ตำนาน'บัวใหญ่'กับจ.ปทุมทอง

                จังหวัดบัวใหญ่เป็นข่าวอีกครั้ง เมื่อมีการประชุมสมาชิกสภา อบจ.นครราชสีมา สมัยสามัญ ครั้งที่ 2/2557 ในช่วงบ่ายวันที่ 11 กันยายน ที่ผ่านมา ในวาระที่ 8 การพิจารณารับฟังความคิดเห็นการเสนอ "ร่างพระราชบัญญัติตั้งจังหวัดบัวใหญ่" ซึ่งมีสมาชิกสภาเข้าร่วมประชุมทั้งสิ้น 39 คน จากทั้งหมด 48 คน ยกมือเห็นด้วยกับการเสนอร่าง เห็นควรจัดตั้งจังหวัดบัวใหญ่ 32 คน อีก 7 คน งดออกเสียง

                ระหว่างการอภิปรายเป็นเวลา 1 ชั่วโมง ส.อบจ.ในเขต 8 อำเภอ ได้แก่ อ.บัวใหญ่, อ.คง, อ.ประทาย, อ.โนนแดง, อ.บ้านเหลื่อม, อ.แก้งสนามนาง, อ.สีดา และ อ.บัวลาย ได้แสดงความคิดเห็นทำนองลักษณะน้อยเนื้อต่ำใจ เพราะพื้นที่ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองนครราชสีมา เป็นระยะทางกว่า 100 กิโลเมตร จึงไม่ได้ความสะดวกในการทำธุรกรรมเรื่องต่างๆ มีลักษณะเป็นจังหวัดโซนแอฟริกา หรือกลุ่มชายขอบ ไม่ได้รับการพัฒนาดูแลเอาใจใส่เท่าที่ควร (ปัจจุบัน จ.นครราชสีมา มี 32 อำเภอ)

                หลังจากข่าวสภา อบจ.นครราชสีมา มีมติเห็นชอบให้มีการจัด จ.บัวใหญ่ ก็มีพลเมืองออนไลน์ชาวโคราชออกโรงต่อต้าน และโจมตีสมาชิก ส.อบจ.ด้วยถ้อยคำรุนแรง กระทั่ง กิติพงศ์ พงศ์สุรเวท ประธานสภา อบจ.นครราชสีมา ประกาศขอลาออกจากตำแหน่ง

                ความพยายามที่จะตั้งบัวใหญ่เป็นจังหวัดนั้น ก็เคยปรากฏในสมัยรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม เมื่อปี 2498 มติคณะรัฐมนตรี เห็นชอบให้ยกฐานะ อ.บัวใหญ่ เป็น "จ.ปทุมทอง" โดยรวม อ.พุทไธสง จ.บุรีรัมย์ เข้ามาขึ้นต่อ จ.ปทุมทอง

                ผู้ที่ผลักดันให้มีการจัดตั้ง จ.บัวใหญ่ คือ น.อ.เลื่อน พงษ์โสภณ ส.ส.นครราชสีมา ซึ่งเวลานั้น ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ในรัฐบาลของจอมพล ป.

                น.อ.เลื่อน พงษ์โสภณ ผู้ก่อตั้งโรงเรียนช่างกลแห่งแรกในประเทศไทย และช่วงหนึ่งมารับราชการที่ จ.นครราชสีมา จึงลงสมัคร ส.ส. และได้เป็น ส.ส.โคราชถึง 6 สมัย

                บังเอิญว่าการตั้งจังหวัดในขณะนั้น ต้องใช้งบประมาณถึง 500 ล้านบาท เนื่องจากยังขาดงบประมาณส่วนนี้ จึงได้ชะลอไว้ก่อน เรื่องนี้จบลงเมื่อจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ทำรัฐประหารล้มรัฐบาลจอมพล ป. เมื่อปีต้นปี 2500

                ในหน้าประวัติศาสตร์ท้องถิ่น อ.บัวใหญ่ จะเรียกว่า "ด่านนอก" เป็นด่านป้องกันภัยสุดชายขอบพระราชอาณาจักร ต่อมายกฐานะเป็น "แขวงด่านนอก" เมื่อปี 2492 และยกฐานะเป็นอำเภอรุ่นแรกตาม พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ชื่อ "อำเภอนอก" เมื่อปี 2440

                ปี 2455 จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อ.บัวใหญ่ ในสมัยนั้นพื้นที่กว้างใหญ่ และได้แยกบัวใหญ่เป็น 8 อำเภอตามลำดับดังนี้ อำเภอคง (ปี 2490) อ.ประทาย (ปี 2506) อ.บ้านเหลื่อม (ปี 2530) อ.แก้งสนามนาง (ปี 2536) อ.โนนแดง (ปี 2537) อ.สีดาและ อ.บัวลาย (ปี 2550)

                ผู้คนที่อาศัยอยู่ใน 8 อำเภอ ส่วนมากอยู่กันหลายชั่วอายุคนถึงร้อยละเก้าสิบขึ้นไป เอกลักษณ์เฉพาะถิ่นสูงมาก เป็นทั้งไทยอีสานและไทยโคราชคลุกเคล้ากัน

                คนในพื้นที่ดั้งเดิมมีความเคารพศรัทธาต่อ "ย่าโม" อย่างเหนียวแน่น จนมีอนุสาวรีย์ของคุณย่าตั้งอยู่ครบทั้ง 8 อำเภอ มีการจัดงานฉลองจัดงานบวงสรวงให้คุณย่าทุกปีทั้ง 8 อำเภอ

                ผู้ที่สนับสนุนให้มีการตั้ง จ.บัวใหญ่ ระบุเหตุผลว่า เมื่อถึงวันที่ "คนด่านนอก" ซึ่งอดีตเป็นคนเมืองเดียวกันกลับมารวมตัวกันเป็นจังหวัด จะเป็นจังหวัดที่มีวัฒนธรรมของตนเองที่แข็งแกร่งมากและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว

                อย่างไรก็ตาม ประเด็น "หลานย่าโม" เป็นการอธิบายความของฝ่ายต่อต้านการแยกจังหวัด และทุกครั้งที่การจัดตั้ง จ.บัวใหญ่ ไม่สำเร็จ ก็มาจากเสียงค้านที่ว่า การแยกตัวออกไปจะทำลายเอกลักษณ์ของความเป็นคนโคราช

                ปมขัดแย้งเรื่อง จ.บัวใหญ่ ครั้งนี้ก็น่าจะจบลงด้วยความผิดหวังของคนด่านนอกอีกครั้ง