Bloggang.com : angelfly :

ย้อนฮอยเจียงฮาย

เรื่องเหล่านี้เป็นของเพื่อนเจ้าของบล็อกนะคะ ไม่ได้ลอกใครมา และยังไม่มีลงในอินเตอร์เน็ต กรุณาอ้างอิงด้วยหากนำไปใช้เป็นหลักฐานค่ะ

ประวัติศาสตร์เมืองเชียงราย

พงศักดิ์ ปันแก้ว

เชียงรายเป็นเมืองที่ตั้งอยู่บนพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำกกที่มีความอุดมสมบูรณ์จากหลักฐานทางโบราณคดีพบว่ามีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์เรื่อยมาจนถึงสมัยประวัติศาสตร์ แต่ยังหาความสัมพันธ์เชื่อมโยงนับจากอดีตมานั้นยังหาข้อยุติไม่ได้ จะมีแต่ในตำนานที่มีการสืบต่อกันมาได้ระบุไว้ว่าเมืองเชียงรายนั้นได้สร้างขึ้นก่อนสมัยอาณาจักรล้านนา โดยเดิมบริเวณเมืองเชียงรายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรหิรัญนครเงินยางของพญาลาวจกราชปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ลาว เป็นผู้สร้างเมืองเชียงรายขึ้นมาและมีกษัตริย์ปกครองสืบต่อกันมา แต่สิ่งที่ระบุในตำนานนั้นยังหาหลักฐานที่เป็นสิ่งยืนยันถึงการมีตัวตนของเมืองเชียงรายให้ย้อนไปก่อนสมัยของพ่อขุนมังรายในหลายร้อยปีนั้นยังหามีไม่ แต่ก็ใช่ว่าเมืองเชียงรายจะไม่ปรากฏมาก่อนสมัยของพ่อขุนมังราย เมื่อสืบค้นถึงประวัติของพ่อขุนมังรายพบว่าก่อนที่พระองค์จะสถาปนาขึ้นเป็นกษัตริย์ได้อ้างความชอบธรรมโดยระบุว่าพระองค์เองได้สืบเชื้อสายมาจากปู่เจ้าลาวจกโดยตำนานต่างๆ ได้ระบุว่าเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ลาวผู้ปกครองหิรัญนครเงินยางและอีกประการหนึ่งการที่พ่อขุนมังรายจะก่อตั้งอาณาจักรขึ้นมาได้ บ้านเมืองหรือชุมชนในบริเวณนั้นๆย่อมมีพัฒนาการของสังคมที่มีรูปแบบเป็นแบบแผนการปกครองชัดเจนมีวัฒนธรรมอารยธรรมที่พัฒนาจนถึงระดับหนึ่ง จนถึงช่วงเวลาที่เหมาะสมจึงทำให้มีการรวมตัวกันในรูปของอาณาจักรโดยการนำของพ่อขุนมังรายในบริเวณพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำกก และพื้นที่ใกล้เคียงของจังหวัดเชียงรายจึงสามารถกระทำได้ ปัจจุบันจากการศึกษาของนักวิชาการได้มีการค้นพบซากเมืองโบราณที่มีร่องรอยของคูน้ำคันดินบริเวณจังหวัดเชียงรายจำนวนมากนับเป็นอีกแห่งหนึ่งในภาคเหนือซึ่งถือได้ว่าบริเวณนี้เคยมีผู้คนอาศัยอยู่หนาแน่น

ประวัติศาสตร์เมืองเชียงรายได้เริ่มแจ่มชัดขึ้นโดยได้มีการยอมรับความมีตัวตนของพ่อขุนมังรายซึ่งถือว่าเป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ที่มีหลักฐานบ่งชี้ชัดเจนราวพุทธศตวรรษที่ ๑๙ พ่อขุนมังรายโอรสของพญาลาวเม็ง ผู้ครองหิรัญนครเงินยางและพระนางเทพคำขยายพระธิดาแห่งเมืองเชียงรุ่ง กษัตริย์ลำดับที่ ๒๕ แห่งราชวงศ์ลาว ทรงสร้างเมืองเชียงรายขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช ๑๘๐๕ โดยพบว่าเมืองเชียงรายเป็นเมืองร้างอยู่ก่อนที่พ่อขุนมังรายจะได้ทรงสร้างขึ้นมาใหม่อีกครั้ง จากนั้นพ่อขุนมังรายได้รวบรวมบ้านเมืองเป็นปึกแผ่นโดยผนวกเอาอาณาจักรหริภุญชัยในราว พุทธศักราช ๑๘๓๕และได้สร้างเมืองเชียงใหม่ใน พุทธศักราช ๑๘๓๙ นับจากนั้นเชียงรายก็กลายเป็นเพียงเมืองที่มีความสำคัญรองจากเมืองเชียงใหม่ที่เป็นศูนย์กลางอำนาจแห่งใหม่ของอาณาจักรล้านนา พ่อขุนมังรายได้ขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวาง หลังจากที่พระองค์ได้สวรรคตใน พุทธศักราช ๑๘๕๔ พญาไชยสงครามได้กลับยกเมืองเชียงรายเป็นศูนย์กลางอำนาจอีกครั้ง สำหรับเมืองเชียงใหม่เป็นเพียงเมืองอุปราชแต่ในสมัยต่อมาเมืองเชียงรายก็ได้ลดความสำคัญลง จนถึงสมัยพญาสามประหญาฝั่งแกนกษัตริย์ลำดับที่ ๘ แห่งราชวงศ์มังรายได้ลดความสำคัญของเมืองเชียงรายจากเดิมเป็นเมืองอุปราชเป็นเพียงหัวเมืองธรรมดาเท่านั้น และความสำคัญของเมืองเชียงรายก็ได้ลดน้อยลง^๒ จนล้านนาได้ตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าเมืองเชียงรายก็ถูกพม่าเข้ามาปกครองเช่นกัน ต่อมาล้านนาจึงได้อยู่ภายใต้การปกครองของสยาม

ประวัติศาสตร์เมืองเชียงรายได้ขาดหายไปในบางช่วงเวลาอันเนื่องจากได้กลายเป็นเมืองร้างในสมัยราว พุทธศักราช ๒๓๐๓ เป็นต้นไป และได้ปรากฏเด่นชัดขึ้นในสมัยพุทธศักราช ๒๓๘๖โดยมีเจ้าธรรมลังกาเป็นเจ้าเมืองปกครองตำแหน่งเจ้าเมืองคนสุดท้ายของเชียงรายได้แก่ พระยารัตนาณาเขต ในปีพุทธศักราช ๒๔๕๓ กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยกเมืองเชียงรายขึ้นเป็นจังหวัดเชียงรายรวมอยู่ในมลฑลพายัพชั้นใน (มีต่อ)

เอกสารอ้างอิง

๑. ประคองศรี ธนะแพทย์และคณะ. ๒๕๔๓.ศาลากลางจังหวัดเชียงราย: ๑ ศตวรรษสร้างบ้านแปลงเมือง.

เชียงราย.สยามโฆษณาและการพิมพ์.

๒. ประชากิจกรจักร. ๒๕๑๖.พงศาวดารโยนก. กรุงเทพ. สำนักพิมพ์คลังวิทยา.

๓. พิษณุ จันทร์วิทิน. ๒๕๓๙.ลานนาไทยในแผ่นดินพระพุทธเจ้าหลวง. กุรงเทพ. แบลนพริ้นติ้งจำกัด.

๔. สรัสวดี อ๋องสกุล. ๒๕๔๖.พื้นเมืองเชียงแสน. กรุงเทพ. อมรินทร์.

๕. เสถียร พันธรังสี และอัมพร ทีระขะ. ๒๕๔๓. ท้องถิ่นสยามยุคพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ. มติชน.

.....................

Create Date : 13 พฤษภาคม 2557

0 comments

Last Update : 13 พฤษภาคม 2557 23:34:27 น.

Counter : 3087 Pageviews.