Bloggang.com : Polball : การละเล่นพื้นบ้าน ของไทย การละเล่นพื้นบ้านภาคใต้ การละเล่นพื้นบ้านภาคเหนือ

การละเล่นพื้นบ้าน ของไทย การละเล่นพื้นบ้านภาคใต้ การละเล่นพื้นบ้านภาคเหนือ

เป็นการละเล่นของภาคใต้ จังหวัด กระบี่

วิธีการเล่น

ผู้เล่นตกลงกันว่าใครจะเป็นผู้เล่นก่อนหลัง โดยผู้เล่นมีลูกเกยคนละลูก หลังจากนั้นก็ขีดตารางเป็นช่องสี่เหลี่ยมจำนวน 6 ช่อง หรือเรียกว่า 6 เมือง โดยแบ่งเป็นซีกซ้าย 3 เมือง ซีกขวา 3 เมือง

การเริ่มเล่น

ผู้เล่นคนที่ 1 เริ่มเล่นโดยการทอยลูกเกยลงไปในเขตเมืองที่ 1 แล้วกระโดดยืนเท้าเดียวในเมืองที่ 1 หลังจากนั้นใช้ปลายเท้าฉุดลูกเกยให้ผ่านไปในเขตเมืองที่ 2 3 4 5 6 ตามลำดับแล้วก็ฉุดลูกเกยออกจากเขตเมืองที่ 6 ต่อไปผู้เล่นคนเดิม ต้องทอยลูกเกยลงในเมืองที่ 2 แล้วกระโดดยืนเท้าเดียวในเมืองที่ 1 กระโดดต่อไปในเมืองที่ 2

หลังจากนั้นก็เล่นเหมือนเดิมไปเรื่อยๆ ทุกเมือง จนถึงเมืองที่ 6 เมื่อทอยลูกเกยและฉุดได้ครบทั้ง 6 เมืองแล้วให้ผู้เล่นกระโดดด้วยเท้าข้างเดียวจังหวะเดียวลงบนเมืองที่ 1 ถึง เมืองที่ 6 ตามลำดับ ห้ามกระโดดหลายครั้งมิฉะนั้นถือว่า ตาย ต้องให้คนอื่น ๆ เล่นต่อ ถ้าเล่นครบท่านี้แล้วไม่ตาย ให้เล่นในท่าต่อไป คือ เอาลูกเกยวางบนหลังเท้าแล้วสาวเท้าลงในเมืองทั้ง 6 เมือง ตามลำดับ แต่เท้าหนึ่งลงในเมืองหนึ่งได้เพียงครั้งเดียว เช่น เท้าซ้ายเหยียบลงในเมืองที่ 1 เท้าขวาเหยียบลงในเมืองที่ 2 เท้าซ้ายเหยียบลงในเมืองที่ 3 สลับกันไปเช่นนี้จนกว่าจะครบทุกเมือง ลูกเกยนั้นต้องไม่ตกจากหลังเท้าและเท้านั้นต้องไม่เหยียบเส้น ท่าต่อไปนั้นให้ผู้เล่นปิดตา เดินที่ละก้าวโดยไม่ต้องวางลูกเกยบนหลังเท้าขณะเดินขณะที่ก้าวเท้าลงในแต่ละเมืองผู้เล่นนั้นต้องถามว่า "อู่ บอ" หมายความว่า เหยียบเส้นหรือไม่ ถ้าไม่เหยียบผู้เล่นคนอื่นๆ จะตอบว่า "บอ" ถ้าเหยียบเส้นตอบว่า "อู่" เมื่อผู้เล่นที่ปิดตาเหยียบเส้นถือว่า ตาย ต้องเปลี่ยนให้คนอื่น ๆ เล่นต่อไป

ถ้าเล่นยังไม่ตายผู้เล่นนั้นมีสิทธิ์ในการจองเมือง โดยผู้เล่นนั้นต้องเดินเฉียงไปแบบสลับฟันปลาไปตามช่องต่าง ๆ ให้ลงเท้าได้เพียงเท้าเดียว เช่น ลงเท้าซ้ายในเมืองที่ 1 ลงเท้าขวาในเมือ งที่ 3 และลงเท้าซ้ายในเมืองที่ 5 แล้วกระโดดสองเท้าลงในหัวกระโหลก กระโดดเท้าพร้อมกับหันหลัง และผู้เล่นก็โยนลูกเกยข้ามศีรษะของตน
เองถ้าลูกเกยไปตกอยู่ในเมืองใดเมืองหนึ่ง เมืองนั้นจะเป็นของผู้เล่นทันที ดังนั้นผู้เล่นมีสิทธิ์ยืนสองเท้าในเมืองนั้นได้ เมื่อได้เมืองแล้วก็ให้เล่นอย่างนั้นต่อไป จนกว่าจะตายจึงจะต้องเปลี่ยนให้ผู้อื่นเล่นต่อ

โอกาสหรือเวลาที่เล่น

ในการเล่นอีฉุดนั้นไม่มีการกำหนดโอกาสและเวลาที่เล่น เพราะสามารถเล่นได้ในทุกโอกาสและการเล่นอีฉุดนั้นเป็นการเล่นของเด็กที่นิยม กันมากในท้องถิ่นจังหวัดกระบี่

คุณค่าและแนวคิด

ในการเล่นอีฉุดนั้นก่อให้เกิดความสามัคคี ความรักความผูกพันธ์กันในหมู่คณะและเป็นการฝึกความสัมพันธ์ของร่างกายในส่วน ต่าง ๆ ทั้ง มือ เท้า และสมอง ได้เป็นอย่างดี

การละเล่นพื้นบ้าน หมากนิม (สะบ้า)
ภาคเหนือ จังหวัด แม่ฮ่องสอน

อุปกรณ์และวิธีเล่น
อุปกรณ์ สะบ้าจำนวนเท่ากับผู้เล่น 10-16 ลูก
สถานที่ ลานดินกว้างขนาด 5x10 เมตร
วิธีเล่น
1. แบ่งผู้เล่นเป็น 2 ข้าง ไม่ควรเกินข้างละ 5 คน ผู้เล่นแต่ละข้างจะตั้งสะบ้าของตนเป็นแถวหน้ากระดานตามจำนวนผู้เล่น
2. ก่อนลงมือเล่นจะต้องเสี่ยงทายหาผู้ชนะ เพื่อจะได้เล่นก่อน ฝ่ายแพ้จะต้องเป็นฝ่ายตั้งลูกห่างกันระหว่างลูก 5 เซนติเมตร
3. ฝ่ายชนะเริ่มเล่นครั้งที่ 1 จะเป็นการโยนหรือเรียกว่า เส (เส คือ การบังคับลูกสะบ้า โดยมือซ้ายจับลูกสะบ้า ใช้นิ้วมือขวาสอดบังคับดีดพร้อมโยนลูกสะบ้าไปข้างหน้า) โดยยืนให้ห่างจากแถวสะบ้าประมาณ 4-5 เมตร แล้วโยนสะบ้าของตนไปให้ถูกสะบ้าของฝ่ายตรงข้ามให้กระเด็นอย่างน้อย 1 ศอก และจะต้องไม่โดนลูกอื่นด้วย หากโดนลูกอื่นจะถูกปรับเป็นแพ้ แล้วให้อีกฝ่ายเป็นฝ่ายเล่นแทน
4. ถ้าสามารถเอาชนะการเล่นครั้งที่ 1 ได้ การเล่นครั้งที่ 2 จะเปลี่ยนจากการโยนไปสู่การเขี่ย เรียกว่าปี๊ด โดยใช้เท้าส่วนนิ้วก้อยเขี่ยลูกจากอีกด้าน 3 ครั้ง ให้ไปถูกสะบ้าที่ตั้งไว้ และให้กระเด็นเกินศอกให้ได้ทั้งหมด
5. การเล่นครั้งที่ 3 เรียกว่า เล็ด จะเล่นโดยวางลูกสะบ้ากับพื้น แล้วใช้นิ้วมือนิ้วชี้ จับปลายนิ้วดึงแล้วปล่อยให้ถูกลูกสะบ้าแล่นไปบนพื้น 3 ครั้ง ให้ถูกลูกสะบ้าที่ตั้งและกระเด็นออกไปให้ไกลเกินกว่าจะเอาศอกวัดได้ ถ้าลูกล้มและเอาศอกวัดได้ก็จะเป็นฝ่ายแพ้ หยุดการเล่นเปลี่ยนให้ฝ่ายตรงข้ามเล่นต่อไป
6. เมื่อผ่านการ เล็ด ได้แล้ว จะเป็นการเล่นครั้งที่ 4 เรียกว่า เสออกวา คือ การเสโดยบอกว่าจะเสลูกไหนให้กระเด็นให้เกินวาได้ ถ้าเสผิดก็จะต้องหยุดเล่น
7. เมื่อเสออกวาจนครบแล้วก็จะถึงตาสุดท้าย คือ นำลูกใดลูกหนึ่งของอีกฝ่ายไปตั้งที่ไหนก็ได้ แล้วใช้สะบ้าของตนดีดลูกนั้นให้กระเด็นออกไปให้ไกลเกินกว่า 1 วา ทำแบบตัวต่อตัว ฝ่ายใดทำผ่านทุกขั้นตอนก่อนจะเป็นฝ่ายชนะการเล่น

โอกาสที่เล่น
นิยมเล่นในเทศกาลสงกรานต์ ขึ้นปีใหม่

แนวคิด/ปรัชญา
เป็นการละเล่นที่นำวัสดุจากธรรมชาติมาประยุกต์ใช้ เล่นได้ทั้งเด็ก ผู้ใหญ่ ไม่จำกัดเพศ และเล่นเพื่อความสนุกสนาน

ข้อมูลโดย //www.baanmaha.com

Create Date : 28 มกราคม 2553

Last Update : 29 มกราคม 2553 8:31:16 น.

0 comments

Counter : 3533 Pageviews.