Bloggang.com : poneak : ประวัติการถ่ายรูปยุคแรกของไทย

ประวัติการถ่ายรูปยุคแรกของไทย

ประวัติการถ่ายรูปยุคแรกของไทย

พระบรมฉายาลักษณ์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

จาก Wellcome Library , London ที่นายจอห์น ทอมสัน ฉายพระรูป

ทรงฉายพระรูป เมื่อปี ๒๔๐๘

การถ่ายภาพได้เข้ามาในประเทศไทยครั้งแรก ประมาณปี พ.ศ.
๒๓๘๘   ตรงกับปลายสมัยรัชกาลที่ ๓ (รัชกาลที่ ๓ ครองราชย์
พ.ศ. ๒๓๖๗ - ๒๓๙๔) หลังจากนักประดิษฐ์ชาวฝรั่งเศส หลุยส์ เจ. เอ็ม.ดาแกร์ ได้ประดิษฐ์กล้องถ่ายรูปสำเร็จ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๘๒ เพียงไม่กี่ปี
นับว่า ประเทศไทยมีความทันสมัยมากในสมัยนั้น

   ผู้ที่นำการถ่ายภาพเข้ามาในประเทศไทยครั้งแรก ได้แก่ บาทหลวง ฝรั่งเศส ปาเลอกัว และเป็นผู้ถ่ายรูปแผ่นเงินก่อนใคร

>> ประวัตินายจอห์น ทอมสัน (John Thomson) ชาวสก๊อต
      ผู้ฉายพระรูปพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

[ข้อมูลโดยได้รับความอนุเคราห์จาก คุณนุกูล (เจ้าของบล็อก
คนช่างเล่า) //www.oknation.net/blog/nukpan และ
//www.oknation.net/blog/nakornrajsima   ซึ่งได้กรุณาคัดบทความ

เรื่อง "นายทอมสัน ผู้ถ่ายพระรูปพระจอมเกล้า" โดย นายแพทย์พิพัฒน์ ชูวรเวช
จากวารสารตราไปรษณียากร ปีที่ ๓๔ ฉบับที่ ๑๑ มิถุนายน ๒๕๔๗ มาให้  จึงขอขอบคุณเป็นอย่างสูงมา ณ ที่นี้]

    นายจอห์น ทอมสัน เกิดที่กรุงเอดินเบอเรอ ประเทศสก๊อตแลนด์
เมื่อวันที่ ๑๔ มิถุนายน ๒๓๘๐ เบื้องต้นเขาเรียนหนังสือในกรุงเอดินเบอเรอ
ต่อมาไปฝึกงานเป็นช่างทำแว่นตาและช่างเครื่องมือวิทยาศาสตร์ ทำให้มีความรู้เรื่องกล้องถ่ายรูป

    เขาศึกษาภาคค่ำที่ Watt Institution & School of Arts เรียนหลายวิชา เช่น ปรัชญา คณิตศาสตร์ และเคมีเบื้องต้น ทำให้มีความรอบรู้หลายแขนง เขาเคยได้รับรางวัลเรียนดีด้านภาษาอังกฤษ

    ในปี ๒๔๐๔ เขาได้รับเลือกเป็น Member of the Royal
Scottish Society of Arts

>> เดินทางสู่สยาม

    ในปี ๒๔๐๘ นายทอมสัน ขณะนั้นอายุได้ ๒๘ ปี เขาได้ขายกิจการร้านถ่ายรูปที่สิงคโปร์ เดินทางมาสยาม

    นายทอมสัน ได้เดินทางมาจากสิงคโปร์  โดยสารเรือกลไฟชื่อ"เจ้าพระยา" (เรือลำนี้มี พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ หรือเจ้าสัวยิ้ม เป็นเจ้าของ
เดินเป็นประจำระหว่าง กรุงเทพฯ กับสิงคโปร์) มาถึงกรุงเทพฯ เมื่อวันที่๒๘ กันยายน ๒๔๐๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

    ระหว่างที่อยู่ในกรุงเทพฯ ๓ เดือน เขาได้เข้าเฝ้าและถ่าย
พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถ่ายรูปพระราชพิธีโสกันต์ของเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ และเดินทางโดยเรือไปเมืองเพชรบุรี และสถานที่อื่น ๆ อีกมากมาย

    นายทอมสัน อัดรูปภาพที่ถ่ายในกรุงเทพฯ ออกจำหน่าย
มีลงโฆษณาในหนังสือพิมพ์บางกอก รีคอร์เดอร์ ของหมอ ปรัดเล อยู่หลายครั้ง   โดยซื้อได้ที่บ้านกัปตันเอมส์ (Captain Samual Joseph Bird Ames) ชาวอังกฤษ ที่เขาพักอยู่

>> นายทอมสัน ทำหนังสือกราบบังคมทูล ขอเข้าไปถ่ายภาพใน
       พระบรมมหาราชวัง

    นายทอมสัน ได้ทำหนังสือเสนอสำนักพระราชวัง โดยผ่าน
สถานกงสุลอังกฤษในกรุงเทพฯ ขอเข้าไปถ่ายภาพในพระบรมมหาราชวัง

    พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชหัตถเลขาตอบรับนายทอมสันเป็นภาษาอังกฤษ ทรงมีพระบรมราชานุญาต และพระราชทานพระราชวโรกาสให้ฉายพระรูปส่วนพระองค์เองอีกด้วย

    พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกของไทยที่สนพระทัยการถ่ายภาพและเก็บพระฉายาลักษณ์ของพระองค์เอง ซึ่งคนไทยสมัยนั้นเกรงกลัวการถ่ายรูป เชื่อว่าทำให้อายุสั้น

    พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอลงกฎกิจปรีชา เป็นผู้พาเข้าเฝ้า

>> บันทึกของนายทอมสัน เมื่อเข้าเฝ้า

    นายทอมสัน เล่าว่า กรมหมื่นอลงกฎฯ ทรงมีตำแหน่งเป็นหัวหน้าโหรหลวง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเขียนไว้ในพระราชหัตถเลขาว่า   พระอนุชาพระองค์นี้ ทรงรู้เรื่องการถ่ายรูปดี จะได้พาไปถ่ายรูปบุคคลและสถานที่ได้ถูกต้อง
ทั้งสองเข้าสู่ประตูพระบรมมหาราชวัง มีทหารยามทำวันทยาวุธ
เมื่อเข้าถึงวังหลวงฝ่ายใน มีผู้คนหมอบเฝ้าจำนวนมากตามรายทางที่เดินผ่าน
พนักงานจัดเลี้ยงต้อนรับ มีผลไม้ ขนมเค้ก และเหล้าไวน์ เขารับ
แจ้งว่า ให้รอไปก่อน พระเจ้าอยู่หัวทรงทำวัตรเช้า นายทอมสันเลยถือโอกาสเดินดูสิ่งก่อสร้างและเครื่องตกแต่งภายในท้องพระโรง   เขาเล่าว่า ผนังด้านหนึ่งของท้องพระโรงแขวนพระรูปของ จักรพรรดินโปเลียนที่ ๓ และพระราชินีแห่งประเทศฝรั่งเศศ ขนาดเท่าพระองค์จริง  อีกฟากหนึ่งติดพระบรมรูปของพระเจ้าอยู่หัวพระองค์นี้

    เมื่อเสียงแตรดังขึ้น พระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินออกทางพระทวาร ขนาดใหญ่ นายทอมสันตื่นเต้นดีใจที่เกิดมาชาตินี้เพิ่งมีโอกาสเข้าเฝ้าพระมหากษัตริย์เป็นครั้งแรก

เขาเล่าว่า พระเจ้าอยู่หัวทรงมีความสูง ประมาณ ๕ ฟุต ๘ นิ้ว
(๑๗๐ ซ.ม.) ทรงประทับยืนพระองค์ตรงและโดดเด่น พระพักตร์ค่อนข้างซูบฉลองพระองค์เสื้อคลุมสีขาว มีความยาวถึงพระบาท (เข้าใจว่า ทรงฉลองพระองค์ชุดทรงศีล) เป็นพระภูษาที่เรียบง่ายและบริสุทธิ์

    พระองค์ทรงทักทายนายทอมสัน นายทอมสันเสนอให้ฉายพระรูปขณะทรงคุกเข่าสวดมนต์ แต่ขณะที่นายทอมสันกำลังจัดแจงกล้องถ่ายรูปและจัดฉากอยู่ พระองค์ทรงเปลี่ยนพระทัย ทรงหายไปข้างในระยะเวลาหนึ่งกรมหมื่นอลงกฎฯ ตรัสกับนายทอมสันว่า ตนไม่อยู่ในฐานะที่ทูลถามพระเจ้าอยู่หัวได้

    ขณะที่คนทั้งสองคอยด้วยความฉงน พระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกมาชุดฉลองพระองค์เครื่องแบบจอมพลแห่งกองทัพฝรั่งเศส ฉลองพระองค์ทั้งชุดไม่มีส่วนที่เป็นผ้าฝ้ายอยู่เลยแม้แต่ถุงเท้า (คงเป็นผ้าขนสัตว์และผ้าไหมที่มีค่าทั้งหมด)

    นายทอมสัน ปฏิบัติหน้าที่ช่างฉายพระรูปได้อย่างดีและเรียบร้อยต่อมาพระองค์ทรงเปลี่ยนเครื่องทรงเป็นชุดบรมขัตติยราชภูษาภรณ์ ทรงให้นายทอมสันถ่ายภาพเพิ่มเติมอีก

    นายทอมสันกราบทูลด้วยภาษาอังกฤษง่าย ๆ ระหว่างกราบทูลพระองค์ทรงโพสท่าถ่ายภาพ พระองค์ตรัสกับนายทอมสันว่า

"เธอทำทุกอย่างที่ต้องการเพื่อให้รูปออกมาดีเลิศก็แล้วน"

นายทอมสันเล่าว่า พระเจ้าอยู่หัวตรัสถามตนว่า มีสัญชาติใด
เมื่อกราบทูลว่าเกิดที่กรุงเอดินเบอเรอ พระองค์ตรัสว่า "อา เธอเป็นคนสก๊อตและพูดภาษาอังกฤษที่ฉันเข้าใจ มีคนอังกฤษที่นี่ ที่ไม่เข้าใจภาษาของตนเอง เมื่อฉันพูดกับเขา"

>> นายทอมสัน ทูลเกล้าถวายพระบรมฉายาลักษณ์รัชกาลที่ ๔
       แด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเข้าเฝ้ารัชกาลที่ ๕
       ที่กรุงลอนดอน

    ในปี ๒๔๔๙ นายทอมสัน ได้ทูลเกล้าถวายพระบรมฉายาลักษณ์
รัชกาลที่ ๔ (ที่เขาฉายพระรูปไว้) แด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยผ่านสถานทูตสยามในกรุงลอนดอน

    และเมื่อวันที่ ๒๕ มิถุนายน ๒๔๕๐ ได้เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่กรุงลอนดอน เมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรป
ครั้งที่ ๒    ทูลเกล้าถวายพระบรมฉายาลักษณ์สมัยที่พระองค์ยังทรงพระเยาว์

>> ภาพเมืองไทยในสมัยรัชกาลที่ ๔ ฝีมือถ่ายภาพของนายทอมสัน
       จาก Wellcome Library ที่ London

#1   Gate of Buddhist temple, Bangkok, Siam.    [1866]
       (คล้ายพระอุโบสถวัดพระแก้ว - ผู้เขียน)

#2   State barge of the King of Siam, Bangkok. [1865-1866]

#3   State barge of the King of Siam, Bangkok. [1865-1866]

#4   Siamese boatman, Siam. [1865-1866]
        (ฝีพาย - ผู้เขียน)

#5   Arrival of the King of Siam at the Temple of Sleeping Idol.
       [1865-1866]     (ร. ๔ เสด็จพระราชดำเนินทางสถลมารคไป
       วัดโพธิ์ - ผู้เขียน)

#6   Crown Prince of Siam in front of Palace with his entourage,
       Bangkok, Siam.

#7   The Crown Prince of Siam, Bangkok, Siam. [1865]

#8   A Siamese Prince with his attendant, Siam. [1865-1866]

#9   The Kings Buddhist temple, Siam.   [1865-1866]

#10   The late Kralahorm, Bangkok, Siam.    [1865]

#11   Siam      [1865]

#12   Buddhist priests eating, Bangkok, Siam.    [1865-1866]

#13   Mount Khrai-lat, Bangkok, Siam.    [1865-1866]
         (ในพระบรมมหาราชวัง - ผู้เขียน)

#14   View of Bangkok, Siam, looking over the River Menam.
         [1865-1866]

#15   View of the Menam river with sailing ships anchored.
ฺ         Bangkok, Siam.      [1865-1866]

#16   View of Bangkok, Siam, looking over the River Menam.
         [1865-1866]

#17   Pechaburi Bridge, Siam, over the river with boats along
         the embankment.     [1865-1866]

#18   View of Ayuthia, Siam.    [1865-1866]

#19   Ayuthia, Siam.     [1865-1866]

#20   Palmyra palms, Siam.      [1865-1866]
         (น่าจะเป็นที่เพชรบุรี - ผู้เขียน)

#21   View of Pechaburi plain, viewed from a hill. At the lower
         left a Buddhist temple.       [1865-1866]

#22   Buddhist Temple, Siam       [1865]

#23   Bangkok, Siam.       [1866]

#24   Siam         [1865]

#25   Elephant training ground, Ayuthia, Siam.   [1865-1866]
         (เพนียดคล้องช้างที่อยุธยา - ผู้เขียน)

#26   A war elephant of Siam.      [1865-1866]
         (ช้างศึก เป็นช้างที่ได้รับการคัดเลือกความเหมาะสมแล้วและนำมาฝึก
         - ผู้เขียน)

#27   Siam          [1865]
         (น่าจะเป็นการแสดงโขน - ผู้เขียน)

ภาพเหล่านี้ มีอายุเกือบ ๑๕๐ ปีมาแล้ว   เป็นภาพในยุคแรก ๆ
ของการถ่ายภาพในเมืองไทยที่หาชมยาก และยังไม่ค่อยได้พบเห็นในเมืองไทย   ต้องขอขอบคุณ Wellcome Library, London ที่ได้ช่วยอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดียิ่ง และหวังว่าคนไทยจะได้ช่วยกันศึกษาค้นคว้าเผยแพร่

Create Date : 06 มกราคม 2557

Last Update : 6 มกราคม 2557 12:06:13 น.

0 comments

Counter : 8148 Pageviews.