BlogGang.com : : ผู้ชายในสายลมหนาว : Subaru : Shinji Tanimura (2)

Subaru : Shinji Tanimura (2)

>

นิทานดาวลูกไก่ของไทยเล่าว่า มีตายายคู่หนึ่งอาศัยอยู่ในป่า
วันหนึ่งมีพระธุดงค์ผ่านมา คิดจะหาอาหารไปถวาย แต่เนื่องจากอยู่ในป่า
ไม่มีอาหารดีๆ จะทำถวายจึงหารือกันว่า จะฆ่าไก่ที่เลี้ยงไว้เพื่อไปทำอาหาร
แม่ไก่ได้ยินจึงสั่งเสียลูกไก่ทั้งหกตัวให้รักษาตัวให้ดี
ตัวเองต้องทดแทนคุณที่ตายายทั้สองได้เลี้ยงดูพวกเรามา

เมื่อถึงเวลาตายายฆ่าแม่ไก่ ลูกไก่ก็กระโดดเข้าเตาไฟตายตามแม่ไปด้วย
เทพยดาเห็นแก่ความกตัญญู จึงให้แม่ไก่และลูกไก่ทั้งหมด
ขึ้นไปเป็นดาวอยู่บนฟ้าเพื่อเตือนใจคน

กระจุกดาวลูกไก่เป็นกระจุกดาวเปิดในกลุ่มดาววัว เป็นหนึ่งในกระจุกดาว
ที่อยู่ใกล้โลกมากที่สุด สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจนในฤดูหนาว
ของซีกโลกเหนือและในฤดูร้อนของซีกโลกใต้
เป็นที่รู้จักอย่างดีในตำนานปรัมปราแทบทุกวัฒนธรรมทั่วโลก
ในอดีตเราสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจนด้วยตาเปล่า 9 ดวง
แต่ปัจจุบันสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าราว 7 ดวงเท่านั้น

ปี ค.ศ. 1767บาทหลวงจอห์น มิเชลล์ ได้ทำนายว่ากระจุกดาวลูกไก่
และกระจุกดาวอื่นๆ จะต้องมีความเกี่ยวพันกันในทางกายภาพ
โดยเคลื่อนที่ไปในทิศทางและด้วยความเร็วพอๆ กัน
ปี ค.ศ. 1771ชาลส์ เมสสิเยร์ ตรวจวัดตำแหน่งของกระจุกดาวลูกไก่
และบันทึกเอาไว้ในรายการวัตถุท้องฟ้าของเมสสิเยร์ลำดับที่ M45

กระจุกดาวนี้ประกอบด้วยดาวฤกษ์สีน้ำเงินที่มีอายุราว 100 ล้านปี
อยู่ห่างจากโลกของเราไปประมาณ 440 ปีแสงมีรัศมีแกนกลางประมาณ 8 ปีแสง
มีสมาชิกของกระจุกดาวมีอยู่มากกว่า 1,000 ดวง เท่าที่มีการตรวจยืนยันแล้ว

กระจุกดาวเปิดเป็นกลุ่มของดาวฤกษ์จำนวนหลายพันดวงที่รวมกลุ่มกันอยู่
ในเมฆโมเลกุลขนาดยักษ์ชุดเดียวกันและมีแรงโน้มถ่วงดึงดูดต่อกันอย่างหลวมๆ
ในดาราจักรของเรา อัตราการก่อตัวของกระจุกดาวเปิดอยู่ที่ประมาณหนึ่งครั้ง
ต่อทุกๆ เวลาไม่กี่พันปี โดยเริ่มต้นขึ้นเมื่อมีการยุบตัวลงของเมฆโมเลกุลขนาดยักษ์
ที่มีมวลเป็นหลายพันเท่าของมวลดวงอาทิตย์ ก่อให้เกิดการระเบิดเป็นดาวฤกษ์ดวงแรก
ที่มีมวลมากที่สุดและร้อนที่สุด และปลดปล่อยรังสีอัลตราไวโอเลตออกมาเป็นจำนวนมาก

รังสีเหล่านี้ทำให้แก๊สในเมฆโมเลกุลยักษ์แตกตัวอย่างรวดเร็ว
ลมดาวฤกษ์จากดาวมวลมากเหล่านี้ร่วมกับแรงดันจากการแผ่รังสีจะผลักแก๊สออกไป
แต่บริเวณที่ห่างออกไปก็ยังมีมวลแก๊ซที่มากพอที่จะสามารถให้กำเนิดดาวฤกษ์อีกนับพันดวง

เมื่อเวลาผ่านไป ดาวฤกษ์มวลหนักซึ่งจะมีอายุขัยสั้น จะระเบิดตัวเองออก
เป็น supernova ซึ่งจะทำให้สูญเสียแก๊สออกไปจากระบบดาวเช่นเดียวกัน
เมื่อผ่านไปอีกหลายสิบล้านปี บริเวณกระจุกดาวก็จะไม่มีแก๊ส
และไม่มีการก่อตัวของดาวฤกษ์ใหม่อีกต่อไป
โดยทั่วไปแล้วมีแก๊สในบริเวณกระจุกดาวเพียง 10% เท่านั้น
ที่จะกลายสภาพมาเป็นดาวฤกษ์

กระจุกดาวเปิดมีลักษณะไม่เสถียรอยู่แล้วตามธรรมชาติ
โดยจะมีดาวฤกษ์มวลน้อยๆ จำนวนหนึ่งมีความเร็วหนีออกจากระบบ
ที่ต่ำกว่าความเร็วเฉลี่ยของดาวในกระจุก รวมไปถึงการที่สมาชิก
ในกระจุกดาวประจันหน้ากันมักทำให้ความเร็วของสมาชิกนั้นเพิ่มขึ้นสูง
เกินกว่าความเร็วหนีจากกระจุกดาว ซึ่งส่งผลให้เกิดการแตกกระจาย

และกระจุกดาวเปิดมีแนวโน้มจะถูกรบกวนจากปัจจัยนอกระบบ
เช่น การผ่านเข้าใกล้หรือผ่านทะลุเข้าไปในเมฆโมเลกุล
แรงดึงดูดระหว่างมวลทำให้เกิดความปั่นป่วนขึ้นภายในกระจุกดาว
ผลที่เกิดคือกระจุกดาวจะกลายเป็นธารดาวฤกษ์
ซึ่งดาวสมาชิกไม่อยู่ใกล้กันมากพอจะเป็นกระจุกดาว

หลังจากที่กระจุกดาวสูญเสียแรงดึงดูดระหว่างกันไปแล้ว
ดาวสมาชิกจำนวนมากอาจยังคงเคลื่อนที่ผ่านห้วงอวกาศไปด้วยวิถีเดียวกัน
ซึ่งเราเรียกลักษณะเช่นนี้ว่า ชุมนุมดาวหรือกระจุกดาวเคลื่อนที่
ซึ่งนักดาราศาสตร์คาดการณ์ว่ากระจุกดาวลูกไก่นี้จะมีอายุต่อไปอีกอย่างน้อย
250 ล้านปี ก่อนที่พวกมันจะกระจัดกระจายออกจากกัน
เฉกเช่นกลุ่มของดาวสุกสว่างหลายดวงที่บริเวณก้านกระบวยของกลุ่มดาวหมีใหญ่
ที่ในอดีตนั้นก็เป็นกระจุกดาวเปิดแห่งหนึ่ง

เหตุใดเราจึงต้องสนใจกระจุกดาวเปิด

ก็เพราะกระจุกดาวเปิดคือจุดกำเนิดของดาวฤกษ์นับแสนนับล้านดวงที่เราเห็น
หรือเราอาจจะเรียกว่ามันเป็นโรงเรียนชั้นประถมของดวงดาวแห่งเอกภพ
ก่อนที่วันหนึ่งพวกมันจะเติบใหญ่ และแยกย้ายกันออกไปเมื่อถึงเวลาอันควรนั่นเอง

Create Date : 15 กรกฎาคม 2553

Last Update : 15 กรกฎาคม 2553 10:09:38 น.

6 comments

Counter : 1963 Pageviews.

เมื่อก่อนชอบออกไปยืนที่ระเบียงหน้าบ้าน
แล้วชี้ชวนให้ลูกๆ ดูดวงดาวต่างๆ มากมาย
จนเดี๋ยวนี้สายตาไม่ยาวไกลเหมือนเดิม
ลูกๆ ก็โตพอที่จะไปหาความรู้จากที่อื่นด้วยตัวเอง

พ่อกับแม่เปรียบเหมือนดาวที่ค้างอยู่บนฟากฟ้า
รอเวลาแหงนมองจากผู้ที่เป็นที่รัก
ในยามที่เขาคิดถึงเท่านั้น