คุณควรทำตัวอย่างไร ขณะเกิดแผ่นดินไหว
เมื่อเกิดแผ่นดินไหว คุณควรตั้งสติไว้ให้ดี อย่าตกใจ และพยายามปลอบคนข้างเคียงให้อยู่ในความสงบ
ส่วนควรจะทำตัวอย่างไรให้เหมาะสม ก็แล้วแต่ว่าคุณอยู่ที่ไหน เช่น

• ถ้าคุณอยู่ในอาคาร : ให้ระวังสิ่งของที่อยู่สูงจะตกใส่ศีรษะ เช่น โคมไฟ ชิ้นส่วนของอาคาร เศษอิฐเศษปูนที่แตกออกจากเพดาน และระวังตูหนังสือ ตู้โชว์ ชั้นวางของ โต๊ะ ทีวี ตู้เย็น และเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ จะเลื่อนมาชนหรือล้มทับ คุณควรพยายามอยู่ห่างหน้าต่าง ประตู และกระจก
ถ้าการสั่นไหวรุนแรง ก็ควรหลบอยู่ใต้โต๊ะ ใต้เตียง หรือมุมห้อง ซึ่งห่างจากหน้าต่าง อย่าวิ่งออกมานอกอาคาร

• ถ้าคุณอยู่ในอาคารสูง : ให้หลบอยู่ใต้โต๊ะ อย่าวิ่งลงทางออกฉุกเฉิน เพราะบันไดอาจจะหักไปแล้ว หรือมีคนจำนวนมากแย่งกันลง
ที่สำคัญคืออย่าใช้ลิฟต์ เพราะลิฟต์อาจจะเสีย เนื่องจากไฟฟ้าดับ หรืออุปกรณ์บางส่วนได้รับความเสียหาย

• ถ้าคุณอยู่ในห้างสรรพสินค้าที่มีคนจำนวนมาก : อย่าแย่งกันออกจากอาคาร เพราะคนจำนวนมากจะมีความคิดอย่างเดียวกัน คือ รีบหนีออกจากอาคาร
แต่หากเกิดไฟไหม้ หรืออาคารพัง ให้หาทางออกที่สะดวกและปลอดภัยที่สุด

• ถ้าคุณอยู่นอกอาคาร : ควรยู่ในที่โล่งแจ้ง ห่างจากอาคารสูง กำแพง เสาไฟฟ้า และสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ที่อาจจะโค่นล้มลงมาได้ อย่าวิ่งไปตามถนน

แต่ถ้าคุณอยู่ในรถ ให้หยุดรถในที่ปลอดภัย และอยู่ภายในรถจนกระทั่งการสั่นสะเทือนหยุดลง
อย่าจอดรถใต้สะพาน ต้นไม้ เสาไฟ หรืออะไรก็ตามที่อาจล้มทับใส่รถของคุณ

• ถ้าคุณอยู่ในเขตภูเขา : ให้ระวังก้อนหินและดินถล่ม รวมทั้งต้นไม้ซึ่งอาจล้มลงมาทำอันตรายได้

• ถ้าคุณอยู่ใกล้ชายทะเล และแผ่นดินไหวเกิดขึ้นในทะเล : ให้ออกจากชายฝั่ง เพราะอาจมีคลื่นยักษ์สึนามิซัดเข้าหาฝั่งได้
คุณควรทำตัวอย่างไร หลังเกิดแผ่นดินไหว?

หลังจากนาทีวิกฤติแล้ว คุณควรปฏิบัติตนดังนี้

• ออกสำรวจโดยรอบ เพื่อสำรวจดูว่ามีใครได้รับบาดเจ็บบ้างหรือไม่ ถ้ามีคนที่ได้รับบาดเจ็บสาหัส ก็อย่ารีบเคลื่อนย้าย (นอกจากจำเป็นต้องหนีภัยฉุกเฉิน)

• ระวังสิ่งต่อไปนี้เป็นพิเศษ ได้แก่
o เศษวัสดุมีคม : คุณควรสวมถุงมือ หรือรองเท้าเพื่อป้องกันเศษวัสดุมีคมต่างๆ เช่น เศษแก้ว
o สายไฟ : อยู่ห่างจากบริเวณที่สายไฟขาดและวัตถุที่สายไฟพาดถึง
o ท่อแก๊ส : หากแก๊สรั่ว ก็ต้องปิดถังแก๊ส และอย่าจุดไฟจนกว่าจะมั่นใจว่าไม่มีแก๊สรั่ว
o สารเคมี : หากบริเวณไหนมีสารเคมี (เช่น ยาฆ่าแมลง) หกเลอะเทอะอยู่ ก็ควรทำความสะอาดให้เรียบร้อย
o อาหาร & เครื่องดื่ม : หากไม่มีฝาปิดมิดชิด ก็ไม่ควรนำมารับประทาน เนื่องจากอาจมีเศษวัสดุตกลงไปปะปนได้

• อย่าเป็น ‘ไทยมุง’ หรือเข้าไปในอาคารหรือบริเวณที่มีความเสียหายมาก ๆ

• เตรียมตัวเตรียมใจกับแผ่นดินไหวตาม (aftershock - อาฟเตอร์ช็อค) ที่อาจเกิดขึ้นอีกหลังจากนั้น

• อย่าปล่อยข่าวลือซ้ำเติมเหตุการณ์ (เช่น ข่าวลือที่ว่าเขื่อนแตก ดังเช่นที่เคยปรากฏมาแล้ว)

ประวัติของบทความ

• ตีพิมพ์ครั้งแรกในคอลัมน์ Know How & Know Why นสพ. กรุงเทพธุรกิจ
• ตีพิมพ์รวมเล่มในหนังสือ รับมือธรณีพิบัติภัย เขียนโดย บัญชา ธนบุญสมบัติ, สนพ. ร่วมด้วยช่วยกัน