่าวขวัญถึงน้อยมาก ' นักเขียน ' คือ ' ปัญญาชน ' ที่ชาวรัสเซียในเมืองใหญ่พอจะรู้จักบ้าง ส่วนชาวชนบทนั้นจะไม่รู้จัก ' ปัญญาชน ' เลย
   ' เจ้านาย ' และ ' ขุนนาง ' ของรัสเซีย ' ไม่รู้จัก ' และ ' ไม่เข้าใจ ' ปัญญาชนมากกว่าจะ ' กลัว ' คนเหล่านี้ เหตุที่เป็นเช่นนี้ อาจเป็นจริงตามข้อสังเกตของเจ้านายเยอรมันและเจ้านายอังกฤษ ที่มีโอกาสได้ ' สัมผัส ' เจ้านายรัสเซีย และให้คำวิจารณ์สั้น ๆ ว่า คนเหล่านี้ ' กลวง ' ' ตื้น ' และ ' ไร้สาระ '
   เหตุผลก็คือ เจ้านายและขุนนางรัสเซียส่วนใหญ่ไม่อ่านหนังสือที่มีสาระ ไม่พูดคุยหรือ ' ถก ' กันในประเด็นที่มีความลุ่มลึก หรือมีลักษณะเป็นวิชาการ เจ้านายมักคุยเรื่องการล่าสัตว์ หรืออาวุธใหม่ ๆ เจ้านายหญิงจะคุยเรื่องเสื้อผ้า การแต่งกาย แฟชั่น อาหาร งานราชอุทยานสโมสร และการเปลี่ยนบรรยากาศจากเมืองหลวงไปยัง ' ดาชา ' (Dacha) หรือบ้านตากอากาศในชนบท '

   จากคำอธิบายที่ยกมา ทำให้พอจะมองออกว่ารัสเซียนั้นมีความแตกต่างจากอังกฤษ และเยอรมัน อย่างมากทีเดียวค่ะ ที่สำคัญคือ... ไม่น่าเชื่อนะคะว่าประเทศซึ่งครั้งหนึ่งจัดได้ว่าเป็นมหาอำนาจชาติหนึ่งนั้นจะไม่ชอบอ่านหนังสือ ถือเป็นความรู้ใหม่เลยล่ะค่ะเนี่ย

   บุคคลสำคัญอีกคนหนึ่งของประวัติศาสตร์รัสเซีย ผู้มีส่วนเกียวพันกับราชวงศ์โรมานอฟอย่างไม่น่าเชื่อคือ... ' กริกอรี เอฟิโมวิช รัสปูติน ' (Grigorii Afimovich Rasputin) ชาวนาไซบีเรีย ผู้มีความผิดแผกไปจากมนุษย์ธรรมดา โดยไม่มีใครสามารถยืนยันได้ว่า รัสปูติน คือ นักบุญ... คนบาป...คนลวง...หรือคนโซ

   ' เจ้าหญิงมิลิทซา ' และ ' เจ้าหญิงอนาสตาเซีย ' เจ้าหญิงชาวมอนเตเนโกรคือผู้ที่นำรัสปูตินเข้าเฝ้า ' ซาร์นิโคลัส ' และซารินาอเล็กซานดรา เพื่อทำการรักษาพระอาการประชวรจากโรคเฮโมฟีเลียของ ' ซาเรวิชอเล็กเซ ' และน่าแปลกที่รัสปูตินสามารถรักษาพระอาการพระโลหิตไหลไม่หยุดของมกุฎราชกุมารได้ราวกับมีเวทมนตร์

   ความแปลกอีกอย่างของรัสปูตินคือ เขาสามารถสร้างความชอบธรรมได้ด้วยความคิดที่แปลกแตกต่าง ไม่ซ้ำใคร ด้วยประโยคที่เหล่าสาวกหรือใครต่อใครมักได้ยินได้ฟังอยู่เนือง ๆ ว่า

   ' มนุษย์จะต้องถูกไถ่บาปจึงจะพบกับความรอดนิรันดร์ แตสูเจ้าจะถูกไถ่บาปได้อย่างไร หากเจ้าไม่ทำบาป เพราะฉะนั้น สูเจ้าจงทำบาปให้หนักที่สุด ด้วยความสุขที่สุด และจงอย่าละอายที่จะทำบาปร่วมกับเรา... '

   การสังหารรัสปูตินนั้นจะมาจากพฤติกรรมแปลก ๆ อันไม่เป็นที่ยอมรับของเขา หรือเป็นเพราะความอิจฉาริษยาของเหล่าขุนนางเนื่องจากเขาสามารถรับใช้ใกล้ชิดเจ้านายของอาณาจักรได้นั้น คงไม่สำคัญเท่ากับความรู้เท่าทันในเหตุการณ์อันจะเกิดขึ้นในอนาคตอย่างแม่นยำ ดังที่ปรากฏในโทรเลขถึงซารินาฉบับหนึ่งความว่า

   ' จงรีบกราบทูลทูลกระหม่อมพ่อไม่ให้นำรัสเซียเข้าสงครามโดยเด็ดขาด เพราะสงครามจะนำมาซึ่งการสิ้นสุดของอาณาจักรรัสเซีย รัสเซียจะสูญเสียทหารจนถึงคนสุดท้ายของกองทัพ... '

   กระทั่ง ' เคานต์วิตต์ ' ผู้ไม่เคยชอบหน้าและลงรอยกับรัสปูติน ยังคงมีความเห็นไปในทางเดียวกันว่า...

   '...สงครามโลกครั้งที่ 1 คือเส้นทางที่ตรงแน่วที่สุดที่ได้นำความล่มสลายมาสู่อาณาจักรรัสเซีย...และราชวงศ์โรมานอฟ...'

   ภายหลังการเสียชีวิตของรัสปูตินไม่ถึง 2 ปี ความผันผวนของบัลลังก์โรมานอฟก็เกิดขึ้น ซาร์นิโคลัสทรงถูกบังคับให้ทรงลงพระปรมาภิไธยในการสละราชย์ ก่อนจะถูกนำไปคุมขังยังสถานที่ต่าง ๆ พร้อมด้วยซารินา ซาเรวิช และพระราชธิดาทั้ง 4 พระองค์

   การสิ้นสุดราชวงศ์โรมานอฟ ณ บ้านอิปาติเยฟ ในคืนวันที่ 16 กรกฎาคม ค.ศ.1918 ถูกรื้อฟื้นขึ้นอีกครั้ง เมื่อมีผู้อ้างว่าตนคือเจ้าอนาสตาเซีย พระธิดาองค์สุดท้องของซาร์นิโคลัสและซารินาอเล็กซานดรา ชื่อว่า ' แอนนา แอนเดอร์สัน '

   แอนนา แอนเดอร์สัน ได้ต่อสู้ตามกระบวนการศาลเพื่อพิสูจน์ว่าคือเจ้าหญิงตัวจริง จนถึงปี ค.ศ.1970 ผลการตัดสินครั้งล่าสุดในศาลเยอรมัน อาจไม่ใช่ ' คำตัดสินปิดคดี ' แต่ก็ทำให้คดีดังกล่าวต้องยุติ คือ...

   ' ศาลไม่มีหลักฐานพอที่จะตัดสินยอมรับหรือปฏิเสธว่า แอนนา แอนเดอร์สัน คือเจ้าหญิงอนาสตาเซียตัวจริงหรือไม่ '

   ปัจจุบัน ราชวงศ์โรมานอฟได้สูญสิ้นลง แต่ความกังขาในเหตุการณ์ครั้งนั้นไม่ได้สุดสิ้นตามไปด้วย ดังปรากฏในงานเขียนหลายต่อเล่มของนักเขียน นักวิชาการหลายต่อหลายคน ซึ่งไม่ได้เป็นเรื่องยากอีกต่อไปที่จะค้นคว้าหามาอ่าน แต่... คงไม่มีใครสามารถยืนยันได้ว่า เกิดอะไรขึ้นในบ้านอิปาติเยฟในคืนนั้น

   ย่ำสนธยาโรมานอฟ เป็นงานเขียนอีกเรื่องหนึ่งที่รวบรวมข้อมูลของราชวงศ์โรมานอฟไว้ในหลาย ๆ ด้าน และนำเสนอด้วยภาษาที่ง่ายต่อการทำความเข้าใจ ไม่เน้นคำวิชาการมากนัก เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจประวัติศาสตร์ แต่ไม่ต้องการเคร่งเครียดกับเรื่องราวในวารวันจนเกินไป ซึ่งหวานเย็นขอแนะให้ลองหยิบมาอ่านกันดูนะคะ