ทฤษฎีมือที่มองไม่เห็นในทางเศรษฐศาสตร์ และทางการเมือง สำหรับประเทศไทย

กรรมสิทธิ์ในที่ดิน และสิทธิเหนือที่ดินนั้น มีความซับซ้อนและการมีสิทธิ์เหนือที่ดิน 5 ด้าน (Five Rights) หรือ มือที่มองไม่เห็นทั้ง 5 ในระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยได้แก่ 1. สิทธิในการเปลี่ยนมือ (Rights to exchange) 2. สิทธิในการถ่ายโอน (Rights to transfer) 3. สิทธิในการสืบมรดก (Rights to inherit) 4. สิทธิในการจำนอง (Rights to mortgage) และ 5. สิทธิในการให้เช่า (Rights to lease) ในการพัฒนาประเทศไทยน่าสามารถทำได้ 2วิธี คือ 1.การใช้นโยบายการเงินและการคลัง 2.การแก้ไขกฎหมายและกฎระเบียบให้เงินทุน-สินค้า และบริการ เคลื่อนย้ายได้โดยเสรี

The Wealth of Nation and Invisible hand เป็นแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ของพวกแนวนิยมการค้าเสรี (free trade) มาจากทฤษฎี Adam Smith ในหนังสือ The Wealth of Nations กล่าวว่าองค์ประกอบของการแข่งขัน (competition) และ อุปสงค์อุปทาน (demand and supply)  เสมือนมีมือที่มองไม่เห็น invisible hand คอยทำงานกระตุ้นเศรษฐกิจให้เจริญเติบโตอย่างลับๆโดยไม่รู้ตัวหรืออีกนัยหนึ่งการค้าเสรี ก่อให้เกิดตลาด และเป็นกลไกที่คอยควบคุมกันเอง (self-correcting) ให้เศรษฐกิจก้าวไปเองโดยไม่ต้องออกแรงผลักดันด้วยงบประมาณมหาศาล

Adam Smith เขาเขียนอีกว่า เพื่อให้การค้าเสรีไม่เอาเปรียบสังคม ต้องมีคุณธรรมศีลธรรม (morality) คอยกำกับด้วย ซึ่งจะเห็นได้ว่านักเศรษฐศาสตร์ Keneysian Economics เห็นด้วย และเสนอเพิ่มเติมว่าภาครัฐ (government) ต้องมีส่วนช่วยกำกับ (monitor and regulator) มิให้ขาดความสมดุล ซึ่งก็เปรียบเสมือนเป็นมือที่มองไม่เห็นเหมือนกัน

ภายใต้กระแสการพัฒนา ก่อให้เกิดชุดคำพูดหนึ่งที่ว่า “โง่ จน เจ็บ” เป็นคำ ที่รัฐให้คุณค่ากับคนชนบท ว่าจนเพราะไม่ขยัน โง่เพราะการศึกษาต่ำ เจ็บ ก็เจ็บทั้งกายและใจ ภายใต้วาทกรรมกระแสหลักนี้ครอบงำความคิดของคนทั่วไปได้ โดยเฉพาะรัฐที่มักจะมองชาวชนบทเป็นเช่นนี้เสมอไป ทำให้เกิดแนวคิดที่เชื่อว่าคนชนบทเองไม่สามารถที่ดูแลตัวเองได้ โดยเฉพาะกับเรื่องของที่ดินที่มักจะมีปัญหาเสมอ ที่รัฐมองว่าการบุกรุกป่าเป็นฝีมือของชาวบ้าน แต่ในความเป็นจริงแล้ว เป็นเพราะนายทุนเข้ามามีอิทธิพล หรือจะเป็นเรื่องของที่ดินที่ทับซ้อน ด้วยความที่รัฐมองว่าชาวบ้านไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ จึงทำให้มองข้ามเรื่องของสิทธิชุมชน มองว่าเป็นเรื่องเพ้อฝัน เป็นไปไม่ได้

สิ่งที่ทุกรัฐบาลเห็นร่วมกัน และพร้อมใจกันเมินเฉย คือการเร่งกระจายการถือครองที่ดิน