ตถาคตครรภ์-พุทธภาวะ ของมหายาน
ปณิธานที่เจ้าชายสิทธัตถะได้ตั้งไว้
เราจะบรรลุถึงพระโพธิญาณ ที่ไม่ตาย ไม่เก่าแก่ชราภาพ และปลอดจากความทุกข์ และจะช่วยให้สัตว์โลกพ้นจากความทุกข์ทรมานเช่นเดียวกับเรา (Latita-Vistara, 1958 : 112)
มหายานเชื่อใน ตถาคตครรภ์ หรือพุทธภาวะว่าเป็นธาตุพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตทั้งหมด แต่เนื่องจากถูกห่อหุ้มด้วยกิเลส จึงหลงผิดไม่เข้าใจในพุทธภาวะนี้ เมื่อตระหนักในพุทธภาวะและทำลายสังสารวัฏเสียได้ ภาวะนิพพานจึงบังเกิดขึ้น นิพพานกับสังสารวัฏจึงสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด จนกล่าวได้ว่านิพพานพบได้ในสังสารวัฏนั่นเอง สมดังที่ นาคารชุนกล่าวไว้ในมูลมาธยามการิกา ของท่านดังนี้
สังสารวัฏไม่ใช่สิ่งอื่นใดที่อยู่นอกเหนือไปจากนิพพาน และนิพพานก็ไม่ใช่สิ่งอื่นใดที่อยู่นอกเหนือไปจากสังสารวัฏ
ฉะนั้น หากนิพพานคือความว่างเปล่า (non-emptiness) สังสารวัฏก็คือความเต็ม (emptiness) ความว่างเปล่าจะมีได้ก็เพราะมีความเต็มก่อน หากไม่มีความเต็มก่อน ภาวะว่างเปล่าจะมีได้อย่างไร ความว่างเปล่าและความเต็มจึงอยู่ด้วยกัน เหมือนสองด้านของเหรียญเดียวกัน มหายานเชื่อว่า อาศัยจริยธรรมเชิงบวกเช่นนี้ จะทำให้จิตใจเข้มแข็ง จนสามารถต่อกรกับโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพ
พระพุทธเจ้าในอดีต (ก่อนตรัสรู้) ตั้งโพธิจิตเป็นพระโพธิสัตว์ และปฏิบัติตามจรรยาของพระโพธิสัตว์อย่างซื่อสัตย์ฉันใด ข้าพเจ้าก็เช่นเดียวกัน ได้ตั้งโพธิจิตเป็นพระโพธิสัตว์เพื่อช่วยเหลือสัตว์โลก และปฏิบัติโพธิจรรยาวตารนี้ อย่างไม่ให้บกพร่อง
พระโพธิสัตว์ปรารถนาที่จะเป็นยาและเป็นแพทย์รักษาผู้เจ็บป่วยให้หายป่วย ปรารถนาที่จะเป็นอาหารและน้ำให้ผู้อดอยากหิวโหยได้ดื่มกิน ทั้งในยามปกติและเมื่อคราวประสบทุพภิกขภัย ปรารถนาเป็นขุมทรัพย์ที่ไม่มีวันหมดสำหรับคนขัดสนสิ้นเนื้อประดาตัว และเป็นแหล่งบรรเทาทุกข์อื่น ๆ สำหรับผู้ต้องการความช่วยเหลือ
ขอขอบคุณ ดร.วิทยา ศักยาภินันท์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ภาควิชาปรัชญาและศาสนา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ผู้ติดตามบล็อก : 50 คน [
