ศาลเจ้าเวียตนามในไทย ถึงตอนที่ 4 แล้ว ตอนนี้ผมจะเขียนถึงศาลเจ้าเก่าแก่ที่อยู่คู่กับหมู่บ้านนาจอก ศาลเจ้าแห่งนี้มีชื่อว่า ศาเจ้าพ่อด่ายเวือง สร้างขึ้นหลังจากการก่อตั้งชุมชนนี้ได้ไม่นาน เมื่อ พ.ศ. 2441 เดิมเป็นศาลเจ้ามุงด้วยสังกะสี ยกพื้น และมีการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ล่าสุดเมื่อปี พ.ศ. 2532 โดยเงินบริจาคที่สะสมไว้ของศาลเจ้า งานนมัสการศาลเจ้าด่ายเวืองประจำปี จัดขึ้นปีละ 2 ครั้ง ครั้งแรกคือช่วงวันตรุษญวน (ตรงกับตรุษจีน) ชาวเวียตนามจะเรียกว่า เต๊ด (Tết) และอีกครั้งคือช่วงวันเข้าพรรษา ส่วนในทุกวันพระก็จะมีผู้เฒ่าหนึ่งคนที่รับหน้าที่ ดูแล และทำพิธี เซ่นไหว้ทุกวันพระ แต่จะทำเองเงียบ ๆ ผู้เฒ่าผู้นี้มีวาระ 1 ปี โดยปฏิทินของเวียตนามนั้นจะนับตามระบบจันทรคติ อิงตามปฏิทินจีนที่เราเห็นเขียนในปฏิทินทั่วไปนั่นแระ อันนี้ผมพอนับได้เพราะพ่อสอนไว้ เมื่อก่อนการนับการครบรอบวันตายของบรรพบุรุษ จะนับตามจันทรคติ ซึ่งหลัง ๆ ลูกหลานหลายบ้าน ไม่เห็นดีด้วย เพราะนับไม่เป็น และที่สำคัญจำยาก จึงนับตามระบบสุริยคติ ไปก็มาก เช่นฝั่งทางแม่ผมเป็นต้น ธรรมเนียมของชุมชนนาจอกในงานเซ่นไหว้ศาลเจ้าพ่อด่ายเวืองก็คือ จะมีใบบอกไปยังสมาชิกหมู่บ้านว่า จะต้องเตรียมของเซ่นไหว้บ้านละ 1 ชุด เรียกว่า โก่ (co) มาเซ่นไหว้ โดย โก่ นั้นแบ่งเป็น 3 ประเภทดังนี้ 1. ชุดไก่ไหว้ พร้อมข้าวเหนียว หมากพลู และเหล้า 1 ชุด ชุดนี้สำหรับครอบครัวปกติที่มีผู้ชายหรือพ่อบ้านเป็นปกติ การหักไก่ต้มจะทำโดยหักปีกเสียบทะลุแก้มไก่ไขว้สลับข้างกันตามรูป รูปนี้เป็นชุดไหว้ของครอบครัวผมล่ะ แต่ละถาดของชุดไหว้ไก่ นี้ต้องเสียค่าเหล้าขาวอีกถาดละ 5 บาท โดยทางศาลเจ้าจะจัดไว้บริการเพื่อความสะดวก โดยจะจัดเหล้า ขาว 1 จอก น้ำเปล่า 1 จอก กับมีดไม้ไผ่เหลา เสียบที่กลางตัวไก่ ก่อนที่จะยกเข้าไปตั้งให้ห้องพิธี และนี่คือ อุปกรณ์ที่ว่า จอก กับ มีดไม้ไผ่เหลา 2. ชุดกระดาษไหว้ สำหรับ แม่ม่าย หญิงโสด หรือคนชรามากที่ไม่สามารถจัดชุดไก่ไหว้ได้ 3. เงิน สำหรับลูกหลานที่ไปอยู่ต่างหมู่บ้าน หรือชุมชนอื่น แต่ยังคงสังกัดกับชุมชนนี้ (การสังกัดจะคล้ายชมรม ซึ่งมีสิทธิ์ในการจัดการและฝังศพในสุสานของหมู่บ้าน - ไว้จะเขียนในตอน "ความเชื่อหลังความตาย" ) เรื่องเงินนี้ถ้าผู้มีจิตศรัทธาก็จะบริจาคเพิ่มเติมได้ แต่ส่วนใหญ่ลูกหลานที่จากถิ่นไปไกล ๆ กลับบ้านปีละครั้งก็จะบริจาค กันทุกคน ผมกับพี่ชายก็บริจาคไปจำนวนหนึ่งเช่นกัน คืนนั้นรู้สึกจะได้เงินบริจาคเกือบ ๆ 30,000.- การทำพิธีเซ่นไหว้เรียกว่า เต๋ (tể) โดยจะมีทีมผู้สูงอายุสักประมาณ 8 คน แต่งกายด้วยชุดเวียตนามแบบดั้งเดิมเป็นผู้อ่านคำเซ่นไหว้และทำพิธี ตามรูปนี้เลย สังเกตจะมีผ้าคาดศีรษะสีดำแบบดั่งเดิม ซึ่งทีมผู้ทำพิธีนี้เป็นทีมที่ฝึกขึ้นมาใหม่สักสองปีนี่เอง เป็นทีมฝึกใหม่ไว้ทดแทนทีมเก่าที่ล่วงลับดับหายกันมากแล้วไปตามวัย แต่ก็ยังคงมีบางส่วนที่ยังแข็งแรง (อายุยืน) รับเป็นพี่เลี้ยงให้ทีมใหม่นี้ โดยจะนั่งกระซิบ พยักหน้า บอกขั้นตอนอยู่หลังฉาก รวมทั้งดุด้วยแระ และที่สำคัญจะมีพิธีกรหนึ่งคนไว้บอกขั้นตอนเป็นภาษาเวียตนาม ส่วนที่เหลือก็จะเป็นผู้ทำพิธีเซ่นไหว้ สังเกตว่าปีนี้จะมีคนถ่ายวีดีโอไว้ด้วย ดูขัดตานิดหน่อย เค้าเป็นใครกัน ! อ่านบล๊อกให้จบก็จะได้คำตอบคร้าฟฟฟ การทำพิธีเซ่นไหว้เจ้าพ่อด่ายเวืองนี้จะทำซ้ำกันสองรอบ คือตอนค่ำ ๆ 1 รอบเรียกว่าวันเข้า (Vô) และเวลาสาย ๆ ของวันรุ่งขึ้นอีก 1 รอบ เรียกว่าวันออก (Ra) โดยก่อนหน้าที่จะเริ่มงานสองสามวันชาวบ้านจะได้รับใบบอกให้จัด โก่ (co) บ้านละ 1 ชุด 1รอบ อาจเป็นค่ำ ๆ หรือรอบตอนรุ่งเช้าของอีกวันก็ได้ ตั้งแต่เขตประตูห้องทำพิธีจะผ่านเข้าไปได้เฉพาะผู้ชายเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ผมจึงมีโอกาสเข้าไปถ่ายภาพด้านในมาให้ชมกัน สูงสุดของแท่นบูชาเป็นหมวกคล้ายหมวกขุนนางจีน แล้วก็จะมีผ้ายันต์ผืนหนึ่งเมื่อก่อน แต่ตอนนี้ผ้าหายไปไหนแล้วไม่ทราบ ด้านในก็จะมีชั้นวาง โก่ (co) รอบ ๆ ส่วนตรงกลางก็วางของเซ่นไหว้ต่าง ๆ ปีนี้พิเศษมีคนมีศรัทธาส่งหมูหันกับข้าวเหนียวถาดใหญ่มากกมาเป็น โก่ แล้วบริจาคเงินอีก 150,000.- สำหรับทาสีศาลเจ้าใหม่ ถัดจากมุมนี้จะพาเดินออกมาชมด้านนอกกันบ้าง ด้านหน้าโต๊ะทำพิธีจะมีกระดาษเงินกระดาษทองหนึ่งแผ่น และเหล้าขาว 2 จอกสำหรับผู้ทำพิธีจุ่มนิ้วล้างมือ ก่อนเริ่มพิธี แล้วเช็คมือที่กระดาษเงินกระดาษทองเพื่อแสดงความเคารพก่อนทำพิธี ลองมองเข้าไปจะเห็นรูปท่านประธานนาธิบดีโฮจิมินทร์ ทั้ง 2 ข้าง เป็นรูปที่ได้รับบริจาคจากชาวเวียตนาม และเพิ่งจะติดไว้ไม่กี่ปีมานี่ ช่วงที่ทำพิธีเรียกว่า เต๋ (tể) จะใช้เวลาประมาณ 30 นาที จะมีมือกลอง และมือฆ้อง 1 คู่ ตีกำกับจังหวะไปด้วย ซึ่งผมว่าแปลกหูดี เพราะเค้าจะเคาะด้านข้างกลองไปด้วย มันจึงมี 3 เสียงคือ เสียงหนังกลอง เสียงไม้ข้าง ๆ กลองและเสียงฆ้อง กลองใบนี้ เสียงไม่ไหวแล้วล่ะ คงเก่ามาก ตีไม่ดังเอาซะเลย ส่วนนี่ฆ้องใบนี้เปลี่ยนใบใหม่แล้วเสียงดังกังวานเพราะหูเชียว แต่น่าเสียดายอย่างคือช่วงทำพิธี คนจะคุยกันเสียงดังมาก เหตุผลหนึ่งก็อาจเพราะฟังคำบวงสรวงกันไม่ออก ก็เลยคุยกันดีกว่า ส่วนผมพอฟังออกสัก 40 เปอร์เซ็นต์ จึงไม่ได้คุยกับใคร (พยามจะแปล) ที่เหลือเป็นภาษาสวย ๆ ที่ใช้คำชั้นสูงคงมีแต่คนรุ่นเก๋า ๆ ที่จะฟังกันออก พอเสร็จพิธีคนก็จะกรูกันขึ้นไปจุดธูปสักการะเจ้าพ่อ และก็มาถึงภาพสถานที่ ก่อนเริ่มงาน มองออกไปด้านนอกจะเป็นทุ่งนาอ่างเก็บน้ำหนองญาติ เห็นโคมสี ๆ ถูกส่งมาจากป้าคนหนึ่งที่เค้าย้ายไปอยู่เชียงใหม่ บังเอิญว่าผมไปเที่ยวเชียงใหม่ช่วงหลังปีใหม่จึงถือโอกาสส่งมาประดับ และปีนี้พิเศษหน่อยเพราะว่ามีการติดต่อของทีมงานพันแสงรุ้ง มาถ่ายทำสารคดี "อัตลักษณ์ชาวไทยเชื้อสายเวียตนาม" จะออกอากาศทาง ไทยทีวี วันอาทิตย์ เวลา 16.30 น. ช่วงต้น ๆ เดือนเมษายนนี้ ทีมงานกำลังสัมภาษณ์ผู้เฒ่าผู้แก่ ศาลเจ้าที่นี่มีการปรับตัวตามยุคตามสมัย มีการสร้างห้องน้ำ ปรับที่นั่ง และมีเครื่องเสียง จึงมีลูกหลานรุ่นใหม่ ที่กลับมาเยี่ยมบ้านช่วงตรุษจีน มาร่วมพิธีกันอย่างหนาตา ใครเป็นใครลูกหลานใครโตกันแค่ไหน มีเขย มีสะใภ้กันหรือยัง สามารถอัพเดพรายปีกันได้ที่นี่ที่เดียวเท่านั้น 555 ส่วนโต๊ะนี้เป็นพี่พี่ น้องน้องของผมเอง (มีอดีตขวัญใจอ้ายพ๊นนำเด้อครับ) ศาลเจ้าด่ายเวืองนี้จะผิดกับศาลเจ้าอีกแห่งในชุมชนใกล้เคียงกัน ที่ยังอนุรักษ์นิยมทุกสิ่งเช่น การนั่งกับพื้น การไม่ยอมสร้างห้องน้ำ ฯลฯ ดังนั้นการไปร่วมงานจึงจำกัดอยู่แค่กลุ่มผู้สูงอายุ เท่านั้น น่าเสียดายอย่างมากที่สิ่งเหล่านี้ จะไม่ถูกจดจำโดยคนรุ่นหลัง ๆ และเมื่อเสร็จพิธีก็จะมีการสับไก่ไหว้ แล้วก็ข้าวเหนียวนึ่งแบ่งกันทาน มีน้ำจิ้มเป็นพริกไทยป่นละเอียด + เกลือป่น อาจจะหิวหรือไงไม่ทราบรู้สึกว่าทุกครั้งที่ได้ทานไก่ศาลเจ้า มันอร่อยมากกว่าที่เคยได้ทานไก่ที่ไหนไหน เค้าจะเสริฟมากพร้อมกับผักกาดดองแบบอีสานแก้เลี่ยนจานนี้ ทานเพลิน ๆ เข้ากันสุดยอด... ภาพบรรยากาศการถ่ายทำของทีมงานขณะที่กำลังทานไก่กัน งานเจ้าพ่อด่ายเวืองรอบค่ำปีนี้เสร็จราว 5 ทุ่ม คืนนั้นผมกลับบ้านพร้อมกันไก่ครึ่งตัว และข้าวเหนียวอีกครึ่ง อันเป็นธรรมเนียมที่เจ้าหน้าที่จะแบ่งให้นำกลับไปครึ่งหนึ่ง และอีกครึ่งหนึ่งสำหรับทานร่วมกันที่ศาลเจ้านี้ น่าแปลกที่ไก่ครึ่งตัวนี้เมื่อถึงบ้านแล้วมักไม่ค่อยมีคนทาน หรือทานแล้วก็ไม่รู้สึกอร่อยกว่าไก่ครึ่งตัวที่ทานร่วมกันที่ศาลเจ้านะ ศาลเจ้าแห่งนี้เคยมีประวัติศาสตร์อันน่าจดจำ คือเมื่อหลายปี (น่าจะช่วงปี 2548) มีการทำพิธีเปิดหมู่บ้านมิตรภาพไทยเวียตนาม ของรัฐบาล โดยผู้นำประเทศ 2 ท่านคือ นายกรัฐมนตรีเวียตนาม (นายฟามวัน ขาย) และนายกรัฐมนตรีไทยขณะนั้น (พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร) ในครั้งนั้นท่านทั้งสองได้เดินทางมานมัสการศาลเจ้าพ่อด่ายเวือง และร่วมปรึกษาข้อราชการกันที่ศาลเจ้าแห่งนี้อีกด้วย นี่แหละครับอีกหนึ่งอัตลักษณ์ของชาวไทยเชื้อสายเวียตนาม บนแผ่นดินไทย ที่ผมคิดว่าหลายคนยังไม่เคยเห็น และก็คงหาชมกันไม่ได้ง่ายนัก ผมจึงนำมาเขียนบล๊อกแบ่งปันให้ชมกัน   Create Date : 13 มีนาคม 2553 18 comments Last Update : 14 มีนาคม 2553 19:25:36 น. Counter : 4975 Pageviews. Share Tweet

อยากบอกว่ามีความยินดีอย่างมากที่นำเรื่องแบบนี้มาเล่าสู่กันฟังค่ะ วันนี้ใส่เสื้อสีเทาอยู่บ้านทั้งวันค่ะ   โดย: tuk-tuk@korat 14 มีนาคม 2553 20:39:30 น.

แวะมาชมจ้า   โดย: Bluejade 15 มีนาคม 2553 0:44:59 น.

กำลังจะออกไปข้างนอก เลยแวะมาบอกก่อนว่าเดี๋ยวจะกลับมาอ่านเน้อหล้า   โดย: พล (aoigata ) 15 มีนาคม 2553 14:01:24 น.

ทำไมกาลเวลากาลเวลาถึงได้ทำร้ายพี่แน็ทของพี่ไปได้ถึงเพียงนี้ คนใส่เสื้อเชิ้ตขาวนั่นใช่ไหมคือพี่แน็ท อดีตขวัญใจพี่ ไมจริงใช่ไหม พี่ตาฝาดหรือเปล่า น่าจะเป็นคนหน้าสุดซ้ายมือมากกว่าละมัง ช่วยบอกดัง ๆ ให้พี่ฟังชัด ๆ หน่อยได้ไหม งานบุญงานโบราณเก่า ๆ อย่างนี้ แถวบ้านพี่ก็มีงานบุญกลางบ้านสะมัง แต่พี่ไม่เคยไปกะเค้าสะที แต่งานบุญกลางบ้านแถวบ้านพี่จะเทียบได้กะงานแถวบ้านน้องพีร์หรือเปล่า พี่ก็ไม่แน่ใจ อาจจะไม่อลังการงานสร้างเหมือนงานแถวบ้านน้องพีร์ก็ได้ ว่าแต่น้องพีร์ของพี่นี่สนใจพีธีกรรมเก่าแก่อย่างนี้กะเค้าเนี่ย ดีจังเลยนะ แถมฟังภาษาเวียดนามออกบ้างอีกด้วยแน่ ดีแล้วละ จะได้มีคนสืบต่อพิธีโบราณต่อ ๆ กันไปให้ลูกให้หลานได้เห็น คงมีไม่มากแล้วมั้งที่คนรุ่นหลังจะสนใจอะไรอย่างนี้ เด็กแถวบ้านน้องพีร์เป็นยังไงน้อ สนใจอะไรโบราณอย่างนี้กันบ้างไหม ถามพี่ก็เล่นเอางงกันเลยทีเดียว ปอลอ ส่วนของคำถามที่ว่าตอนหัวค่ำแลกของขวัญกันแล้ว ตอนดึก ๆ แลกอะไรกันอีกหรือเปล่า พี่ไม่รู้อะ แต่บ้านพี่ กลับถึงบ้าน ก็รีบนอนกันแย่แล้ว มันง่วงนอน กว่าจะเสร็จงาน กว่าจะได้กลับบ้านมันดึก ใครจะรออะไรพี่ไม่สนใจแล้วขอนอนก่อน (แต่ดันตื่นก่อนใครอีกแนะ เจอเจ็ทแล็กเล่นงาน เวลายังกลับหัวกลับหางกะทางบ้านเราอยู่ เป็นสะหลายวันเลย แย่เลยน้องเอ๊ย ) ส่วนชื่อเพลงที่ถาม เอ่อ ฟังแล้วไม่เข้าใจขอใหม่อีกที เพลงอะไร อ้ายไม่เก็ตจริง ๆ จะว่าบล็อกพี่มีเพลงหรอ ก็ไม่น่าใช่ แปะไม่เป็น แถมไม่เคยแปะอีกต่างหาก เอาใหม่ ขอคำถามใหม่อีกรอบนึงสิ   โดย: พล (aoigata ) 15 มีนาคม 2553 18:53:33 น.

มาบอกว่าขำเม้นท์ที่บ้านค่ะ   โดย: tuk-tuk@korat 16 มีนาคม 2553 16:26:27 น.

เป็นพิธีของชาวเวียตนามเชื้อสายจีนเหมือนบ้านเราไหมครับ ได้ความรู้ขึ้นเยอะเลยครับ   โดย: tiensongsang 16 มีนาคม 2553 17:00:02 น.

พีพี ทั้งภาพทั้งคำบรรยาย ไม่มีที่ติเลยเนอะพี่ีพี ว่าแต่ว่ามีบางรูปที่ผมเองก็ยังไม่เคยได้เห็น เพิ่งเห็นวันนี้เเเหละพี่   โดย: em cu em ut' IP: 203.144.144.164 16 มีนาคม 2553 19:56:13 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่   โดย: กะว่าก๋า 17 มีนาคม 2553 7:59:40 น.

เหมือนสารคดีที่ทำให้รู้เรื่องราวของเวียดนามในไทยเลย ดีจังที่คุณพีร์นับวันปฏิทินแบบนี้ได้ ขอบอกเลยนะว่าพวกปฎิทินที่มีวันสำคัญของจีน ยังดูไม่เป็นเลย กระดาษก็เป็นแบบเดียวกับของคนจีนใช่มั้ยคะ ไว้ถ้าออกทีวี แจ้ง ๆ มาอีกครั้งนะคะ ถ้าไม่ติดอะไรจะได้ดูค่ะ อะไรนี่ ตกลงคุณพีร์กับพล เกี่ยวดองรู้จักกันมาก่อนเหรอคะ เห็นเขาว่าสิ่งที่คนเวียดนามทำผิดต่อลุงโฮ คือเก็บร่างลุงโฮไว้ใช่มั้ยคะ แต่เพราะชาวเวียดนามรักลุงโฮมาก ก็เลยทำแบบนี้น่ะนะ   โดย: รัชชี (รัชชี่ ) 17 มีนาคม 2553 20:57:49 น.

อยากรู้จักโรงเรียนดาราในอดีต แวะไปดูข้าเจ้าฟ้อนเน่อ   โดย: tuk-tuk@korat 17 มีนาคม 2553 21:36:12 น.

สวัสดียามเช้าครับพี่   โดย: กะว่าก๋า 19 มีนาคม 2553 7:41:01 น.

มาเก็บความรู้ด้วยคนคร๊าบ.....   โดย: ตาติ๊ก...ครับ (สกุลเพชร ) 21 มีนาคม 2553 16:57:03 น.

แวะมาส่งข่าวว่าซำบายดีน้อง บ่ต้องเป็นห่วงอ้ายดอก น้องล่าละ ซำบายดีน้อ   โดย: พล (aoigata ) 22 มีนาคม 2553 15:38:09 น.

นึกว่ากลับมาถึงก็มีเรื่องมาเล่าเลย   โดย: tuk-tuk@korat 22 มีนาคม 2553 15:48:45 น.

นึกว่า แม่หลวง คือแบบคุณย่าใหญ่ในบ้านทรายทองน่ะค่ะ   โดย: tuk-tuk@korat 23 มีนาคม 2553 10:24:13 น.

แสดงว่าไม่ชอบ เมียหลวง ซอบเมียหน้อย ๆ   โดย: tuk-tuk@korat 23 มีนาคม 2553 14:18:06 น.

ลืมตอบเลย น่าจะเหมือนหอยทอด หอยนางรมมากกว่า เพื่อนที่บ้านขายอาหารจีนบอกว่า แป้งออส่วนจะเหนียว ๆ กว่า ไม่เหมือนกันค่ะ   โดย: tuk-tuk@korat 23 มีนาคม 2553 14:24:15 น.

ชินจาว   โดย: แอม IP: 118.174.64.180 9 ธันวาคม 2553 15:56:44 น.