สงครามระหว่างชัยวรมันที่7และอาณาจักรจามปา พ.ศ 1733
ราว พ.ศ. 1720 1721 พระเจ้าชัยอินทรวรมันแห่งอาณาจักรจามปา ทรงนำทัพจามบุกเข้าโจมตียโศธรปุระ กองทัพเรือจามบุกเข้าถึงโตนเลสาบ เผาเมือง และปล้นสะดมสมบัติกลับไปเป็นจำนวนมาก รวมทั้งจับพระเจ้าตรีภูวนาทิตวรมันประหารชีวิต ยึดครองอาณาจักรนครวัดอันรุ่งเรืองที่สุดในยุคนั้นไว้
การรบทางบกระหว่างขอมและจามปา (ใส่หมวกใว้ผมยาว ด้านขวามือ)
ยุทธนาวีหรือการรบทางเรือระหว่างขอมและจามปา ณ.โตนเลสาบ
หลังจากสถาปนาศูนย์กลางอาณาจักรแล้ว พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 และพันธมิตรของพระองค์จากละโว้ พิมาย สุรินทร์ บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ และ ล้านช้าง ฯล จึงทรงแก้แค้นศัตรูเก่าคืออาณาจักรจามปา ใน พ.ศ. 1733 กองทัพของพระองค์ก็สามารถยึดเมืองวิชัยยะ เมืองหลวงของจามปาได้ นอกเหนือจากการสงครามแล้ว พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ได้สร้างพุทธสถานไว้มากมาย เช่น ปราสาทบันทายคดี ปราสาทตาพรม ที่สร้างถวายพระมารดา ปราสาทพระขรรค์ สร้างถวายพระบิดา ปราสาทตาโสม ปราสาทนาคพัน ปราสาทบันทายฉมาร์ สำหรับในเขตประเทศไทยปัจจุบัน พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เป็นผู้บูรณะปราสาทหินพิมายและปราสาทเขาพนมรุ้ง ให้เป็นศาสนสถานในพุทธศาสนาลัทธิมหายาน และสร้างธรรมศาลา-อโรคยาสถานและปราสาทหินต่างๆ ในอีสานใต้จำนวนมาก กล่าวใด้ว่ามีความรุ่งเรืองสูงสุดในยุคนั้น ข้อมูลบางสำนักกล่าวว่าราชวงศ์นี้มีเชื้อสายทางพระราชมารดาไปจากเมืองพิมาย หลังจากสิ้นราชวงศ์นี้แล้วอาณาจักรขอมก็ออ่นแอลงเรื่อยๆจนกระทั่งถูกอาณาจักรศรีอยุธยาหรือสยามที่เข้มแข็งกว่าโจมตี เข้ายึดครองตกเป็นเมืองขึ้นของสยามรวมทั้งจามปาและญวน.