|
สาเหตุที่ไม่เกิดสุริยุปราคาขึ้นทุกเดือน ทั้งที่ดวงจันทร์โคจรครบรอบทุกเดือน
เคยได้ยินกันมาว่า การเกิดสุริยุปราคานั้น เกิดจาก ดวงจันทร์อยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ซึ่งแท้จริงแล้ว ดวงจันทร์โคจรรอบโลกครบหนึ่งรอบใช้เวลาประมาณหนึ่งเดือน ทำให้มันต้องมาอยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ทุกๆเดือน แล้วทำไมไม่เกิดสุริยุปราคาขึ้นทุกเดือน? ซึ่งก็คือช่วงประมาณวันขึ้น 1 ค่ำ ตามปฏิทินจันทรคติครับ
ระยะเวลาที่ดวงจันทร์จะมาอยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ แต่ละครั้งห่างกันโดยละเอียด 29.53059 วัน แต่สาเหตุที่จะไม่เกิดสุริยุปราคาขึ้นทุกวันขึ้น 1 ค่ำนั้น เป็นเพราะวงโคจรของมันเอียง 5 องศา 8 ลิปดา 43 ฟิลิปดา หรือ 5.145277 องศาครับ ดูอาจจะเป็นค่าความเอียงที่น้อย แต่ที่ระยะห่างดวงจันทร์ 384,400 กิโลเมตร มันก็มหาศาลน่ะ ลองใช้ฟังก์ชั่น SIN คำนวณดูครับ
วงโคจรของดวงจันทร์ที่เอียงนั้น จะทำให้เกิดจุดตัดขึ้นสองจุด เรียกว่า จุดโหนด ข้างไหนตัดขึ้นเรียกว่า โหนดขึ้น ข้างไหนตัดลงเรียกว่า โหนดลง ถ้าลากเส้นระหว่างจุดโหนดทั้งสองจุดนี้ จะตัดผ่านจุดกึ่งกลางโลกพอดี และเรียกว่า เส้นโหนด
นี่หละครับ แม้ว่าดวงจันทร์จะมาอยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์แล้วก็ไม่อาจเกิดสุริยุปราคาขึ้นได้ เพราะความเอียงของวงโคจรดวงจันทร์ทำให้ดวงจันทร์กระดกขึ้นหรือกระดกลงไป จะต้องให้เส้นโหนดนี้ชี้ไปที่ดวงอาทิตย์ด้วย จึงจะครบองค์ประกอบครับ
แล้วเมื่อไหร่บ้าง ที่เส้นโหนดจะชี้ไปที่ดวงอาทิตย์อีก?
จุดโหนดซึ่งเห็นว่ามีอยู่สองฝั่ง เราจะตั้งสมมุติฐานว่า มันจะไปอยู่ตรงกับดวงอาทิตย์ปีละ 2 ครั้ง หรือทุกๆหกเดือน หรือหากอยากรู้ตัวเลขละเอียด ก็เอาจำนวนวันทั้งปี 365.25636 วัน มาหารสอง จะได้เท่ากับ 182.62818 วัน เพราะอยากรู้ว่ามันจะตรงกับวันที่เท่าไร?
คำตอบคือ ปีละ 2 ครั้งจริง แต่ไม่อาจระบุตายตัวได้ว่าตรงกับวันที่เท่าไรของปีได้ เพราะเส้นโหนดนี้ไม่ได้ชี้ไปทางใดทางหนึ่งคงที่ แต่ว่ามันหมุนไปในแนวตามเข็มนาฬิกาครบรอบหนึ่งใช้เวลา 18.6 ปี จึงทำให้การชี้เข้าหาดวงอาทิตย์ของเส้นโหนดแต่ละครั้ง ห่างกันน้อยกว่า 6 เดือนเข้ามา เหลือ 173.31 วัน
ดังนั้น การจะให้ครบองค์ประกอบการเกิดสุริยุปราคา ก็ต้องดูที่คาบโคจรดวงจันทร์ มาอยู่ระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์แต่ละครั้ง 29.53059 วัน และระยะห่างการชี้เข้าหาดวงอาทิตย์ของเส้นโหนด 173.31 วันนั้น จะมาตรงกันเมื่อไหร่ แต่ไม่ต้องเป๊ะขนาดนั้น เพียงแต่ทิ้งระยะห่างกันมากสุดไม่เกิน 18.75 วัน ไม่ว่าก่อนหรือหลังก็ได้ ก็เพียงพอที่จะเกิดสุริยุปราคาขึ้นได้ครับ
ที่ว่าข้างล่ะ 18.75 วันนั้น จะรวมสองข้างได้ 37.5 วัน เรียกว่าฤดูอุปราคา ซึ่งก็คือความยาวของแถบสีดำตามตารางข้างล่างครับ หากมีวันขึ้น 1 ค่ำอยู่ในช่วงคาบนั้น ก็จะเกิดสุริยุปราคาขึ้นได้ครับ
(จากหนังสือ สุริยุปราคาเต็มดวง 24 ตุลาคม 2538 โดยอาจารย์สาลิน วิรบุตร์)
จันทรุปราคาก็เช่นเดียวกันครับ เพียงแต่ต้องไปดูตอนที่โลกอยู่ระหว่างดวงจันทร์กับดวงอาทิตย์แทนครับ และหากวันขึ้น 15 ค่ำอยู่ในช่วงฤดูอุปราคา(แถบสีดำ) ก็จะเกิดจันทรุปราคาขึ้นได้เช่นกัน และยิ่งใกล้กึ่งกลางฤดูอุปราคา ก็จะเป็นจันทรุปราแบบเต็มดวงครับ
ซึ่งอย่างไรก็ดี วันขึ้น 1 ค่ำ และขึ้น 15 ค่ำ จะสับหว่างกันเสมอ ดังนั้นผมจึงทายจากตารางว่า ในปี 2,000 ที่กลางเดือน ก.ค. มีจันทรุปราคาเต็มดวงเกิดขึ้นแน่นอนครับ แถมกินลึกมากใกล้กึ่งกลางเงาโลกด้วยครับ
| Create Date : 23 กันยายน 2552 |
|
9 comments |
| Last Update : 23 กันยายน 2552 19:56:06 น. |
| Counter : 6406 Pageviews. |
|
 |
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 26 คน [