BlogGang.com : : นมสิการ : ทำไมการหายใจเข้าแรงๆ จิตจึงใสได้

ทำไมการหายใจเข้าแรงๆ จิตจึงใสได้

จากภาพข้างบน เป็นภาพกลไกการทำงานของจิตครับ ซึ่งกลไกนี้เป็นกันทุกคน ไม่ว่าจะเป็นนักภาวนาหรือไม่ ก็จะเป็นแบบนี้ เพียงแต่ว่า ถ้านักภาวนาที่ชำนาญ เขาจะเห็นกลไกนี้ได้และเข้าใจกลไกการทำงานนี้เป็นอย่างดี แต่ถ้าคนที่ไม่ได้ภาวนา เขาจะไม่รู้จักกลไกนี้เลย

ผมจะอธิบายกลไกนี้ให้ท่านเห็น ขอให้ดูจากรูป

เมื่อจิตยังมีอวิชชาและตัณหาอยู่ จิตจะเป็นดวง ซึ่งดวงนี้จะประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นของว่างบริสุทธิทีมีแต่สภาวะ .รู้. หรือตำราเรียกว่า .ธาตุรู้. และ อีกส่วน คือ ส่วนที่เป็นพลังงาน ส่วนที่เป็นพลังงานนี้ คือ จะเรียกว่า .มโน.

ด้วยพลังของ อวิชชาและตัณหา จิตส่วนที่เป็น รู้ จะผลึกแน่นกับ มโน เป็นเนื้อเดียวกันและจะติดหนีบเช่นนี้ตลอดไป ตราบเท่าที่ อวิชชาและตัณหา ไม่ถูกทำลายลงไป

เมื่อมี มโน เกิดขึ้นแล้ว นี่คือสภาพของภพได้เกิดแล้ว ตราบใดที่ มโน ยังอยู่ คนก็ยังมีการเวียนเกิดเวียนตายไม่รู้จบ
แต่ถ้า มโน ถูกทำลายลง ภพก็จบสิ้นลง ธาตุรู้จะเป็นอิสระ นี่คือเหตุผลที่ว่า ทำไมพระอรหันต์ ถึงไม่เกิดอีก เพราะ มโน ถูกทำลายลงนั้นเอง

เมื่อมีการกระทบสัมผัสกับระบบประสาทต่างๆ ของร่างกาย หรือ ภาษาพระเรียกว่า อายตนะ/ผัสสะ
ส่วนที่เป็น มโน นี้จะเกิดการสั่นไหวขึ้น เกิดการรับรู้ของการกระทบตามอายตนะต่างๆ นี่คือ วิญญาณได้เกิดขึ้นแล้ว เพราะการกระทบที่เกิดนั้น

เมื่อมีการรับรู้ของวิญญาณขึ้นแล้ว ก็จะมีการปรุุงแต่งต่อไปอีก กลายเป็นจิตปรุงแต่งขึ้นมา ทำให้เกิดการพอใจ ไม่พอใจ ในการรับรู้ของวิญญาณ (หมายเหตุ จิตปรุงแต่งคือ สังขารขันธ์ ของขันธ์ 5 )

ท่านจะเห็นว่า เมื่อ จิตที่เป็นธาตุรู้อันว่างเปล่าจริงๆ เมื่อมันติดหนึบกับ มโน ด้วยแรงของตัณหาและอวิชชา เมื่อเกิดจิตปรุงแต่งขึ้นเมื่อไร คนก็จะเข้าใจว่า ฉันพอใจ ฉันไม่พอใจ ความพอใจ ความไม่พอใจนั้นเป็นของฉัน เกิดอาการตัวกู ของกู ขึ้นมา

จากในภาพ ส่วนที่เป็น BBB นั้นคือ สภาวะของคนทั่วๆ ไปในโลกนี้เขาจะเป็นกันทั้งหมด
เพราะคนจะมีการเรียนรู้ทางโลก มีการคิด มีการทำหน้าที่การงานหาเลี้ยงชีพ นี่คือการใช้จิตเพื่อทำงานในทางโลก เมื่อทำงานแบบนี้ จิตจะอยู่นอกกายแถวบริเวณใบหน้า
ซึ่งเมื่อจิตอยู่ที่นี่ จิตจะคิดโน่น คิดนี่ได้ คนจะเก่งทางโลกมาก สร้างสรรค์งานทางโลกได้เป็นอย่างดี

แต่เมื่อมีดี ก็มีข้อเสีย จิตที่อยู่ตำแหน่งนี้จะคิดเก่ง เมื่อคิดเก่งก็คือปรุุงแต่งเก่ง ทำให้จิตตกอยู่ภายใต้อำนาจของการปรุงแต่งอยู่ตลอดเวลา นี่คือเหตุผลว่า ทำไมคนถึงไม่รู้ธรรมของพุทธศาสนา ถึงแม้ว่าจะอ่านเรื่องราวของธรรมจากตำรา เขาก็จะไม่รู้จริงอยู่ดี

เมื่อคนไม่พอใจในสิ่งใด เช่นมีอารมณ์โกรธแล้ว ก็คือจิตปรุงแต่งได้เกิดขึ้นแล้ว ทำให้คนยากที่จะสลัดหลุดออกจากอาการไม่พอใจได้เร็ว เพราะธาตุรู้ติดหนึบอยู่ภายในด้วยอำนาจของอวิชชาและตัณหา

ทีนี้ เมื่อท่านโกรธอยู่ แล้วทำการหายใจเข้าแรง ๆ หลายๆ ที จิตจะวิ่งจากตำแหน่งของ BBB เข้าสู่กายที่ CCC

ในตำแหน่งของ CCC จิตจะคิดไม่ได้ เพราะตอนนี้ จิตจะเข้าไปรู้เรื่องของกายแทนการคิด ซึ่งก็คือ รู้เรื่องการหายใจนั้่นเอง (หมายเหตุ ลมหายใจ เป็นกาย)

เมื่อจิตคิดไม่ได้ การปรุงแต่งก็จะหมดไป ทำให้จิตเกิดการใสขึ้นมาแทนที่

นี่คือเหตุผลว่า ทำไมการหายใจแรง ๆ จิตจึงใสได้

**********
ในการภาวนานั้น เมื่อจิตเข้าไปอยู่ในตำแหน่ง CCC นี่คือ สมถะภาวนา หรือ เรียกว่า การทำจิตให้สงบ ซึ่งถ้าจิตอยู่ที่นี้ จะทำวิปัสสนาไม่ได้ ถ้าจิตจะทำวิปัสสนาได้ จิตจะต้องมาอยู่ทีตำแหน่ง BBB หรือ DDD เท่านั้น

ถ้าท่านเป็นนักอ่าน ท่านจะพบคำกล่าวนี้อยู่เสมอ ๆ ว่า เมื่อจิตสงบแล้วให้ถอยจิตไปเจริญวิปัสสนา
ซึ่งหมายความว่า เมื่อทำสมถะ จิตอยู่ที่ CCC เมื่อจิตสงบแล้ว ก็เคลื่อนจิตไปที่ BBB แล้วจิตจะเจริญวิปัสสนาได้ คนที่ไม่เข้าใจกลไกนี้ ก็จะเข้าใจว่า เมื่อจิตสงบแล้ว ก็ไปคิดพิจารณากายอันเป็นวิปัสสนา ซึ่งในความจริงไม่ใช่เช่นนั้น เมื่อจิตสงบจาก CCC แล้ว เมื่อจิตเลือนไปอยู่ BBB นักภาวนาอย่าได้คิดในสิ่งใด แต่ให้ปล่อยให้จิตเขาเดินวิปัสสนาเอง เพราะตำแหน่งของ BBB นี้จิตจะคิดได้เอง ถ้านักภาวนาไปตั้งใจคิดพิจารณาเรื่องสิ่งใด จิตก็จะไม่สามารถเดินวิปัสสนาได้อย่างแท้จริง จะกลายเป็นการนึกคิดไปเสียซึ่งจะเป็น จิตมยปัญญา ไม่ใช่ภาวนามยปัญญา

เมื่อมีการเจริญวิปัสสนา จิตเกิดการรู้แจ้งเห็นจริงหลายๆ ครั้ง จิตจะพบการเคลื่อนตัวอีกแบบ คือ ตำแหน่งของ DDD ซึ่งเมื่อจิตอยู่ในตำแหน่งนี้ จะเป็นสภาวะแห่งสุญญาตา จิตเป็นอิสระโดยสิ้นเชิง
เพราะการสิ้นไปของอวิชชาและตัณหา

วันกิจกรรม ผมจะแนะนำเทคนิคการปฏิบัติด้วยการเดินจงกรม เพื่อให้จิตเคลื่อนไปมาระหว่าง BBB และ CCC ทำให้ท่านเข้าได้มากขึัน

เรื่องที่คล้ายกัน
ฐานกายในสติปัฏฐาน - advance
//www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=03-2010&date=18&group=6&gblog=1

ฐานจิตในสติปัฏฐาน - advance
//www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=03-2010&date=20&group=6&gblog=2

Create Date : 21 ตุลาคม 2554

Last Update : 27 มกราคม 2555 9:35:42 น.

3 comments

Counter : 2015 Pageviews.

นี่ ๆ คุณนมสิการ
คือว่าวันนี้เอาเข้าจริง ๆ นะเราก็ฝึกวิธีของคุณ+วิธีกำหนดรู้จิตแบบที่เราทำปกติอะ
อย่างตอนที่เรากำหนด อะไรกระทบมา หนอไว้ก่อนเนี่ย
เรารู้สึกว่ามันรู้แค่สาเหตุเบื้องต้นอะ
เหมือนว่า เออ โกรธก็รู้ว่าโกรธ แต่ต้นเหตุของการโกรธมันอยู่ตรงไหนก็ไม่รู้

แต่พอเราฝึกทำตามวิธีของคุณที่บอกว่าจิตมันแวบไปทางไหน ก็หายใจแรง ๆ
ช่วงแรก ๆ ก็เหมือนจะโล่งประมาณว่าไม่ต้องพึ่งการกรี๊ดแล้วอะ
แต่เวลาผ่านไปซักพัก มันก็กลับมาหงุดหงิดเหมือนเดิม(ยิ่งกว่าตอนแรกอีกเหอะ) พอ+กับวันนี้โดนคนขัดใจที่ว่า เราอุตส่าห์จะช่วยหยิบของให้ ไม่ขอโทษไม่ว่า แต่ด่าเราซะงั้น มันทำให้เรารู้สึกจะไม่ไหวแล้วนี่สิ

เราก็เลยเปลี่ยนใหม่ ก่อนอื่นหลบไปจากบริเวณที่เห็นหน้าตาคนนี้ก่อน
(มันโกรธมากจริง ๆ ถึงขั้นถ้าเป็นเมื่อก่อนปาข้าวของใส่ไปแล้ว)
จากนั้นปล่อยใจจิตตัวเองแวบไปให้เต็มที่
เอาเป็นว่าให้รู้ว่า ณ จุดนั้นกำลังรู้สึกยังไง
(โดยที่ไม่มากะเกณฑ์ว่านิ่ง ๆ แล้ว...หนอล้วล่ะ)
ตอนนั้นรู้เลยว่าตัวเองแทบจะเป็นภูเาไฟที่เริ่มส่งสัญญาณบอกว่าจะพ่นลาวาออกแล้วนะ
แต่ในขณะที่รู้ว่าตัวเองเดือดเนี่ย ตอนนั้นก็หายใจแรง ๆ แบบวิธีของคุณไปด้วย

พอหลังจากหายใจไปซักพัก มันดันทำให้รู้ว่า ไอ้สิ่งที่มันทำให้เราโกรธเนี่ย
มันมีโลภะชักใยอยู่ข้างหลังชัด ๆ เลยอะ
เหมือนว่าจริง ๆ แล้วจิตเรามันมีความอยากที่จะให้สิ่งที่มันมากระทบกับเราเป็นสิ่งที่เราพอใจไปหมดทุกอย่าง ตัวอย่างเช่น ทำดี มีน้ำใจกับใครซักคน เราก็อยากให้เขามองเห็นค่าในสิ่งที่เราทำมั่ง ไม่ชมไม่ว่า แต่อย่ามาด่าได้มั้ย หรือ อยากให้เพื่อนเป็นห่วงที่เราต้องลุยน้ำแบบที่เราเป็นห่วงเพื่อนที่บ้านโดนน้ำท่วมบ้าง ไม่ใช่เดินผ่านไปผ่านมาหน้าร้านแล้วถ่ายรูปสภาพความเป็นอยู่ของคนในร้านแบบเฮฮาสนุกสนานแบบที่เจอทุกวันอะ

แบบนี้เรียกว่ายังเดินหัวทิ่มหัวตำหรือเปล่าอะคะ

ปล. ตอนรู้สาเหตุที่หงุดหงิดแทบเป็นแทบตายมาหลายวัน มันเหมือนข้างในมันเกิดการสว่างไปซักพักนึงเลยอะ ว่าแต่ การที่ปฏิบัติแล้วได้ผลดี คือต้องอยู่กับปัจจุบันให้ได้ใช่มั้ยคะ ประมาณว่าอนาคตข้างหน้าจิตมันจะมาปรุงแต่งอะไรอีกหรือเปล่าเราไม่รู้ แต่รู้คือตอนนี้โล่ง สบายใจ แบบนี้ถูกหรือเปล่าอะ

โดย: rommunee

วันที่: 22 ตุลาคม 2554 เวลา:0:15:34 น.

ตอบคุณ rommunuee

คำถามของคุณดีมาก ๆ ครับ ผมเห็นว่าจะมีประโยชน์สำหรับคนอื่น ผมจึงนำมาเขียนตอบไว้เป็นเรื่องต่างหาก ขอบคุณที่ถามครับ

อ่านคำตอบได้ที่นี่ครับ

https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=10-2011&date=22&group=15&gblog=58

โดย: นมสิการ

วันที่: 22 ตุลาคม 2554 เวลา:7:02:14 น.

ผมจำเป็นต้องปิดการเขียนของท่านผู้อ่าน เนื่องจากกฏหมายอินเตอร์เนท

ท่านที่จะสนทนา หรือ ถามคำถาม ขอให้ส่ง email ถึงผมได้ที่
asknamasikarn@gmail.com

หรือสำหรับสมาชิก pantip จะส่งมาทางหลังไมค์ก็ได้เช่นกัน

โดย: นมสิการ

วันที่: 27 มกราคม 2555 เวลา:9:36:06 น.