ตำนานกำเหนิดมองโกล: เจ้าชายหมาป่าสีน้ำเงินกับนางกวางสีขาวนั้นอันเป็นเชิงเปรียบเทียบถึงชาติพันธุ์ก็เป็นได้ โดยหมาป่าสีน้ำเงินนั้นอาจเปรียบคือชาวยุโรปหรือพวกคอเคซอยด์ที่อาศัยอยู่ในทุ่งราบสเตปป์ของไซบีเรีย ส่วนนางกวางสีขาวเปรียบเป็นชาวเอเชียหรือพวกมองโกลลอยด์ได้มีการแต่งงานมาอาศัยอยู่ร่วมกันจึงทำให้เกิดเป็นต้นตระกูลของเผ่ามองโกลก็เป็นได้ เพราะมีหลักฐานยืนยันว่าชาวมองโกลต่างจากชาวจีนและชาวเกาหลีตรงที่ว่าพวกเขามีผมสีโทนอ่อนเช่นน้ำตาลหรือแดงไปเลย ส่วนนัยน์ตาของพวกเขาก็มีสีน้ำตาลอ่อนๆจนไปเป็นสีเทา สีเขียว แม้แต่สีน้ำเงินก็มี
จนกระทั่งในปี ค.ศ. ๑๒๐๖ ( พ.ศ 1749 )เตมูจินข่าน สามารถรวบรวมเผ่ามองโกลและเผ่าข้างเคียงต่างๆได้เป็นหนึ่ง เขาจึงสถาปนาตนขึ้นเป็น คาฆาน ( ข่านแห่งข่านทั้งปวง ) ทรงพระนามว่า เจงกิสข่าน( มองโกลตัวพ่อ )นั่นเอง
"พญาเหยี่ยวซึ่งถาร่อนอยู่บนท้องฟ้าย่อมจะไม่มีอิทธิฤทธิ์อำนาจอย่างใดเลยถ้าแม้ว่ามันปราศจากปีก และมนุษย์เราซึ่งคราคร่ำอยู่กับพื้นธรณีก็เช่นเดียวกันเขาจะต้องตกอยู่ในฐานะที่ช่วยไม่ได้เลยถ้าเขาปราศจากม้าอาชาไนย"
"บรรดานครอันงดงามโอฬารของควาเรสม์ถูกเผามอดไหม้เป็นเพียงเศษซากเถ้าธุลี ไร่นาสาโทที่เขียวชอุ่มกลับกลายเป็นที่รกร้างไร้ซึ่งพืชพรรณ ตามเส้นทางต่างๆมีแต่สุนัขจิ้งจอกและแร้งกาที่คอยจิกกินซากศพของผู้คนที่ล้มตายเกลื่อนกลาด"
ผู้นำมองโกล (ตัวหลาน )ที่มีชื่อเสียงโด่งดังไม่แพ้เจ็งกิสข่าน คือ หลานชายของพระองค์ ซึ่งมีนามว่า กุบไลข่าน ได้รับเลือกเป็นมหาข่านปกครองมองโกลในปี ค.ศ.1260 พ.ศ (1803)งานแรกของข่านองค์นี้ คือ ปราบปรามวงศาคณาญาติที่ต้องการโค่นล้มพระองค์ หลังจากนั้นก็ทรงถือเอากรุงปักกิ่งเป็นนครหลวง และสถาปนาราชวงศ์ หยวน ขึ้น พระองค์ทรงเป็นจักรพรรดิจีนแทบจะยิ่งกว่าผู้นำมองโกล และตั้งพระนามว่า ง่วนสีโจ๊วฮ่องเต้ เป็นปฐมกษัตริย์ ของราชวงศ์หยวน
มองโกลบุกอินเดียและเปอร์เซีย
Mongol Empire (12061368) อาณาจักรมองโกล (Mongol Empire) นับรบชาวมองโกลเป็นผู้ชำนาญในการขี่ม้า พวกเขาสามารถยิงธนูในขณะที่ควบม้าไปด้วยได้อย่างแม่นยำเลยทีเดียว ชาวมองโกลเป็นเพียงชนเผ่าเร่ร่อนซึ่งเดินทางรอนแรมไปบนหลังม้า แต่พวกเขากลับสร้างความยิ่งใหญ่ได้ครอบครองแผ่นดินทั้งเอเชียกลาง เรื่องราวของพวกเขาเริ่มขึ้นประมาณ ค.ศ.1206 เมื่อ เจงกีสข่าน (Genghis Khan) ได้ขึ้นเป็นผู้นำของเผ่านี้และได้สร้างกองทัพที่มีความเข้มแข็งและโหดร้ายขึ้น จากนั้นพวกเขาก็เริ่มรุกรานและแผ่ขยายอำนาจไปยังอาณาจักรอื่นๆ จวบจนกระทั่งก่อนจะปิดฉากศตวรรษที่ 12 ชาวมองโกลก็ได้เข้าครอบครองดินแดนอันกว้างใหญ่ไพศาลที่สุดในแถบเอเชีย กระโจมของชาวมองโกลที่สะดวกในการรื้อเพื่อขนย้าย ชาวมองโกลจะอาศัยอยู่ในกระโจม (Yurts) ที่ทำขึ้นโดยการนำแผ่นสักหลาดเฟลท์ (Felt) มาต่อกันเป็นหลังคาและฝาผนัง จากนั้นเมื่อพวกเขาต้องย้ายที่อยู่ไปยังทุ่งหญ้าแห่งใหม่ ชาวมองโกลเหล่านี้ก็จะรื้อกระโจมของตนหรือไม่ก็ขนย้ายมันขึ้นเกวียนไปด้วยในสภาพที่สมบูรณ์ และเมื่อไปถึงทุ่งหญ้าแห่งใหม่พวกเขาก็จะนำกระโจมนี้ไปตั้งไว้โดยไม่ต้องสร้างมันขึ้นมาใหม่อีก กุบไลข่าน (Kublai Khan : ค.ศ.1215 - 1294) ซึ่งเป็นหลานของเจงกีสข่าน เป็นจักรพรรดิมองโกลพระองค์แรกที่ได้ขึ้นปกครองแผ่นดินจีน และทรงสถาปนาราชวงศ์หยวนขึ้นมา ทรงเป็นพุทธศาสนิกชน ในรัชสมัยของพระองค์เมื่อประมาณปี ค.ศ.1275 มาร์โค โปโล (Marco Polo) นักสำรวจชื่อดังชาวเวนิส ได้เดินทางมายังราชสำนักของกุบไลข่าน และใช้เวลาอยู่ที่นี่นานถึง 17 ปี