ฝาง
ชื่ออื่น ๆ : ฝางเสน (กลาง), ฝางส้ม (กาญจนบุรี), ง้าย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี), หนามโค้ง (แพร่), โซปั้ก (จีน)
ชื่อสามัญ : Sappan
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Caesalpinia sappan Linn.
วงศ์ : CAESALPINIACEAE
ลักษณะทั่วไป : ต้น : เป็นพรรณไม้ยืนต้นที่มีขนาดกลาง ตามลำต้นและกิ่งก้านจะมีหนาม ซึ่งโคนหนามนี้พองคล้ายกับฐานนม
ใบ : เป็นไม้ใบรวม ลักษณะการเรียงใบคล้ายกับใบหางนกยูงไทย มีสีเขียว
ดอก : ออกเป็นช่ออยู่ตรงส่วนยอดของต้น ดอกมีสีเหลืองกลางดอกเป็นสีแดง
ผล : เป็นฝักรูปสี่เหลี่ยม แข็ง สีน้ำตาลเข้ม และที่ผิวฝักจะมีลายจุด ๆ แต้มอยู่ ซึ่งรูปร่างนั้นจะคล้ายกับถั่วแปบ ฝักของฝางนี้มีอยู่ 2 ชนิด คือชนิดแก่นสีเหลืองเรียกว่า
"ฝางส้ม" และ แก่นสีแดงเข้มเรียกว่า "ฝางเสน" ตรงปลายฝักนี้จะยาวแหลมยื่นออกมาเล็กน้อย
การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่เจริญงอกงามได้ดีในดินที่ร่วนซุยสามารถให้ร่มเงาแก่เราได้
แต่ก็เป็นต้นไม้ที่ให้ร่มเงาขนาดเล็ก ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : แก่น (เลือกที่มีสีแดงเข้มที่สุด)
สรรพคุณ : แก่น หรือเนื้อในฝาง ซึ่งจะมีปริมาณของฝาด (Tanin) ใช้ฝาดสมานโรคท้องร่วง ฝน
ทาโรคผิวหนังบางชนิด และฆ่าเชื้อโรคได้
อื่น ๆ : นอกจากนี้แก่นฝางยังมีคุณสมบัติให้สีแดง (sappen red) ซึ่งละลายในแอลกอฮอล์และ
น้ำ แต่ก็มีสีของแก่นฝางบางชนิดที่ละลายง่าย เมื่อทานเข้าไปแล้วไม่เกิดการสะสมใน ร่างกาย คือ น้ำยาอุทัย
ยาชงแก้ไข้ทับระดู
ฝางเสน เกสรบัวหลวง ดอกสารภี ดอกบุนนาค จันทน์แดง จันทน์ขาว ดอกมะลิ ดอกพิกุล แก่นไม้หอม รากเท้ายายม่อม รากมะพร้าว แก่นสน สักขี รากย่านาง รากลำเจียก รากมะนาว หนักสิ่งละ 1 บาท (15 กรัม)
บดผงไว้ใช้ชงน้ำร้อน รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา ให้จิบอยู่เสมอจนกว่าไข้จะสงบ
ข้อมูลจาก:www.samunpri.com