กรรมของคนเราเหมือนเมล็ดพืชที่ถูกหว่านลงในดิน
เทศนาโดยหลวงตามหาบัว

เมื่อเราได้คิดได้พูดได้ทำอะไรลงไปแล้ว มันก็เริ่มก่อผลเป็นวิบากขึ้นในจิต ซึ่งเป็นประจุกรรม เหมือนข้อมูลที่ถูกป้อนเข้าเครื่องคอมพิวเตอร์ เราจะไปลบ ไปล้างไปเปลี่ยน ไปแปลงอะไรไม่ได้อีกแล้ว ได้อยู่อย่างเดียวคือคอย จนกว่ากรรมมันจะงอกออกมา และผลิดอกออกผลให้เราเก็บเกี่ยว

ด้วยเหตุนี้ท่านจึงสอนว่า สิ่งที่ทำลงไปแล้ว อย่าย้อนคิดเสียดาย อย่าเก็บมากังวลครุ่นคิด แต่ก่อนจะกระทำสิ่งใด ให้ไตร่ตรองจนรอบครอบเสียก่อน ด้วยสติด้วยปัญญาและ ด้วยเหตุผล ก่อนที่จะกระทำอะไร เรามีโอกาสเต็มที่ว่าจะทำอย่างไร เพื่อที่จะไม่ย้อนคิดเสียใจ เสียกำลัง เสียเวลาที่จะล้มล้างสิ่งที่เอาคืนมาอีกไม่ได้แล้ว

ก่อนจะทำอะไรนั้นจะต้องตรึกตรองอย่างไร จะเลือกเฟ้นอย่างไร ไม่เป็นปัญหา เวลาที่มีอยู่ เรามีสิทธิเต็มที่ ที่จะขีดเส้นที่เราต้องการจะไป ที่เราต้องการจะเป็น ที่เราต้องการจะได้ แต่ครั้งหนึ่งที่ได้กระทำลงไปแล้ว จบสิ้นไปแล้ว

พอสิ่งนั้นผ่านพ้นไปแล้ว เป็นเงาไปแล้ว เหมือนนกที่เกาะอยู่ที่กิ่งไม้ พอมันขยับปีกบินไปแล้ว เราก็หารอยเท้าที่เกาะกิ่งไม้ของมันไม่เจอ ไม่เหลือรอยอะไรทิ้งไว้ในอากาศที่บินผ่านไปเลย หรือเหมือนเราขีดลงไปในน้ำ ขีดแล้วก็หายไปไม่มีร่องรอยขีดให้เห็นอะไรเลย

เหตุอันใดก็ตามที่ได้ทำกลายเป็นอดีตไปแล้ว เมื่อเป็นอย่างนั้นแล้วคงเหลือแต่รอผล ซึ่งจะงอกผลิดอกออกมาให้เราเก็บเกี่ยวใช้สอย อนาคตก็เช่นกันถ้าเราทำเหตุในปัจจุบันเฉพาะหน้าแต่ละขณะด้วยความรอบคอบ ด้วยความแน่ใจ มั่นใจ ไม่ต้องห่วงว่าอนาคตจะดีหรือไม่ดี

สมมติว่าเราอยากได้มะม่วงเขียวเสวย ถ้าเรารอบคอบ เลือกเม็ดมะม่วง และแน่ใจว่าเป็นเขียวเสวย เอาไปเพาะลงดิน รับรองว่าถ้าเม็ดนี้งอกขึ้นเมื่อไหร่ เราต้องได้มะม่วงเขียวเสวยแน่ๆ ไม่มีทางจะกลายเป็นขนุน เป็นละมุด หรือต้นอะไรอื่นใดเป็นอันขาด

เมื่อเห็นจริงดังนี้ เราอยากได้สิ่งใดในชีวิต ก็โปรดรอบคอบกับการกระทำทุกๆอย่าง แล้วผลในอนาคตก็ไม่ต้องห่วง ไม่ต้องกังวล เป็นที่แน่นอนว่า จะต้องเป็นไปดังใจปารถนา แต่โปรดอย่าเพิ่งทึกทักว่า ทุกๆอย่างจะเป็นดังนี้ทั้งหมด เพราะกรรมที่เราทำนั้นย่อมมีวาระแตกต่างกัน

เช่นเมล็ดพืชบางชนิดต้องเพาะไว้เป็นเดือนจึงจะงอก แต่เมล็ดพืชบางชนิดโปรยเมล็ดทิ้งไว้วันสองวันก็งอกแล้ว กรรมของเราก็เช่นกัน บางสิ่งเราได้ทำไว้แต่เก่าก่อน จนความจำอันน้อยนิดระลึกไม่ได้แล้วมันเพิ่งส่งผลออกมา เราจะไปลงความเห็นว่า ไม่จริงเลยที่ว่า เราคือผู้รับผลแห่งการกระทำของเรา ยังไม่ได้

ตราบเท่าที่จิตของเรายังไม่ละเอียด ยังไม่รู้แจ้งเห็นจริงรอบรู้ไปหมดอย่างพุทธองค์ เราจะไม่สามารถหาต้นเหตุแต่ละอันๆ ให้เห็นแจ่มแจ้งชัดทุกกรณี หากพากเพียรฝึกฝนจิต (ฝึกสมาธิ ,วิปัสสนา) เรื่อยไปไม่ละไม่ถอย ก็จะมีหลายสิ่งมาแสดงให้เห็น ให้เกิดศรัทธาอันมั่นคงว่า การกระทำ คำพูด ความคิดของเรา คือตัวผลิเป็นดอกผลให้เก็บเกี่ยว

เราเป็นผู้รับผลของการกระทำของเราเองจริงๆ หากกรรมมีว่าจะต้องเป็นอย่างนั้น แม้จะพยายามหลบเลี่ยงอย่างไร ก็หลบเลี่ยงไม่พ้น เพราะฉะนั้นถ้าเราเป็นหนี้ใครอยู่ เวลาถูกเจ้าหนี้ทวง ก็อย่าหลบเลี่ยง แต่ให้บอกตัวเองว่าครั้งหนึ่งเราโง่ เรา เซ่อ ไปก่อหนี้สินล้นพ้นตัวเอาไว้ บัดนี้เราเข้าใจแล้ว เรารู้แล้วก็หน้าชื่นตาบานรีบใช้หนี้เสีย พร้อมทั้งระมัดระวังที่จะไม่ก่อหนี้ใหม่ขึ้นมาอีก วันหนึ่งบัญชีหนี้ย่อมต้องหมดไป

เหมือนเรามีน้ำสกปรกอยู่โอ่งหนึ่ง และเรารู้ว่าน้ำโอ่งนี้สกปรก เราก็ตั้งหน้าตั้งตาวิดทิ้ง โดยไม่เผลอใส่สิ่งสกปรกเข้าไปอีก วันหนึ่งน้ำในโอ่งสกปรกนี้ก็หมด เราก็ล้างโอ่ง แล้วเอาน้ำใสสะอาดใส่เข้าไปแทน โอ่งของเราก็จะมีแต่น้ำดี น้ำบริสุทธิ์ เอาไปใช้กิน ใช้ดื่ม ใช้ทำอะไรก็ได้