--- โ ท ร ทั ศ น์ : ซะห์นูน อะหมัด ---

บันทึกหลังการอ่าน โทรทัศน์
ซะห์นูน อะหมัด เขียน
อับดุล ราซัค แปล




ข้าพเจ้าชอบน้ำเสียงการเล่าตอนเปิดเรื่อง น่าติดตามมากและเมื่ออ่านตลอดเล่มก็ยังชื่นชมการเขียนของเขาว่าอ่านง่าย เข้าใจง่ายนั่นคือเห็นภาพตามโดยไม่ต้องตีความอะไร

'ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นอย่างนั้นมาตั้งแต่ไหนแต่ไรแล้ว ไม่เคยมีข้อขัดแย้งแต่อย่างใด ดวงตะวัน สายลม และสายฝน ไม่เคยคิดจะเป็นปรปักษ์ต่อกัน ป่าดงพงไพรก็ยังคงปกแผ่โดยมีบริวารล้อมรอบ เนินเขา ภูผา แมกไม้ สายธาร เหล่าฝูงนกก็กระพือปีกตามประสาของมัน และฝูงควายก็ยังคงแปดเปื้อนด้วยโคลนเช่นเดิม ฝูงวัวก็ยังคงดุ่ม ๆ ด้อม ๆ ทำตามหน้าที่ของมัน...'

จากนั้นก็บรรยายชีวิตประจำวันของครอบครัวหนึ่ง บ้านของเขาอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ป่าดงพงไพรยังทึบแน่นด้วยต้นไม้นานาพรรณ บ้านนี้มีอยู่ห้าคน มะอีซา เจฮา สองสามีภรรยาและลูกอีกสามคือ จะห์ ฮาซานะห์และฮาซัน ครอบครัวนี้นับถือศาสนาอิสลาม มีการทำละหมาดขอพรต่อองอัลเลาะห์ทุกวันเป็นจารีตปฏิบัติ ตื่นมาก็ละหมาดขอพร ทำงาน กิน ละหมาด ทำงาน ละหมาด ก่อนนอน ละหมาด เป็นวัฏจักรอยู่อย่างนี้ ก่อนที่ภาพเหล่านี้จะเปลี่ยนไปเมื่อจะห์ ลูกสาวคนโตเข้าไปทำงานเป็นสาวโรงงานในเมืองหลวง หลังจากหกเดือน วิถีชีวิตทุกอย่างตรงนี้เริ่มเปลี่ยนแปลงไป

ความเปลี่ยนแปลงทำหน้าที่ของมันอย่างซื่อสัตย์
ไม่มีอะไรที่จะอยู่คงเดิม เพียงแต่ ความเปลี่ยนแปลงจะเปลี่ยนไปแบบไหน
มีแต่เราเท่านั้นจะอยู่กับความเปลี่ยนแปลงเหล่านั้นอย่างไร

จะห์คือตัวแปรสำคัญที่นำความเปลี่ยนแปลงเข้ามาอย่างเป็นรูปธรรม เปลี่ยนแปลงความคิด ความเชื่อและพฤติกรรมหลาย ๆ อย่าง ที่เห็นได้ชัดคือ การแต่งเนื้อแต่งตัวที่เน้นโชว์เนื้อหนังมังสา แต่งหน้าทาปาก เปลี่ยนสีผม หน้าอกหน้าใจไม่ปกปิดมิดชิดอย่างที่หญิงมุสลิมควรทำ นอกจากนี้ยังไม่ถือเนื้อถือตัว จับมือถือแขน อยู่กับชายหนุ่ม กอดจูบกันต่อหน้าพ่อแม่ น้อง ๆ และในที่สาธารณะอย่างไม่เคอะเขินเพราะคิดว่าสิ่งเหล่านี้คือความทันสมัย

'เราจำเป็นต้องเลียนแบบความเจริญจากเมืองนะแม่'

เธอเริ่มใส่ความคิดเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่านี้ให้ทุกคนที่บ้าน และย้ำอยู่เสมอว่า อย่าได้คิดว่าสิ่งใหม่เป็นเรื่องต่ำต้อย น่าอับอาย และอย่าไปสนใจคำครหานินทาจากชาวบ้านเลย โลกมันไปถึงไหนต่อถึงไหนแล้ว

จะห์ มีแฟนเป็น แ ข ก นั่นอาจหมายถึงความรักสามารถข้ามศาสนาได้ ไม่ยึดถืออะไรมากนัก
และ ' แ ข ก ' ในอีกความหมายหนึ่งคือความแปลกใหม่ วัตถุ เงิน ความมีหน้ามีตา ความทันสมัย ความศิวิไลซ์ การผลัดเปลี่ยนหรือไม่ก็คือการเข้าถึงสิ่งเสื่อมทราม ความชั่วร้าย ปีศาจ แต่ในเรื่องใช้สัญลักษณ์เป็นโทรทัศน์หรือทีวีที่จะห์ซื้อมาให้คนในครอบครัวได้เสพสิ่งใหม่ ๆ เพื่อจะได้เห็นว่า โลกปัจจุบันไปถึงไหนกันแล้ว

แขก ที่มาเยือนบ้านนี้คือ โทรทัศน์หรือทีวี

วันที่ทีวีจะมาบ้านของจะห์ ทุกคนตื่นเต้นมาก บ้านเก่าโกโรโกโสที่มีห้องมิดชิดอยู่หนึ่งห้อง เสาเอียงไปหนึ่งด้าน มุมที่ละหมาดอยู่ทางทิศตะวันตก แต่ผู้เขียนเหมือนจะเน้นว่าต้องใช้มุมนี้เพื่อให้แขกของบ้านมาแทนที่ เท่ากับว่า พวกเขาจะทำละหมาดตรงไหนก็ได้ ผ้าฮิญาบ กอปิเญาะห์ จะแขวนตรงไหนก่อนก็ได้ คำภีร์ซ่อนตรงไหนก่อนก็ได้ ทุกอย่างที่เคยทำเป็นจริยวัตรนั้นพักไว้สักประเดี๋ยวเพื่อต้อนรับสิ่งใหม่ที่จะมาถึง มุมหนึ่งคือ เปิดใจรับมันเข้ามาโดยที่ไม่รู้ว่าตัวเองพร้อมจะรับสิ่งใหม่ ๆ ที่เข้ามาจู่โจมนี้แล้วหรือยัง และสิ่งใหม่มันคืบคลานเข้ามาแทนที่สิ่งที่เคยปฏิบัติมา มันคุ้มค่าหรือไม่

นึกถึงตัวเองสมัยเด็ก ๆ เราเป็นเด็กบ้านนอก มักมีค่านิยมที่ฝังใจแบบผิด ๆ และไม่เข้าใจอะไรในตอนนั้นว่า ผู้หญิงส่วนใหญ่อยากมีสามีฝรั่งเพราะเขารวย ดูโก้กว่าใคร หญิงสาวที่มีสามีฝรั่งก็มักจะใส่เสื้อแขนกุดไม่ใส่เสื้อยกทรง กางเกงขาสั้นจู๋ แต่งหน้าทาปาก เสื้อผ้ารัดรูปจนคนมองรู้สึกอายแทน

กระนั้นก็เถอะ ก็เหมือนจะห์ที่กลับมาในสภาพแบบนั้น เธอใส่ความคิดใหม่ ๆ ให้พ่อแม่และน้อง ๆ อีกว่า ' ช า ว บ้ า น มั น มี แ ค่ ลู ก ต า . . .' อารมณ์ที่สะท้อนกลับมาคือ ชาวบ้านอิจฉาคนมีเงิน บ้านไหนลูกสาวหาสิ่งแปลกใหม่มาได้ ก็ยกย่องเชิดหน้าชูตา สะท้อนความเป็นชนบทในบางที่ของเราที่ยังมีค่านิยมบางอย่างโดยให้ลูกสาวขายตัว งานขายตัวเป็นงานหนัก สาหัสและไม่ใช่งานสบายเลย ข้าพเจ้าไม่ได้สนับสนุนอะไรและไม่ได้โต้แย้งเพราะเขาได้ทดแทนบุญคุณพ่อแม่เขาอย่างหนึ่ง อยากให้พ่อแม่อยู่สบายเหมือนบ้านอื่น อย่างน้อยก็ดีกว่าการคอร์รัปชั่นในทุกรูปแบบ เพียงแต่อยากให้ค่านิยมนี้หายไปจากบ้านเราเสียที และคิดว่าทางมาเลเซียคงเผชิญปัญหากับบางสิ่งบางอย่างที่เรียกว่าความเจริญซึ่งเข้ามาทดแทนคำสอนที่ศาสนาพร่ำสอนความดี ประพฤติดี และมีการปฏิบัติศาสนกิของประชาชน สิ่งที่มากับความเจริญนั้นดีจริงหรือ การที่หญิงชายนั่งกอดจูบกันเป็นบาป เพราะโต๊ะอิหม่ามบอกว่า นี่มันเรื่องลับ หากไม่ใช่สามีภรรยากันแล้ว เรื่องลับ ๆ แบบนี้คนที่ไม่ใช่สามีภรรยาจะทำได้อย่างไร และมันเอิกเกริกตำตาอยู่ในทีวีนั่น

สิ่งที่ทีวีสื่อออกมา โดยเฉพาะฉากรัก บทอีโรติก เราสามารถดูโดยไม่รู้สึกรู้สาจริงหรือ หรือดูบ่อย ๆ ก็จะชินไปเอง เหมือนจมหายไปกับเหตุการณ์นั้น ๆ จนเป็นเรื่องปกติและไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงอีกต่อไปแล้ว การหักห้ามใจจากภาพที่เกิดขึ้นทุกวัน ๆ นั้น มันทำได้จริงหรือ ถ้าคนทำได้จริงแล้วจะมีศาสนาไว้ทำไม สื่อที่มีให้เห็นทั้งภาพและเสียงนั้นหลอนเข้าไปในจินตนาการ ได้ง่ายกระตุ้นกำหนัดและความดิบเถื่อนของมนุษย์ตรง ๆ ซึ่งศาสนาช่วยกล่อมเกลากิเลสของปุถุชนให้เบาบาง รู้ดีรู้ชั่วและการหักห้ามใจไม่ทำสิ่งไม่ดี

การเปลี่ยนแปลงที่เข้ามาจึงถูกท้าทายให้ย้อนคิดอยู่เกือบตลอดเวลา
การเปลี่ยนแปลงคือหลักประกันของความเจริญก้าวหน้า
หรือมีเพียงแต่คนคร่ำครึเท่านั้นที่หวาดผวาต่อการเปลี่ยนแปลง ???

ในนวนิยายเล่มนี้ ใช้สัญลักษณ์การเปลี่ยนแปลงที่ถาโถมเข้ามาด้วย ทีวีที่ใหญ่กว่าบ้าน ข้าพเจ้าหลับตาวาดภาพ ของใหม่ที่โตคับบ้านกำลังมาแทนที่เสื่อละหมาด คำภีร์อัลกุระอ่าน ผ้าละหมาดของผู้หญิง ลูกประคำ กอปิยะห์ฯลฯ และเห็นผ้าละหมาดผืนใหม่รองทีวี ผ้าปูละหมาดที่มีภาพมัสยิดอิลฮารอม เห็นแล้วเศร้าใจ เข้าใจสิ่งที่ผู้เขียนนำเสนอ เห็นแล้วหดหู่

ยิ่งไปกว่านั้น ภาพและเนื้อหาที่นำเสนอผ่านทีวีนั้นมอมเมาด้วยความเฮฮา สนุกสนาน เราติดมันงอมแงมจนไม่อยากลุกไปไหน เคยไปทำละหมาดก็เอาไว้ก่อน แม่ที่เคยเข้าครัวเป็นปกติก็ละเลยหน้าที่ประจำวัน ถึงทำก็ทำแบบลวก ๆ พ่อไม่ไปลากควายจากท้องทุ่งเข้าบ้าน นานเข้าควายป่วยตายไร้คนเหลียวแล หญ้าท่วมสูง ไม่มีใครดายหญ้า ไม่มีใครดูแลบ้านให้สะอาดเอี่ยมอ่อง ไม่แม้แต่จะเข้าห้องน้ำห้องท่า ลืมกินข้าวกินปลา เคยพบหน้าเพื่อนบ้านหรือประกอบพิธีศาสนกิจร่วมกับชุมชนก็ห่างหาย ทุกอย่างถูกละเลยเมื่อทุกคนในบ้านติดอยู่ที่หน้าจอ

'แขกที่มาบ้านนี้ไม่ใช่แขกอีกต่อไปแล้ว แต่กลายเป็นสมาชิกถาวรภายในบ้านหลังนี้'

ใช่แล้ว ความแปลกใหม่ ไม่ใช่สิ่งแปลกใหม่อีกต่อไปเพราะเราต้อนรับมันเข้ามา แนบสนิทดั่งคนคุ้นเคยกัน ฉันรู้สึกคุ้น ๆ กับอารมณ์นี้ทีละนิด นึกถึงการติดมือถือ ติดเฟซบุ๊ก อารมณ์ฟุ้งฟาย ตามข่าวคราวที่บางทีไม่ได้ทำให้เราฉลาดขึ้นแต่เราก็หลงเสพมัน สังคมก้มหน้าที่ต่างคนมีโลกของตัวเอง เลี่ยงการมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น ๆ บนโลกจริง หนักเข้า ๆ ก็สร้างโลกใบใหม่และติดอยู่ในวังวนจนแยกไม่ออกและปรับตัวอยู่บนโลกจริงไม่ได้และไม่สุงสิงกับใครเหมือนครอบครัวของมะอีซาและเจฮา

'ความประณีตในชีวิตประจำวันหายไป ทุกคนเหมือนถูกตอกตรึงอยู่หน้าจอ'

นิยายเรื่องนี้เสียดสีรัฐโดยว่า ทีวีเป็นของรัฐ ถ้ารัฐแสดงให้เห็นในจอทีวี นั่นคือสิ่งดีที่ควรกระทำ

นับเป็นเรื่องที่ท้าทายความนึกคิดของคนในสังคมและรัฐบาลของเขามาก

ในเนื้อหามีเรื่องเพศ การร่วมรัก บทอีโรติกค่อนข้างมากหรือเกือบทั้งเล่มตั้งแต่ทีวีเข้ามา ผู้ชายจะคุมกำหนัดของตัวเองไม่ค่อยได้ จิตเตลิดเปิดเปิงได้ง่าย ฟุ้งซ่านในเรื่องเพศไม่ว่ากับภรรยาตัวเองหรือหญิงอื่นรวมถึงสายเลือดเดียวกัน สะท้อนปัญหาภายในครอบครัวที่มากับทีวี

ฉันชอบภาษาเขียนของเขานะ อ่านง่าย มีอะไรให้คิดย้อนแย้งกลับไปกลับมา มีอะไรให้ตีความมากมายตามแต่ประสบการณ์ของแต่ละคน คำเปรียบเทียบคมคาย อ่านแล้วสะอึก จุกอกเหมือนเห็นโลกข้างหน้าที่เทคโนโลยีทะลักเข้ามา คนสมัยใหม่อาจไม่ทันระวังและไม่คิดว่านี่คือความเปลี่ยนแปลงเพราะมันแทรกซึมเข้ามาแบบไม่รู้เนื้อรู้ตัวจนแทบขาดมันไม่ได้ แต่คนครึ่งเก่าครึ่งอยากเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ จะปรับตัวยากแม้จะไหลตามกระแสไป แต่บางขณะก็อยู่นิ่งเฉยเพราะไปไม่เป็น ชะงักงันและตั้งคำถามกับตัวเอง

การเปลี่ยนแปลงหรือความทันสมัยบนโลกใบใหม่ก็เหมือนดาบสองคม มีให้เลือกทั้งดีและไม่ดี
ก็เหมือนกับ จะห์ เธอเป็นตัว 'เปลี่ยนแปลง'นำความแปลกใหม่มาสู่บ้าน เปิดหูเปิดตา เปิดโลกทัศน์และความคิดใหม่ ๆ ที่ทำให้ทุกคนคล้อยตาม และในทางตรงกันข้าม เธอคือความหายนะด้วย

เธอเป็นทั้งผู้กระทำและผู้ถูกกระทำเพราะทุกคนกลายเป็นเหยื่อของความทันสมัยโดยไม่รู้ตัวหรือแม้แต่ตัวของจะห์เอง


อย่างไรก็ตาม อยากชวนเพื่อน ๆ อ่านเล่มนี้ โดยภาษานั้นอ่านลื่นไหล มีวาทะศิลป์ โดยเนื้อหานั้นมีอะไรหลายอย่างให้ตีความอีกมากมาย บางคนติดขัดเรื่องการนำเสนอเรื่องเพศที่ดูตกต่ำมากนั่นเพราะต้องการสื่อให้เห็นความเสื่อมของสังคมเมื่อมีสิ่งแปลกปลอมปนมาในความเปลี่ยนแปลงซึ่งให้โทษใหญ่หลวงแก่คนของเขา

มองเขา(อาจ)เห็นเรา
ขอบคุณค่ะ
ภูพเยีย
๑๖ สิงหาคม ๒๕๕๘





หมายเหตุ : จากปกหลัง

นวนิยายขนาดสั้นเรื่อง “โทรทัศน์”เรื่องนี้ตีพิมพ์ในค.ศ. ๑๙๙๕ โดยเดวัน บาฮาซา ดันปุสตากา เป็นงานเขียนที่อื้อฉาวและได้รับการกล่าวขานและเป็นวิพากษ์วิจารณ์ในแวดวงวิชาการวรรณกรรมพอสมควร บ้างว่าเป็นงานเขียนที่ลามกอนาจาร บ้างเห็นว่าเป็นงานวรรณกรรมอิสลามที่ดีเลิศน่ายกย่อง ซะห์นูนใช้เวลาเพียง ๓๒ วันในการเขียนนวนิยายเรื่องนี้ โดยที่ท่านกล่าวว่าประเด็นที่ท่านต้องการหยิบยกมานำเสนอในนิยายเล่มนี้เป็นเรื่องของภาวะความตกต่ำเสื่อมเสียทางด้านจริยธรรมและศีลธรรมของสังคมปัจจุบันอันเนื่องมาจากอิทธิพลของเทคโนโลยีสมัยใหม่ โดยท่านใช้สื่อโทรทัศน์เป็นสัญญาลักษณ์ของเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่กลายเป็นเหรียญสองด้านที่มีทั้งคุณและโทษ





สวัสดีทุกท่านอีกครั้งนะคะ

ข้าพเจ้าพยายามทบทวนสิ่งที่เขียนถึงหนังสือเล่มนี้อย่างรอบคอบ และใส่ใจในเรื่องการใช้ถ้อยคำเป็นพิเศษเพราะมีเรื่องของศาสนาและคำสอน ความเชื่อในพระมหาคัมภีร์อัลกุระอ่านเข้ามาเกี่ยวข้อง พยายามสื่อสารเพื่อไม่ให้เกิดความเข้าใจผิดและเป็นปัญหาต่อเนื่องและต้องตามแก้ไขหรือขอโทษเพราะความอ่อนด้อยในการสื่ิอมากกว่าเจตนาที่ชักชวนเพื่อน ๆ มาอ่านด้วยกันว่าวรรณกรรมเล่มนี้ใช้เครื่องมือหนึ่งเพื่อเข้าสู่เป้าหมายในด้านจรรโลงสังคมไปในทิศทางที่ดี

การนำเสนอประเด็นหลักของซะห์นูน อะหมัดในนวนิยายเรื่องนี้คือ ป้องกันไว้ดีกว่าแก้ โดยจำลองสถานการณ์หนึ่งในครอบครัวซึ่งเป็นชนชั้นรากหญ้าที่หาเช้ากินค่ำอย่างครอบครัวของมะอีซา

ข้าพเจ้าไม่ได้เขียนกล่าวโทษว่าหญิงสาวคนนี้ชั่วโดยกำเนิด เพียงแต่มิได้เขียนรายละเอียดที่ผู้เขียนสื่อเรื่องความรุนแรงเกินแก้ไข ให้ระมัดระวังอย่าได้เกี่ยวข้องหรือข้องแวะกับสิ่งชั่วร้าย เตือนเพื่อให้สังคมรู้จักจดจำเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์และไม่ซ้ำรอยเดิม

โทรทัศน์ เพียงสะกิดใจทุกคนในสังคมของเขาที่อาจหลงลืมอะไรบางอย่างไป

ตัว'จะห์'เองคือเหยื่อของความทันสมัย ความใหม่ และเธอเป็นเหยื่อโดยไม่รู้ตัวเช่นกัน จะห์คือตัวเชื่อมโยงเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาในบ้าน เธอเดินตามมันแบบไม่ตะขิดตะขวงใจใด ๆ แต่ทุกคนในบ้านยังไม่ใช่ เนื้อหาในทีวีทำให้ทุกคนติดงอมแงม เห็นทุกฉากของโลกใบใหม่ มาอีกครั้งเธอเอาวีดีโอเรื่องเซ็กส์มา เปิดให้ทุกคนในครอบครัวดูร่วมกัน พ่อคุมกำหนัดไม่ได้ เขามีใจจดจ่อต่อภาพที่เห็นและหมกมุ่นอยู่กับมันและเกิดเหตุการณ์ถึงกับเกิดการกระทำอนาจารกับลูกสาวในไส้ ซึ่งความรุนแรงในแบบจำลองนี้เป็นเรื่องที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์มากในแง่การจำลองของเขา แต่เพราะผู้เขียนแสดงเจตนาที่สะท้อนปัญหาสังคมของเขาจนหลายต่อหลายคนรับไม่ได้และมองข้ามประเด็นหลักที่เขาซ่อนไว้ในเนื้องานนั่นคือ คนฟุ้งเฟ้อกับวัตถุและกิเลสจนลืมเรื่องบาปบุญคุณโทษและธาตุแท้ของตัวเองที่ต้องได้รับการขัดเกลา และบทจบทุกคนก็ถูกลงโทษทั้งทางตรงและทางอ้อม บางอย่างที่คนอื่นไม่เห็นแต่ฟ้ามีตา ผู็เขียนตั้งใจเขียนเตือนชาวมุสลิมให้หลีกเลี่ยงความชั่วร้ายทั้งหมด มิฉะนั้นจะได้รับการลงโทษอย่างสาหัสจากพระเจ้า

หากหนังสือเล่มนี้สะท้อนปัญหาสังคมไทยในชนชั้นรากหญ้า คิดว่าคงโดนโจมตีอย่างหนักหนาสาหัสเช่นกัน

ขอบคุณทุกท่านที่สนใจและอ่านบันทึกของข้าพเจ้า
ด้วยมิตรภาพ
ภูพเยีย

Create Date : 19 เมษายน 2560 Last Update : 19 เมษายน 2560 9:17:23 น. Counter : 1210 Pageviews.		1 comments
Share Tweet