พิกัดตรีสาร
ประกอบด้วย
รากเจตมูลเพลิง รสร้อน กระจายเลือดลม แก้จตุกาละเตโช ฆ่าพยาธิ์ แก้คุดทะราด แก้ริดสีดวง บำรุงธาตุ
เถาสะค้าน รสร้อน แก้ลมอันเกิดแก่กองธาตุพิการ
รากช้าพลู รสร้อน แก้คูถเสมหะ แก้ลม
สรรพคุณรวมของพิกัดตรีสาร แก้โรคเกิดจาก เสมหะ ดี ลมในกองธาตุฤดู และอายุสมุฏฐาน
ใช้สัดส่วน 1:1:1
มหาพิกัดตรีสาร
แก้ในกองวสันตฤดู (ฤดูฝน) แก้ปิตตะ วาตะ เสมหะ ในกองธาตุ กองฤดู กองอายุ และกองสมุฎฐาน มีดังนี้
๑.มหาพิกัดตรีสาร
แก้ในกองปิตตะ (ฤดูร้อน) มีส่วนของตัวยาเพิ่มและลดดังนี้
รากเจตมูลเพลิง หนัก ๑๒ ส่วน
เถาสะค้าน หนัก ๘ ส่วน
รากช้าพลู หนัก ๔ ส่วน
๒.มหาพิกัดตรีสาร
แก้ในกองวาตะ (ฤดูฝน) มีส่วนของตัวยาเพิ่มและลดดังนี้
เถาสะค้าน หนัก ๑๒ ส่วน
รากช้าพลู หนัก ๘ ส่วน
รากเจตมูลเพลิง หนัก ๔ ส่วน
๓.มหาพิกัดตรีสาร
แก้ในกองเสมะ (ฤดูหนาว) มีส่วนของตัวยาเพิ่มและลดดังนี้
รากช้าพลู หนัก ๑๒ ส่วน
รากเจตมูลเพลิง หนัก ๘ ส่วน
เถาสะค้าน หนัก ๔ ส่วน
ตำราประมวลหลักเภสัช ของโรงเรียน แพทย์แผนโบราณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรวิหาร
เพิ่มเติม
พิกัดยา หมายถึง การจำกัดจำนวนตัวยาตั้งแต่ 2 สิ่งขึ้นไป รวมเรียกชื่อเป็นชื่อเดียวกัน จะเป็นคำตรง หรือคำศัพท์ โดยที่ตัวยาที่นำมารวมกัน ต้องใช้น้ำหนักเสมอภาค คือ ขนาดน้ำหนักเท่ากัน
มหาพิกัด หรือมหาพิกัดยา คือพิกัดใหญ่กว่าพิกัดธรรมดา โดยเอาตัวยาหลายสิ่งหลายอย่างมารวมกันเข้าเรียกชื่อเดียวกัน แต่น้ำหนักของตัวยาในมหาพิกัดหนักสิ่งละไม่เท่ากันหนักมากบ้าง น้อยบ้าง ซึ่งสังเคราะห์ไว้แก้ในกองธาตุ กำเริบ หย่อน พิการ หรือแก้ในลักษณะโรคแทรก โรคตาม แต่ก็อยู่ในขอบเขตที่กำหนดไว้
ตรีสารเป็นยาที่จัดหมวดไว้สำหรับหมอแผนโบราณ ใช้ประกอบกระสายยาอื่นๆ มีสูตรยาเป็นจำนวนมาก จะมียาเหล่านี้ประกอบด้วยเสมอ ยาเหล่านี้สามารถใช้ได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยเรื้อรังที่สิ้นหวัง เช่น มะเร็งระยะท้ายๆ
ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม โดยกองการประกอบโรคศิลปะ
ผู้ติดตามบล็อก : 15 คน [
