ปี๋ใหม่เมือง เฮามาถึงแฮ๋มแล้วน่อ
"ปี๋ใหม่เมือง เฮามาถึงแฮ๋มแล้วน่อ ดำหัวแม่ป้อ ป้า ลุง อุ้ย เฮาดีกว่า..ประเพณีบะเก่าของเฮาสืบมาเข้าวัดเข้าวาตักบาตรทำบุญ... ..."
เพลงนี้ ฮิตอมตะตลอดกาลในใจของผู้เขียน.. และเชื่อว่าคงได้ใจใครอีกหลายคน.. วันนี้ 12 เมษายน พรุ่งนี้เช้ามืดจะเป็นวันสังขารล่อง..
คุณเคยได้ยินคำนี้ไหม.. "สังขารล่อง" สมัยเด็กๆ แอบสับสนนิดๆ เพราะวันในประเพณีสงกรานต์นี้มีตั้งหลายวัน วันสังขารล่อง, วันเนา, วันพญาวัน, วันปากปี, วันปากเดือน ???? เด็กนะ..ไม่ใช่สมุดบันทึก
สมัยนี้ดำปริศนาไม่ค่อยจะมีแล้ว อะไรๆ ก็เสริช ผู้เขียนเองก็ได้บำบัดจิตใจโดยการสืบค้นมาจากระบบอินเตอร์เน็ตพบว่า "สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือเล่ม 8 ให้ความหมายของวันสังกรานต์ล่องไว้ว่า คือวันที่พระอาทิตย์โคจรไปสุดราศีมีน เข้าสู่ราศีเมษ ช่วงปีใหม่เมืองกินเวลายาวนานไม่เท่ากันทุกปี ไม่เท่ากันทุกท้องถิ่น บางปีอาจกินเวลา 6 วัน แต่หากปีใดที่มีวันเน่า หรือวันเนาซ้อนกันสองวัน จะกินเวลา 7 วัน บางท้องถิ่น ช่วงปีใหม่เมืองนับมาถึงวันปากปีก็จะยุติ แต่บางท้องถิ่นอาจยืดไปถึงวันปากเดือน บางท้องถิ่นอาจยืด ต่อไปอีก ถึงวันปากวันก็มี" อันนี้มาจากเว็บไซต์ https://www.songkran.net
มาคุยกันต่อถึงประสบการณ์ผู้เขียนดีกว่า สมัยเด็กๆ จะตื่นเต้นมาก เพราะว่าวันสังขารล่องจะมีการยิงปืน เพื่อขับปู่สังขารไปผ่านหน้าบ้านเราไปไวๆ ผู้เขียนนอนกับยาย มักจะถามตามประสาเด็กพูดมาก และขี้สงสัย
ปู่สังขารหน้าตาเป็นอย่างไร ยายว่ายายไม่เคยเห็น แต่ฟังคนเฒ่า คนแก่ เล่ามาอีกทีว่า ปู่สังขารจะใส่เสื้อม่อฮ่อม กางเกงเก่าๆ สะพายย่าม ผ่านไปตามถนน และผ่านไปอย่างรวดเร็ว ถ้าจะไปดักดูจะต้องนอนหมอบอยู่ริมถนน ห้ามให้ปู่สังขารเห็นตัวเรา ไม่งั้นปู่สังขารจะพาเราไปอยู่ด้วย ซึ่งเราจะไม่ได้พบหน้าพ่อ-แม่ พี่น้องอีกเลย
ฉะนั้นยายก็เลยห้ามเด็ดขาด ไม่ให้ผู้เขียนไปแอบดูปู่สังขาร เพราะกลัวเราประมาท ปู่สังขารเห็น แล้วจะเอาผู้เขียนไปอยู่ด้วย เนื่องจากเป็นประเพณีว่า วันสังขารล่องจะต้องตีเกราะ เคาะไม้ ยิงปืน เพื่อไล่ปู่สังขารให้ผ่านไปไวๆ บ้านเรา มีหนุ่มอยู่หนึ่งเดียว คือน้า ผู้ชายวัยสามสิบกว่าๆ (สมัยผู้เขียนยังเด็ก ราวๆ 7-8 ขวบ)
น้าจะเป็นคนเดียวที่ตื่น มาเคาะปี๊ป เคาะไม้ เพื่อไล่ปู่สังขาร บ้านเราไม่มีปืน ก็ทำได้เท่านี้แหละจ้า
พอฟ้าสว่าง ก็จะเป็นการทำความสะอาดครั้งใหญ่ของบ้าน เนื่องจากหน้าร้อน แล้งน้ำ บางทีเราก็จะไปซักผ้านวม กันที่น้ำแม่ลาว ซึ่งต้องเดินจากบ้านไปกลางทุ่ง โอ๊ย..สนุกล่ะซี ป้าก็ซักผ้าไป เราเด็กๆ ก็จับกลุ่มเล่นน้ำกันตรงที่ตื้นๆ เขาตากผ้ากันกลางทุ่งนั่นแหละ แดดแรง แป๊ปเดียว เล่นน้ำยังไม่ทันจะหายมันส์ก็ต้องกลับแล้ว
บางปีไม่ได้ไปซักผ้ากลางทุ่ง ก็จะเห็นว่ายายที่อยู่บ้าน ยายก็จะทำน้ำส้มป่อย แล้วก็นิมนต์พระบนหิ้งมาสรงน้ำ ที่บ้านมีพระพุทธรูปประจำบ้านก็คือ พระพุทธชินราช ไม่ได้ไปเห็นนานแล้ว..ไม่มั่นใจว่ายังอยู่ไหม เฮ้อ..คิดถึงบ้านจัง
ถัดจากวันสังขารล่อง จะเป็นวันเนา..หรือวันเน่า.. วันเกิดแม่ของผู้เขียนเองแหละ.. ยายว่า แม่มีลูก 4 คน (รวมผู้เขียน) แต่เหมือนจะเป็นอาเพศอะไรสักอย่าง 3 คนก่อนตายในท้องบ้าง เกิดมาได้ 1-2 วัน ตายบ้าง ยายก็เลยรับผู้เขียนเป็นลูก เอามาเลี้ยงบ้านยาย ส่วนพ่อ-แม่ ก็จะอยู่อีกบ้านหนึ่ง ห่างกันราว 1 กิโลเมตร ไปมาหาสู่กัน แต่ผู้เขียนการเป็นลูกยาย ที่ไม่ค่อยผูกพันกับแม่นัก.. ปัจจุบัน ยายเสียชีวิตแล้ว ด้วยโรคชราตอนอายุครบ 100 ปี พอดี จากนั้นผู้เขียนก็เลยไม่ค่อยได้กลับบ้านกลับช่อง เหมือนคนอื่นเขาอีก แม่..ยังมีชีวิตอยู่ ท่านสุข สบายดี อยู่กับน้าที่เชียงใหม่ ไปเมื่อไหร่ ก็คงแวะเวียนไปหา แต่ถ้าไม่ได้ไป ก็จะส่งเงินไปให้แม่ตามกำลังที่มี
วันเน่านี้..คือวันดา หรือวันทำขนม ถ้านับวันสังขารล่องที่วันที่ ๑๓ วันเนาก็คือวันที่ ๑๔ วันนี้ป้าจะซื้อกระดาษกลับมาบ้านด้วย เพื่อเอามาตัดเป็นตุง หรือธง ที่เขาเอาไปปักกองทรายในวัด เพื่อเป็นสิริมงคล ทั้งหมู่บ้านไม่มีใครตัดตุงได้สวยเท่าป้าหรอก.. (ยืดอก) ขนมที่ทำ ก็จะเป็น ข้าวต้มมัด หรือไม่ก็ขนมจ้อก..หรือขนมเทียนนั่นเอง ใส่ไส้ตามศรัทธา บ้านเราก็ใส่ถั่วทั้งปี ทั้งชาติแหละ ไม่เป็นไร้.. เราอยู่บ้านยาย เดี๋ยวก็บ้านเหนือ บ้านใต้ ญาติโก เขาก็มาดำหัวยาย ก็มีขนมจ้อกใส้เค็ม(ใส้หมู) กินเองนั่นแหละ ไม่เดือดร้อน
ตกบ่ายของวันเน่า เราจะไปขนทราย เข้าวัดทำบุญกัน เย้!! ได้เล่นน้ำแม่ลาวอีก ป้าเป็นคนพาไป ไม่มีทางได้ไปกับเพื่อนๆ ตามลำพังเด็ดๆ จนอายุสิบสี่ สิบห้าก็ไม่มีทาง.. ป้าจะไปหาทรายสวยๆ เม็ดละเอียดๆ ขาวๆ น้ำแม่ลาวบ้านเรามีสองสาย มีแม่ลาวเล็ก กับแม่ลาวหลวง.. ป้าจะพาไปโน่น ต้นน้ำ เดินเข้าไปสิ.. ท่าน..
วันถัดมาเป็นวันพญาวัน.. ตื่นแต่เช้า นุ่งผ้าใหม่ๆ ถ้าปีไหนไม่ได้ซื้อผ้าใหม่ ก็จะเลือกเอาชุดสวยๆ ที่สุด ที่ยายเก็บซุก เก็บซ่อนไว้ ไม่ให้เราเอามาใส่เล่น จนสกปรกมอมแมม ผู้เขียนจึงมีชุดใหม่ใส่ทุกปี ช่วงปีใหม่นี่ก็สงสารยายนะ.. เพราะยายเป็นช่างตัดเสื้อที่สวยที่สุดในหมู่บ้าน และฝีมือการเย็บจะละเอียด ถูกใจคนรุ่นเดียวกันว่างั้นเถอะ ส่วนใหญ่จะเอาผ้ามาตัด เอาผ้าถุงมาเย็บ บางคนผ้าเหลือยกให้ อานิสงส์ของลูกค้า ก็เป็นเสื้อใหม่ของผู้เขียนไง.. อิอิ..
กลับจากทำบุญที่วัด นั่งรอได้เลย ลูกหลานเขามาดำหัวยาย ผลหมากรากไม้ ขนมนมเนย กินกันได้เป็นอาทิตย์ บาปนะเนี่ย ก็ยายอ่ะ ชอบเก็บผ้าเช็ดตัวที่เขาเอามาดำหัวไว้.. เราก็สอยมาใช้ซะ..ฮี่ฮี่.. บาปกรรมจริงๆ เฮ้อ..เขียนมาถึงตรงนี้น้ำตาจะตกแฮะ.. คิดถึงยาย
อยู่กับยาย อยู่กับป้า ทั้งวันทั้งคืน เอาเวลาไหนไปสาดน้ำ..เอ๋า..ก็เวลาว่างก็อ้อน ยายก็ไปนั่งดูหน้าบ้าน น้าเป็นผู้รับใช้ยาย ขนน้ำมาให้ผู้เขียนที่ริมถนน ปีต่อๆ มามีน้ำประปาใช้กัน บ้านข้างๆ เขาต่อสายยาง หลังจากนี้ก็เล่นกันยันค่ำโน่นแหละ พวกที่เหมารถไปเที่ยวโกรธนักแรง ที่ยังมีนักสาดน้ำหลงเหลือ..
วันปากปี.. ก็คือวันที่ผู้ใหญ่เขาทำบุญบ้าน เช้าเขาจะไปวัด เอาผ้าที่ซักสะอาดๆ ของคนในบ้านทั้งหมดๆ รวมกันที่ปะรำพิธี เสร็จแล้วก็มีพระมาสวดเพื่ออวยชัย อวยพร ตามพิธีสงฆ์ บางทีไปด้วย ก็จะไปมุดฝูงคน เอาน้ำส้มป่อยจากขันสลุงใหญ่ที่ตอนแรกทุกคนเอาไปจากบ้าน ไปรวมกัน พอเสร็จพิธีเสกคาถาของพระ ก็ไปตักเอามาบูชาต่อที่บ้าน หนนี้แหละ ที่เขาเอาสายสิญจน์มาพันรอบตัวบ้าน ตกบ่ายไม่ต้องแอบก็ดูได้ ชาวบ้าน ตีกลอง ร้องเพลงกันเป็นหมู่ๆ เข้าวัดไปดำหัวเจ้าอาวาส และยกพล ไปบ้านโน้น บ้านนี้... เอ้า...มาวหรือยังอ่ะจ้ะ..
วันปากเดือน ถ้านับจากวันสังขารล่อง วันที่ ๑๓ เมษา นี่ปาเข้าไปวันที่ ๑๗ แล้วนะ.. แต่บ้านเรา ยังเล่นน้ำกันอยู่เลย มีอยู่ปีหนึ่งจำได้ เล่นกันถึงวันที่ ๒๐ ชาวบ้านด่ากันให้รึ่ม..จะไปรู้สึกอาไร้..ก็เด็กนี่.. เฮ กันไป เขาไล่ตีก็วิ่งหนีซะสิค้าบ...
ส่วนใหญ่เอ็นทรี่เขียนจากความทรงจำ จึงไม่มีภาพประกอบ..
ใครหลงเข้ามาอ่าน..จินตนาการตามก็แล้วกันนะ ^___^
|
วันที่: 12 เมษายน 2551 เวลา:21:52:52 น.
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed 
Smember
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [?]
วันที่ 13 วันเกิดของป้อพี่ตวย
กำเดียวว่าจะโทรไปหาเปิ้นก่อน
ถ้าโทรช่วงเช้า ก่กั๋วว่าเปิ้นจะบ่อยู่บ้าน
สงกรานต์ก่ท่าจะไปม่วนตางอื่นเหีย
มีความสุข กับทุกๆเรื่องเน่อ
น้องแจม