Bloggang.com : jenifaae : อำมาตยาธิปไตยกับการบริหารราชการไทย ในศตวรรษที่ 21 ที่มาและความสำคัญของปัญหา

อำมาตยาธิปไตยกับการบริหารราชการไทย ในศตวรรษที่ 21 ที่มาและความสำคัญของปัญหา

ระบบราชการ (Bureaucracy) ในฐานะที่เป็นสถาบันทางสังคม (Social Institute) สถาบันหนึ่ง ถือเป็นสถาบันหนึ่งในกระบวนการปกครองประเทศ เป็นสถาบันที่ทำหน้าที่ปกป้อง ดูแลผลประโยชน์ของประชาชนและบ้านเมืองและยังมีนัยยะ การมองระบบราชการ (Bureaucracy) ในฐานะที่เป็นรูปแบบหนึ่งของการจัดองค์การ (A From of Organization) ในมุมมองนี้จึงเป็นระบบการทำงานระบบหนึ่ง ที่มีลักษณะการจัดโครงสร้างองค์การในรูปแบบที่เรียกว่า (Weber an Bureaucracy) แต่อย่างไรก็ตามที่ผ่านมาการศึกษาเกี่ยวกับระบบราชการหรือ Bureaucracy ในสังคมของประเทศต่างๆ มักมีมุมมองแบบผสมผสาน คือ มีกรอบการมองว่า ระบบราชการเป็นสถาบันการบริหารของรัฐหรือที่เรียกว่าหน่วยงานราชการที่มักยึดถือหลักและวิธีการจัดองค์การตามแบบระบบราชการ แต่มีความยากในการเปลี่ยนแปลง

การปฏิรูประบบการของไทยได้มีการดำเนินการมายาวนานในทุกรัฐบาล โดยเฉพาะการปฏิรูประบบราชการครั้งใหญ่ในปี พ.ศ.2545 ซึ่งจะเห็นได้ว่าการปฏิรูปที่เกิดขึ้นในทศวรรษที่ 21 ที่ประเทศอื่นๆ ได้ดำเนินจะมีเป้าหมายสำคัญ คือ การทำให้ระบบราชการมีขนาดเล็กลง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการดำเนินงานในภาพรัฐให้มากขึ้น สำหรับประเทศไทย จากการปฏิรูประบบราชการครั้งใหญ่ ในรอบ 100 ปี แต่โทรศัพท์ระบบราชการไทยหลังการปฏิบัติเมื่อปี 2545 กลับมีบทบาทใหญ่ และรวมศูนย์อำนาจกระบวนการบังคับบัญชามากขึ้น ระบบราชการมีลักษณะหัวโตอยู่แล้วยิ่งหัวโตมากขึ้น ขาลีบลงไปเรื่อยๆ ถ้าจะวิเคราะห์จากบริหารงานของผู้อำนาจสูงสุดของรัฐบาลในขณะนั้นแล้ว

อาจกล่าวได้ว่าการปฏิรูประบบราชการในทั้งนั้นเป็นไปตามความต้องการของผู้มีอำนาจอย่างแท้จริง โดยทุกอย่างถูกสั่งจากผู้มีอำนาจระดับสูง ทุกอย่างถูกคิดและตัดสินใจมาจากผู้มีอำนาจไม่คงในภาคการเมือง และข้าราชการประจำ ดังนั้นการปฏิบัติในครั้งนั้นถือว่า เพิ่มสนองความต้องการทางการเมืองเท่านั้น

อำมาตยาธิปไตย หรือ Bureaucratic Polity ซึ่งอาจเรียกเรียงอย่างหนึ่งว่า "รัฐราชการ" ที่อำนาจในการปกครองบริหาร ประเทศผูกขาดโดย "อำมาตนิขุนชน" ซึ่งได้แก่ข้าราชการที่ยังยึดติดกับระบบศักดินา (Feudalism) โดยเฉพาะข้าราชการผ่านความมั่นคง อำมาตยาธิปไตย หรือความเป็นใหญ่ของข้าราชการในสังคมการเมืองไทยอาจปรากฏให้เห็นได้ใน 2 รูปแบบ คือ

ความเป็นใหญ่ในเชิงรูปแบบ ซึ่งหมายถึงการที่ข้าราชการไทยสามารถดำเนินการทางการเมืองได้ โดยไม่ต้องหวั่นเกรงแรงต่อต้านจากกลุ่มทางสังคมอื่นๆ

และอีกรูปแบบหนึ่ง มีลักษณะความเป็นใหญ่ของข้าราชการไทยในเชิงสาระอำมาตยาธิปไตย ในลักษณะนี้ หมายถึง การที่ข้าราชการประจำโดยเฉพาะในองค์กรหรือสถาบันที่เกี่ยวข้องกับการดำเนิน นโยบาย เศรษฐกิจ ซึ่งอำนาจหรือความเป็นใหญ่ของข้าราชการไทย นำไปสู่การผูกขาดอำนาจในการกำหนดนโยบายสาธารณะ ระบบอำมาตยาธิปไตยฝังรากลึกในสังคมไทยมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน เพราะสังคมไทยเป็นสังคมที่ให้ความสำคัญกับระบบศักดินา ระบบอุปถัมภ์อำนาจนิยม

แต่อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาว่า อะไรคือสาเหตุที่ทำให้ประเทศไทยตกอยู่ในกลุ่มประเทศโลกที่สาม จึงทำให้เข้าไปเกี่ยวข้องสัมพันธ์ เป็นส่วนหนึ่งของระบบทุนนิยม จึงทำให้ย้อนกับไปศึกษานโยบายและทิศทางการพัฒนาประเทศ นั่นคือ ต้องดูว่าใคร ผู้ใด สถาบันใด กลุ่มคนหรือชนชั้นใดที่มีบทบาทสำคัญในการกำหนดนโยบายการพัฒนาประเทศ ทำให้เห็นประวัติศาสตร์การใช้อำนาจของกระบวนการหรืออำมาตยาธิปไตยของรัฐไทย จนเป็นสาเหตุทำให้นักบริหารรัฐกิจเปรียบเทียบรุ่นต่อมาได้มีการปรับเปลี่ยนวิธีการศึกษากลายเป็นคลื่นที่ใหญ่ที่สุดที่เรียกว่า "การบริหารรัฐกิจใหม่" หรือ "New Public Administration"

โดยให้ความสำคัญของการพัฒนาที่คำนึงที่ยังยั่งยืน ความสำคัญกับคุณค่าความเป็นมนุษย์ของประชาชนในชาติ และคำนึงความแตกต่างทางด้านภูมิหลังประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม วิธีคิด วิถีชีวิต พื้นฐานการศึกษา ค่านิยม อุดมการณ์ เศรษฐกิจภายในประเทศ โดยที่ลดอำนาจของข้าราชการ เพิ่มอำนาจให้กับประชาชน "ประชาชนต้องเป็นผู้กำหนดอนาคตของตนเอง"

สันติพงษ์ มูลฟอง
ศูนย์พัฒนาเครือข่ายเด็กและชุมชน

H O M E

Create Date : 13 กรกฎาคม 2551

Last Update : 22 กรกฎาคม 2551 20:59:34 น.

3 comments

Counter : 1512 Pageviews.

อิอิ อย่างนี้นี่เอง เข้าใจละ

สู้ๆ ต่อไปนะ ถึงไม่ได้ไปแต่จะไปกำลังใจให้

โดย: พลเสื้อแดง IP: 125.24.69.181 วันที่: 5 มีนาคม 2552 เวลา:22:15:25 น.

เพื่อใครกันแน่

โดย: พลเสื้อเหลือง IP: 125.25.42.36 วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:20:35:14 น.

ผมว่า เราประชาชชนคนไทย ผู้ที่นักการเมืองทั้งหลายไม่ว่าฝ่ายไหน พูดเสมอว่า เราคือเจ้าของประเทศที่แท้จริง ต้องมาช่วยกันตรวจสอบดีกว่า ว่านักการเมืองที่อาสา สมัครเข้ามาเป็น สส. เราเลือกให้เป็นตัวแทนของพวกเรา ในการบริหารประเทศ เพื่อพวกเราเอง เมื่อได้รับเลือกตั้งเข้าไปแล้ว เราตรวจสอบได้รึเปล่า ทำงานโปร่งใสรึเปล่า ถ้ามีพฤติกรรมที่น่าสงสัย ว่า โกง เราที่เป็นผู้เลือกต้องต่อต้าน เราต้องไม่ยอมรับ เพราะอะไร เพราะว่า เรื่องพื้นฐานพวกนี้ เงินสิบยี่สิบ เรายังไม่ยอมให้ใครโกง แล้วพวกเราจะยอมให้นักการเมืองทั้งหลายที่เราเลือก ไหว้วอน ขอให้เราเลือกเข้าไป พอเข้าไปแล้ว แทนที่จะตั้งใจทำงานกลับตั้งใจหาช่องทางที่จะโกงเรา อย่างนี้ถือว่า เนรคุณเรา เงินเดือนเค้าก็ไม่ใช่น้อยๆ เราจะยอมให้เค้ามาโกงเหรอ เราต้องเปลี่ยนความคิดทีว่า " ใครๆก็โกงทั้งนั้น โกงบ้างก็ไม่เป็นไร " เราไม่ได้เลือกให้เขามาโกงเราพวกเราเองล่ะครับที่จะต้องเป็นคนเปลี่ยนสังคม ถ้านักการเมืองโกงหรือไม่โปร่งใส เราจะไม่เลือก เราจะต่อต้าน อย่างนี้ นักการเมืองจะต้องกลัวเราเอง ขอถามคนไทยทุกคนว่าเห็นด้วยกับผมไหม[/color]

โดย: เจ้าของประเทศ IP: 119.42.77.246 วันที่: 14 เมษายน 2552 เวลา:8:08:19 น.