ชนใดที่ไม่มีดนตรีการ ในสันดานเป็นคนชอบกลนัก - จากบทประพันธ์ของเช็กสเปียร์

"ชนใดที่ไม่มีดนตรีการ ในสันดานเป็นคนชอบกลนัก"

"อันว่าความกรุณาปรานี จะมีใครบังคับก็หาไม่"

เป็นกลอนที่ทุกคนคงเคยได้ยิน รวมถึงบทกลอนไพเราะอีกหลายบทที่อยู่ในเรื่อง
เวนิสวาณิช ( The Merchant of Venice ของ Shakespeare )
พระราชนิพนธ์แปลในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

หากแต่มักจะมีผู้ยกกลอนมาโดยไม่ได้บอกว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 ทรงพระราชนิพนธ์แปลมาจากบทประพันธ์ของเช็กสเปียร์

หลายครั้งผู้อ้างอิงถึงกลอนบทต่าง ๆ ดังที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้ มักจะบอกเพียงว่า "เป็นงานพระราชนิพนธ์" ทำให้ไม่ค่อยเป็นที่รู้กันแพร่หลายนักว่าเช็กสเปียร์ต่างหากล่ะที่เป็นผู้แต่งเนื้อความและเรื่องราวในกลอนบทนั้น ๆ ขึ้น (แต่แน่นอนว่า ที่กลอนติดหูและเป็นที่รู้จักกันทั่วก็เนื่องจากสำนวนแปลและสำนวนกลอนที่ไพเราะกินใจของพระองค์ท่าน) จึงอยากจะคัดบางส่วนมาลงไว้คู่กันทั้งต้นฉบับและบทพระราชนิพนธ์แปลค่ะ

============

(นักดนตรีออก.)
        จงขับลำพร่ำพร้อมกล่อมจันทรา !
        ให้คุณหญิงโสภายินสะพรั่ง
        พร้อมดนตรีกล่อมเพลงอันเวงวัง.

(ดนตรีเริ่มเล่น.)

เช็สสิกา
        ดิฉันฟังเพลงเพราะมักเศร้าใจ.

ลอเร็นโซ
        นั่นก็เหตุด้วยมนัสถนัดแน่ว
        ฟังเสียงดนตรีแจ้วแว่วเสียงใส;
        ดูแต่ฝูงม้าเถื่อนที่กลางไพร,
        ซึ่งมิเคยมีใครได้ปรือปรน,

        ต่างกระโดดโลดก้องคะนองคึก
        อึกทึกเร่ร่านพล่านทุกหน;
        ยามได้ยินแตรเป่าเร้ากลางพน
        หรือวิมลดนตรีกระทบกรรณ,

        ก็มักหยุดยืนยั้งทั้งคณา
        และนัยน์ตาเพ่งอยู่ไม่ผายผัน,
        เพราะยินเพราะเสนาะศัพท์จับใจมัน:
        เหตุฉะนั้นจึ่งจินตกวี

        ว่าออร์เฟียสผู้ฉลาดอาจดีดพิณ
        เรียกก้อนหิน, พฤกษา, วารีศรี;
        เพราะสิ่งใดแม้ไม่มีชีวี,
        หรือชั่วช้ากาลีแสนสามานย์,

        ก็แผกผิดธรรมดาเวลาที่
        ยินดนตรีบรรเลงเพลงสมาน.
        ชนใดที่ไม่มีดนตรีการ
        ในสันดาน, เป็นคนชอบกลนัก,

        อีกใครฟังดนตรีไม่เห็นเพราะ,
        เขานั้นเหมาะคิดขบถอัปลักษณ์
        หรืออุบายมุ่งร้ายฉมังนัก;
        มโนหนักมืดมัวเหมือนราตรี,

        และดวงใจย่อมดำสกปรก
        ราวนรก: ชนเช่นกล่าวมานี่
        ไม่ควรใครไว้ใจในโลกนี้.
        เจ้าจงฟังดนตรีเถิดชื่นใจ.

( Enter Musicians )
        Come, ho! and wake Diana with a hymn!
        With sweetest touches pierce your mistress' ear,
        And draw her home with music.

( Music )

JESSICA
        I am never merry when I hear sweet music.

LORENZO
        The reason is, your spirits are attentive:
        For do but note a wild and wanton herd,
        Or race of youthful and unhandled colts,
        Fetching mad bounds, bellowing and neighing loud,
        Which is the hot condition of their blood;
        If they but hear perchance a trumpet sound,
        Or any air of music touch their ears,
        You shall perceive them make a mutual stand,
        Their savage eyes turn'd to a modest gaze
        By the sweet power of music: therefore the poet
        Did feign that Orpheus drew trees, stones and floods;
        Since nought so stockish, hard and full of rage,
        But music for the time doth change his nature.
        The man that hath no music in himself,
        Nor is not moved with concord of sweet sounds,
        Is fit for treasons, stratagems and spoils;
        The motions of his spirit are dull as night
        And his affections dark as Erebus:
        Let no such man be trusted. Mark the music.

============

ปอร์เชีย
        อันว่าความกรุณาปรานี
        จะมีใครบังคับก็หาไม่,
        หลั่งมาเองเหมือนฝนอันชื่นใจ
        จากฟากฟ้าสุราลัยสู่แดนดิน:

        เป็นสิ่งดีสองชั้น; พลันปลื้มใจ
        แก่ผู้ให้และผู้รับสมถวิล:

PORTIA
        The quality of mercy is not strain'd,
        It droppeth as the gentle rain from heaven
        Upon the place beneath: it is twice blest;
        It blesseth him that gives and him that takes:

============

บทขับร้อง
        ๏ ความเอยความรัก
        เริ่มสมัครชั้นต้น ณ หนไหน ?
        เริ่มเพาะเหมาะกลางหว่างหัวใจ,
        หรือเริ่มในสมองตรองจงดี ?
        แรกจะเกิดเป็นไฉนใครรู้บ้าง ?
        อย่าอำพรางตอบสำนวนให้ควรที่
        ใครถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงรตี
        ผู้ใดมีคำตอบขอบใจเอย ฯ

        ๏ ตอบเอยตอบถ้อย
        เกิดเมื่อเห็นน้องน้อยอย่าสงสัย;
        ตาประสบตารักสมัครไซร้
        เหมือนหนึ่งให้อาหารสำราญครัน;
        แต่ถ้าแม้สายใจไม่สมัคร
        เหมือนฆ่ารักเสียแต่เกิดย่อมอาสัญ,
        ได้แต่ชวนเพื่อนยามาพร้อมกัน
        ร้องรำพันสงสารรักหนักหนาเอย ฯ

SONG.
        Tell me where is fancy bred,
        Or in the heart, or in the head?
        How begot, how nourished?
        Reply, reply.
        It is engender'd in the eyes,
        With gazing fed; and fancy dies
        In the cradle where it lies.
        Let us all ring fancy's knell
        I'll begin it,--Ding, dong, bell.

ALL
        Ding, dong, bell.

============

คัดจาก เวนิสวาณิช พระราชนิพนธ์แปลในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
และจาก The Merchant of Venice ของ Shakespeare ค่ะ

ไพเราะอย่างยิ่งทั้งต้นฉบับและบทแปล อ่านกี่รอบก็ชอบ

Create Date : 08 มกราคม 2549 Last Update : 16 ตุลาคม 2550 10:50:29 น. Counter : 15661 Pageviews.		11 comments
Share Tweet