ดิเกฮูลู มีผู้ให้ที่มาของดิเกฮูลูเอาไว้หลายสำนวน ในที่นี้จะขอหยิบยกออกมา ๒ สำนวน กล่าวคือ หนึ่ง ตามสำนวนที่รับรู้กันโดยทั่วไป มีผู้รู้บางท่านได้ศึกษาไว้ว่าดิเก(Dikir) มีรากศัพท์มาจากคำว่าซี เกร์ ซึ่งเป็นภาษาอาหรับ หมายถึงการอ่านทำนองเสนาะ ส่วนคำว่าฮูลู แปลว่าใต้หรือทิศใต้ รวมความแล้วหมายถึงการขับบทกลอนเป็นทำนองเสนาะจากทางใต้๑ ท่านผู้รู้ยังได้กล่าวไว้อีกว่า ดิเกฮูลูน่าจะเกิดขึ้นเริ่มแรกที่อำเภอรามัน ซึ่งไม่ทราบแน่ว่าผู้ริเริ่มนี้คือใคร ข้อสนับสนุนก็คือชาวปัตตานีเรียกคนในอำเภอรามันว่าคนฮูลู ในขณะที่คนมาเลเซียเรียกศิลปะนี้ว่า "ดิเกปารัต" ซึ่งปารัต แปลว่าเหนือ จึงเป็นที่ยืนยันได้ว่า ดิเกฮูลู หรือดิเกปารัตนี้มาจากทางเหนือของมาเลเซียและทางใต้ของปัตตานี๒ ซึ่งก็คือบริเวณอำเภอรามัน จังหวัดยะลา และสำนวนที่สอง จากการศึกษาของประพนธ์ เรืองณรงค์ ในหนังสือ "บุหงาปัตตานี คติชนไทยมุสลิมชายแดนภาคใต้"๓ คำว่าดิเก หรือลิเก ในพจนานุกรม Kamus Dewan พิมพ์โดยสมาคมภาษาและหนังสือประเทศมาเลเซียเรียกลิเกเป็นดิเกร์เป็นศัพท์ เปอร์เซีย มีสองความหมายคือ เพลงสวดสรรเสริญพระเจ้า ปกติเป็นการขับร้องเนื่องในเทศกาลวันกำเนิดพระนะบี ชาวมุสลิมเรียกงานเมาลิด เรียกการสวดดังกล่าวนี้ว่า "ดิเกเมาลิด" นอกจากนี้ดิเกยังหมายถึงกลอนเพลงโต้ตอบ นิยมเล่ากันเป็นกลุ่มหรือเป็นคณะ โดยมีไม้ไผ่มาตัดท่อนสั้นแล้วหุ้มกาบไม้ข้างหนึ่งทำให้เกิดเสียงดัง แล้วร้องรำทำเพลงขับแก้กันตามประสาชาวป่า (ว่ากันว่าไม้ไผ่หุ้มกาบไม้นี้ได้กลายเป็นบานอ หรือรือปานา หรือรำมะนาที่ใช้กันมาจนทุกวันนี้) ประพนธ์ เรืองณรงค์ ได้ให้ความเห็นในเรื่องนี้ว่า ดิเกน่าจะมาจากความหมายที่สอง คือกลอนเพลงโต้ตอบ นิยมเล่นกันเป็นหมู่คณะ ซึ่งเป็นการร้องเพลงลำตัดภาษาอาหรับ ที่เรียกว่า "ซีเกร์มีรฮาแบ" การร้องเป็นภาษาอาหรับ ถึงแม้จะไพเราะแต่คนไม่เข้าใจ จึงนำเอาเนื้อเพลงภาษาพื้นเมือง ซึ่งก็คือภาษายาวีตีเข้ากับรำมะนา จึงกลายเป็นดิเกฮูลูมาตราบเท่าปัจจุบัน และการแสดงประเภทนี้น่าจะมีขึ้นครั้งแรก ณ ท้องที่เหนือลำน้ำอันเป็นต้นกำเนิดแม่น้ำปัตตานี ซึ่งชาวบ้านเรียกฮูลู หรือทิศฮูลู (ฝ่ายใต้ลำน้ำเรียกฮิเล) ตรงทิศฮูลูเป็นแหล่งกำเนิดฮูลูนั้น เข้าใจว่าคือท้องที่อำเภอมายอ จังหวัดปัตตานี และอำเภอบันนังสตา อำเภอเบตง จังหวัดยะลา ดิเกฮูลูคณะหนึ่งๆ จะมีสมาชิกประมาณ ๑๐ กว่าคน เป็นชายล้วน เป็นผู้ขับร้องต้นเสียง ๑-๓ คน ที่เหลือจะเป็นลูกคู่ และอาจมีนักร้องภายนอกวงมาสมทบร่วมสนุกอีกก็ได้ บทกลอนที่ใช้ขับร้องนั้น เรียกเป็นภาษามลายูท้องถิ่นว่าปันตน หรือปาตง เวลาแสดงใช้ขับกลอนโต้ตอบ ไม่ได้แสดงเป็นเรื่องราวดังเช่นการละเล่นพื้นบ้านอย่างอื่น เช่น มะโย่ง หรือมโนห์รา (ที่มา/วิกิพีเดีย)   Create Date : 21 มิถุนายน 2553 46 comments Last Update : 24 มิถุนายน 2553 0:14:23 น. Counter : 3104 Pageviews. Share Tweet

โดย: นนนี่มาแล้ว 23 มิถุนายน 2553 11:40:08 น.

เอามาให้ลองใหม่ค่ะ ขอบคุณมากๆเลยนะคะครูเกศ คลิกที่นี่ได้เลยค่ะ   โดย: cd2lucky 23 มิถุนายน 2553 15:00:39 น.

สวัสดีครับคุณครูเกศ ดิเกฮูลูนี่มันของแถวบ้านผมเลยละครับ มันเล่นง่ายมากเลยคุณครูว่ามั้ยครับ...ตะก่อน ร้องเป็นภาษายาวี...พักหลังนี้ปนๆกันไปภาษาไทยบ้าง ภาษายาวีบ้าง โยกไปทางซ้าย ย้ายไปทางขวา โยกหน้า ถอยหลัง นั่งอยู่ที่เดิม ดูๆจะเป็นการออกกำลังกายประเภท หนึ่งนะครับ...เคยยืนดูเมื่อตอนเด็กๆครับ ฟังภาษา ยาวีไม่ค่อยรู้เรื่องเท่าไร ทั้งที่บ้านอยู่ปัตตานีครับ เบื่อก็เดินจากไป มานึกสนุกเอาตอนที่เขาแปล เป็นภาษาไทยนี่แหละ รวมทั้งการแต่งตัว ที่ดูทันสมัยขึ้นนะครับ เพลงปาตงนั้น เก่าแก่มาก ยายเคยร้องให้ฟัง ตอนเด็กๆเป็นภาษายาวี แต่ไม่เคยแปลให้ฟัง เลยไม่เข้าใจครับ ....................... ขอบคุณครับคุณครูที่ร่วมกันอนุรักษ์ของดีภาคใต้ครับ   โดย: panwat 23 มิถุนายน 2553 15:12:50 น.

กำลังว่าจะมาทักทายเหมือนกันว่างานยุ่งเหรอ หายไปตั้ง 2 วันแน่ะค่ะ   โดย: sunny-low 23 มิถุนายน 2553 16:02:06 น.

สวัสดีครับคุรครูเกศ แค่บังเอิญว่าผมเคยเห็น และเป็นเรื่องที่เห็นบ่อยครับ งานเบิกฟ้าอันดามัน (จ.กระบี่) ช่วงเวลา พฤศจิกายน จะมี การแสดง (หลายอย่าง) แบบอนุรักษ์ครับ ดิการ์นี้ก็เคยมี (ปัตตานีเรียก ดีการ์ครับ)   โดย: panwat 23 มิถุนายน 2553 16:36:07 น.

หลังไมล์หน่อยนะคะ รักษาสุขภาพด้วยนะคะ   โดย: แม่อ้วนใจดีที่สุด 23 มิถุนายน 2553 16:44:12 น.

สวัสดีค่ะคุณครูเกศ.. คืนนี้ 4 สาวนี้เชียร์อังกฤษค่ะ.. พรุ่งนี้มีprecentงานสายๆหน่อย ตื่นสายหน่อยได้ค่ะ..เย้..!! ดูบอลให้สนุกนะค่ะ..อย่าเล่นการพนัน แวะมาดูลิเกฮูลูด้วยคนค่ะ   โดย: อ้อมแอ้ม..ยิ้มสวย (คนผ่านทางมาเจอ ) 23 มิถุนายน 2553 19:02:42 น.

แวะมาทักทายครูเกศค่ะ ในที่สุดดรสาก็ปั่นนิยายจนจบบท โล่งไปที วันนี้ฝนเพิ่งหายอากาศเย็นสบายดีค่ะ   โดย: ดรสา 23 มิถุนายน 2553 20:10:13 น.

มาทักทายยามค่ำครับคุณครูเกศ อ่านแล้วได้ความรู้ครับ   โดย: Insignia_Museum 23 มิถุนายน 2553 20:54:08 น.

สวัสดีตอนค่ำค่ะ..ครูเกศ ดิเกฮูลูเนี่ย ติกเคยดูในโทรทัศน์ค่ะ ดูเค้าร้องก็สนุกดีนะคะ แถมทำท่าสวยงาม พร้อมเพรียงกันจังเลย เมื่อก่อนเคยฟังผิด เป็นลิเกฮูลู ก็งง ไม่เห็นเหมือนลิเก เลย ตอนหลัง อ้อ..ฟังผิดไปเองเรา..แหะแหะ ราตรีสวัสดิ์นะคะ   โดย: nootikky 23 มิถุนายน 2553 20:58:22 น.

ช๊อบ....ชอบลิเกฮูลู ตอนนี้ครูเกศเชียร์ทีมไหนหนอ อุ้มลุ้นอเมริกาค่ะหมดครึ่งแรกยังเสมอศูนย์ศูนย์ ตี 1 ครึ่งเชียร์เยอรมันกันเน๊าะ   โดย: อุ้มสี 23 มิถุนายน 2553 21:54:50 น.

ไม่เคยดูลิเกฮูลูเลยค่ะ ดูใน youtube ก็ไม่ได้อีกค่ะ สงสัยเป็นที่เน็ตบ้านคุณย่า   โดย: คุณย่า 23 มิถุนายน 2553 22:14:51 น.

แวะมาทักทาย คุณครูคนดี ยามดึกค่ะ ช่วงนี้บี๋ยุ่งมากๆ เลยค่ะ พรุ่งนี้จะเปิดร้านอย่างเต็มรูปแบบ เลยยุ่งมากมายค่ะ คิดถึงนะคะ ไว้ว่าง ๆ จะแวะมาค่ะ รักษาสุขภาพด้วย   โดย: บี๋ (Yushi ) 23 มิถุนายน 2553 23:40:57 น.

หวัดดีค่ะครูเกศ มีความสุขมาก ๆ นะคะ   โดย: มินทิวา 24 มิถุนายน 2553 7:41:59 น.

แวะมาทักทายครับ อืม ระบำแบบนี้ไม่เคยเห็นครับ   โดย: สอระ 24 มิถุนายน 2553 8:02:20 น.

หวัดดีตอนเช้าค่า ^_^ ไปทำงานก่อนนะค้า   โดย: เมต (SingleMate ) 24 มิถุนายน 2553 8:22:55 น.

Glitter Comments Hi5 is Cool CLICK!!! วันนี้ว่างจัด เลยแวะมาเยี่ยม ขอบคุณที่คิดถึงกันนะคะครูเกศ   โดย: ดรสา 24 มิถุนายน 2553 9:30:01 น.

มีอะไรที่แม่อ้วนมิเคยดู มาให้ดูอีกแล้ว อิอิ ดีค่ะครู   โดย: แม่อ้วนคนสวย 24 มิถุนายน 2553 9:32:12 น.

กรี๊ดสลบ....โอ้เย....เยอรมันก็เข้ารอบสองแล้วค่ะ   โดย: อุ้มสี 24 มิถุนายน 2553 9:39:12 น.

สวัสดียามสายวันพฤหัสบดีค่ะครูเกศ ลิเกฮูลูสนุกมากค่ะ โดยเฉพาะท่าทางการแสดงของเค้า   โดย: ดอกฝิ่นในสายลมหนาว 24 มิถุนายน 2553 10:09:00 น.

อืมได้ความรู้ใหม่ ๆ ด้านศิลปะดนตรีเพิ่ม...แจ่มมากเลยค่ะ ปอก็มีพี่คนนึงรู้จักกันที่ออสเตรเลีย...พี่เขาทำงานเกี่ยวกับการเผยแพร่ศิลปะ วัฒนธรรมไทย พี่เขากับลูกสาว 2 คน รำไทยให้ชาวต่างชาติชม.... ที่ศูนย์ศิลปะของเมืองแอทเหลท..ที่ปออาศัยอยู่.....เดี๋ยวว่าง ๆ ปอส่งรูปมาให้ดู ชาวต่างชาติชอบมากเลย   โดย: ไหมพรมสีสวย 24 มิถุนายน 2553 10:18:47 น.

สวัสดียามบ่ายวันพฤหัสบดี (วันศุกร์น้อยๆ) ครับคุณครูเกศ   โดย: panwat 24 มิถุนายน 2553 13:40:36 น.

สวัสดดียามบ่ายค่ะ   โดย: kobnon 24 มิถุนายน 2553 15:07:45 น.

แวะมาส่งคุณเกศกลับบ้านไปพักผ่อน เดี๋ยวก็จะรีบกลับไปฟัดตาริวแล้วค่ะ   โดย: sunny-low 24 มิถุนายน 2553 15:50:22 น.

สวัสดีค่ะครูเกศ เข้ามาทีไรได้ความรู้ใหม่ๆทุกทีเลย ดิเกฮูลูไม่เคยได้ยินเลยค่ะ ช่วงนี้ไม่ค่อยได้เข้าบล๊อก เพราะกำลังติดบอลโลก แหะแหะ มีความสุขมากๆนะคะ   โดย: Shaz 24 มิถุนายน 2553 17:20:36 น.

ของโปรดเลยล่ะครับ ลิเกฮูลูเนี่ย   โดย: มนุษย์กินเห็ด... (เป็ดสวรรค์ ) 24 มิถุนายน 2553 23:21:37 น.

ขอให้ครูเกศมีความสุขทุกๆวันเลยนะคะ   โดย: cd2lucky 25 มิถุนายน 2553 1:16:20 น.

แวะมาชมการแสดงค่ะ คุณเกศ.. นอนหลับฝันดีนะค่ะ   โดย: จิ๊บ (คุณนายเยอรมัน ) 25 มิถุนายน 2553 2:54:19 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่เกศ   โดย: กะว่าก๋า 25 มิถุนายน 2553 5:34:30 น.

ขอให้สุขสำราญในวันหยุดสุดสัปดาห์จ้าครูเกศ ขออภัยนะคะไม่ได้มาทักกันเมื่อวาน   โดย: หอมกร 25 มิถุนายน 2553 6:48:43 น.

ราวกับได้ยินเสียงกลองเลยจ้า   โดย: dolores 25 มิถุนายน 2553 10:04:41 น.

มาชมดิเกฮูลุค่ะ สนุกดีนะคะครูเกศ   โดย: เรือนเรไร 25 มิถุนายน 2553 12:25:42 น.

อ้อมแอ้มมาเรียนเชิญไปสวดมนต์ ถวายแด่องค์สมเด็จพระสังฆราชเจ้าค่ะ คืนนี้คงต้องเชียร์บราซิลเหมือนเดืมค่ะ วันนี้เหนื่อยไหมค่ะคุณครู..   โดย: คนผ่านทางมาเจอ 25 มิถุนายน 2553 16:19:12 น.

มาขอบคุณที่โหวตให้นะคะ ในกิจกรรม " Dinner For Two " นำภาพมาฝากค่ะ จากหัวหิน     โดย: Pastel pied 25 มิถุนายน 2553 16:31:07 น.

โดย: นนนี่มาแล้ว 25 มิถุนายน 2553 17:54:08 น.

โดย: YUCCA 26 มิถุนายน 2553 0:38:48 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่เกศ   โดย: กะว่าก๋า 26 มิถุนายน 2553 7:27:01 น.

ดูบอลจนไม่ค่อยได้อัพบล็อก ดิเกฮูลู ชื่อยังกับคู่แข่งแตร่วูเซลา ในฟุตบอลโลกเลยนะขอรับ บุหงาปารี ชื่อเดียวกับงาน ของท่านวินทร์ เลี่ยวฯที่เพิ่งได้อ่านเลย   โดย: Mr.Chanpanakrit 26 มิถุนายน 2553 15:45:01 น.

มานั่งดู ที่ จริงแล้ว บ้านเดิม ผมก็คนปัตตานี ได้เคยเห็นมาแต่เด็กเหมือนกัน แต่เดี๋ยวนี้แพร่หลายไปทั่ว ขนาดโรงเรียนสังกัด กทม.เองยังมีวงลิเกฮุลูกันตั้งหลายโรงเรียนโดยเฉพาะโรงเรียนแถวบางกะปิ มีนบุรี หนองจอก ก็ สนุกดี ครับ ช่วงนี้ผมเหนื่อยๆมากๆเลย เตรียมงานกีฬา ไหนจะต้องควบคุมวงโยทวาธิต เป็นหน้าที่หลักแล้วยังมีงานอีกเยอะแยะ ด้วยความเป็นครูเด็กๆ เค้าเลย ฝากงานนู่นนี่นั่นให้ช่วยทำอีกเพียบ 555 เหนื่อยมากเลยครับ   โดย: OFFBASS 26 มิถุนายน 2553 21:44:29 น.

ตะพาบ 10 มาแล้วค่ะ เพิ่งเสร็จอุ่นๆ.. บทสัมภาษณ์พระเอกชื่อดังจาก"องค์บาก" "จา พนม ยีรัมย์ "หรือ Tony Jar เกี่ยวกับหนังเรื่องใหม่ของเขาค่ะ   โดย: เริงฤดีนะ 26 มิถุนายน 2553 22:04:52 น.

บอลโลก 2010- Hi5 กราฟฟิคสำหรับคอมเม้น   โดย: นนนี่มาแล้ว 27 มิถุนายน 2553 1:32:07 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่เกศ   โดย: กะว่าก๋า 27 มิถุนายน 2553 7:30:47 น.

น่าสนุกจังเลยค่ะ เด็กน่ารักดี   โดย: หนูดำจำมัย 27 มิถุนายน 2553 14:02:59 น.

หวัดดีเย็นวันอาทิตย์ค่ะพี่เกศ ไม่ได้มาหาพี่เกศนานแระ สบายดีป่าว วันนี้ขวัญกลับบ้านที่อ่างทองมาค่ะ แบบว่าปุบปับทัวร์ พ่อกับแม่ งง เลย แต่ก้อดีค่ะ อ้อนให้แม่ทำผัดผักกาดดองให้กิน อิอิ ฝันดีนะคะ   โดย: kwan_3023 27 มิถุนายน 2553 20:06:35 น.

แวะมาราตรีสวัสดิ์ค่ะ..ครูเกศ ฝันดีนะคะ   โดย: nootikky 27 มิถุนายน 2553 23:42:14 น.

เป็น blog เกี่ยวกับภาษาอาหรับ และการแปลภาษาอาหรับที่ดีจริงๆครับ   โดย: ต้าโก่ว 11 กรกฎาคม 2554 13:06:45 น.