"น้องปลา" ก็"เครียด"เป็นนะ

การเลี้ยงปลาตู้นำมาซึ่งความเพลิดเพลินให้กับผู้เลี้ยง มีรายงานทางการแพทย์ว่าผู้ที่เลี้ยงปลาเป็นสัตว์เลี้ยงมักจะมีสุขภาพจิตที่ดี ไม่ค่อยประสบปัญหาของความดันโลหิตสูงหรือเกิดอาการเครียด อย่างไรก็ตาม ท่านทราบหรือไม่ว่าผู้เลี้ยงเอง อาจทำให้ปลาอยู่ในภาวะเครียดได้โดยไม่รู้ตัว

สาเหตุของความเครียดที่เกิดขึ้นกับปลาเหล่านี้ถูกแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ ความเครียดจากสิ่งแวดล้อม เช่น การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิและคุณภาพน้ำ เป็นต้น ความเครียดจากปฏิสัมพันธ์ของปลาด้วยกันเอง เช่น การแข่งกันเป็นผู้นำ การแย่งอาหาร การแย่งตัวเมียในช่วงการผสมพันธุ์ เป็นต้น และความเครียดจากการเลี้ยง เช่น การเลี้ยงอย่างแน่นหนา การจับปลาหรือขนย้ายปลา เป็นต้น

ความเครียดจากสิ่งแวดล้อม

ปลา เป็นสัตว์เลือดเย็น ดังนั้น อุณหภูมิของร่างกายจะขึ้นกับอุณหภูมิน้ำ ในกรณีที่เลี้ยงปลาในบ่อนอกบ้านหรือกลางแจ้ง ควรจัดบ่อเลี้ยงให้มีร่มเงาบางส่วนหรือมีต้นไม้น้ำเพื่อให้ปลาได้หลบแดดบ้าง หรือติดตั้งเครื่องควบคุมอุณหภูมิน้ำอัตโนมัติหรือ heater ซึ่งมีขายตามร้านขายอุปกรณ์ปลาตู้ นอกจากนั้นคุณภาพของน้ำก็มีความสำคัญเช่นกัน ถ้าท่านใช้น้ำประปาเลี้ยงปลา ควรรองน้ำด้วยภาชนะเปิดแล้วทิ้งไว้ข้ามคืนก่อนใช้ และที่สำคัญเช่นกันคือ อุณหภูมิของน้ำที่เปลี่ยนเข้าใส่ตู้ปลาควรใกล้เคียงกับอุณหภูมิของน้ำเดิม

สำหรับท่านที่เริ่มเลี้ยงปลาและใช้อุปกรณ์ที่ซื้อมาใหม่ทั้งหมด เมื่อใส่ปลาลงไปเลี้ยงตู้เพียง 1-2 วัน พบว่าน้ำขุ่น และเมื่อเปลี่ยนน้ำใหม่หลังจากนั้นไม่กี่วันก็ยังขุ่นอีก ปลาเริ่มทยอยป่วยหรือตาย เชื่อว่าปัญหานี้เกิดขึ้นจากสิ่งแวดล้อมของตู้ปลาที่ยังไม่ได้ปรับเข้าสู่ภาวะสมดุล เมื่อวัดระดับแอมโมเนียหรือไนไตรท์ จะพบว่ามีระดับที่สูงกว่าปกติ การแก้ไขทำได้โดยเปลี่ยนถ่ายน้ำออกบางส่วน (50-75%) กำจัดอาหารที่ปลากินใม่หมดหรือให้อาหารลดลง ซึ่งในช่วงนี้ปลามักอยู่ในสภาวะเครียดและไม่ค่อยกินอาหาร

ข้อแนะนำอีกประการหนึ่งในกรณีที่ท่านเลี้ยงปลาหลายตัวหรือปลาราคาแพง ท่านควรหาซื้อชุดน้ำยาตรวจคุณภาพน้ำ เพื่อวัดระดับความเป็นกรดด่าง (pH) ระดับแอมโมเนียและไนไตรท์ โดยวัดอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง เมื่อพบว่าคุณภาพน้ำเริ่มผิดปกติ ท่านควรเปลี่ยนถ่ายน้ำ ทำความสะอาดระบบกรองตรวจสอบสภาพต่าง ๆ ในตู้ปลาให้ละเอียด และสังเกตความผิดปกติของปลาเพื่อจะได้แก้ไขอย่างทันท่วงที

ความเครียดจากการปฏิสัมพันธ์ของปลาด้วยกันเอง

ความเครียดประเภทนี้ขึ้นอยู่กับชนิดและช่วงของการสืบพันธุ์ ดังจะเห็นตัวอย่างจากปลาหมอสี เมื่อยังอายุน้อย เราสามารถเลี้ยงรวมกันได้ แต่เมื่อโตขึ้นมักะจะมีพฤติกรรมก้าวร้าว มีการกัดกัน ก่อให้เกิดบาดแผลซึ่งต่อมามักจะกลายเป็นแผลติดเชื้อ ส่งผลให้ปลาอ่อนแอและกินอาหารได้น้อยลง โตช้า ซึ่งเป็นพฤติกรรมปกติของการแบ่งชนชั้นของปลาเหล่านี้ ดังนั้นท่านควรศึกษาข้อมูลเฉพาะของปลาที่เลี้ยงเพื่อนำมาปรับปรุงการเลี้ยงให้เหมาะสม

ความเครียดจากการเลี้ยง

ผู้เลี้ยงอาจทำให้ปลาอยู่ในภาวะเครียดได้โดยไม่รู้ตัว เช่น ให้อาหารมากเกินไปทำให้อาหารเหลือจนน้ำเน่า แก้ไขโดยการดูดเอาเศษอาหารออก เปลี่ยนน้ำ และลดปริมาณอาหาร หากไม่ทราบว่าควรให้อาหารครั้งละเท่าไหร่ ให้ท่านทยอยให้อาหารทีละน้อยจนกว่าปลาจะไม่กินอาหาร ซึ่งแสดงว่ามันอิ่ม

บางครั้งความเครียดอาจเกิดจากการที่เด็ก ๆ ชอบไล่จับปลามาใส่มือเพื่อสัมผัสเล่น นอกจากทำให้ปลาเครียดแล้ว การสัมผัสกับปลา อาจทำให้ติดเชื้อแบคทีเรียจากปลาได้ด้วย เพราะแบคทีเรียบางชนิดที่ก่อโรคในปลาสามารถก่อโรคในคนได้ด้วย

การย้ายปลาเป็นสาเหตุให้เกิดความเครียดเช่นกัน การย้ายปลาในระยะใกล้ ๆ ใช้เวลาน้อย ๆ อาจไม่ยุ่งยากแต่ต้องทำด้วยความนุ่มนวล เพื่อไม่ให้ครีบหรือผิวหนังเกิดบาดแผล เมื่อย้ายไปที่ใหม่ควรหาฝาหรือตาข่ายปิดตู้หรือบ่อไว้ เพราะปลาที่เครียดมัดจะกระโดดออกมานอกตู้ ในกรณีที่ต้องขนย้ายปลาเพื่อเดินทางไหล ควรงดให้อาหารปลาก่อนการขนย้ายอย่างน้อย 24-48 ชั่วโมง เพื่อลดการขับของเสียออกจากร่างกาย เนื่องจากของเสียดังกล่าวจะทำให้ระดับแอมโมเนียในน้ำที่เราขนย้ายสูงขึ้นจนเป็นพิษต่อปลาได้ และไม่ควรขนย้ายในวันที่อากาศร้อนจัด

เมื่อถึงปลายทาง ก่อนที่ท่านจะปล่อยปลาลงในที่เลี้ยงใหม่ ควรรอให้อุณหภูมิของน้ำทั้งสองแหล่งเท่ากันก่อน สังเกตดูสีตามครีบ ตา หรือลำตัว ถ้ามีสีผิดปกติ เช่น เกิดเลือดคั่ง สีซีดลงหรือสีคล้ำแสดงว่าปลาเครียด ต้องคอยสังเกตดูอย่างใกล้ชิด ควรงดให้อาหารหรือให้อาหารทีละน้อยเพื่อลดการผลิตแอมโมเนียใน กรณีที่เป็นปลาน้ำจืด อาจเติมเกลือแกงลงในน้ำเล็กน้อยเพื่อลดภาวะเครียด ส่วนปลาเค็มต้องใช้วิธีตรงกันข้ามคือให้ใช้น้ำกร่อยหรือให้เจือจางน้ำเค็มนั้นลงด้วยน้ำจืด

จากที่กล่าวมาทั้งหมดนี้จะเห็นได้ว่าการเลี้ยงปลาให้มีสุขภาพแข็งแรงดีนั้น ไม่ใช่เรื่องยุ่งยาก ถ้าเรามีความรู้และเข้าใจถึงวิธีการเลี้ยงและธรรมชาติของปลาที่เราเลี้ยง และที่สำคัญเราต้องป้องกันไม่ให้ปลาได้รับความเครียดเอาใจใส่เรื่องอาหาร คุณภาพน้ำ และสิ่งแวดล้อมให้ดี เท่านี้ก็จะเพลิดเพลินกับปลาของท่านได้ไม่ยาก





ที่มาkapook.com

Create Date : 25 พฤศจิกายน 2553 Last Update : 25 พฤศจิกายน 2553 23:09:49 น. Counter : 939 Pageviews.		0 comments
Share Tweet