BlogGang.com : : นมสิการ : เพ่ง การใช้จิตทำงานที่นักปฏิบัติมือใหม่ไม่รู้ว่ากำลังเพ่งอยู่

เพ่ง การใช้จิตทำงานที่นักปฏิบัติมือใหม่ไม่รู้ว่ากำลังเพ่งอยู่

นักปฏิบัติมือใหม่มักจะเพ่งอะไรสักอย่าง แล้วไม่รู้ว่าตัวเองกำลังเพ่งอยู่

การเพ่งก็คือ การใช้จิตให้ไปทำงานอย่างหนึ่ง เช่นในขณะเดินจงกรมอยู่ นักปฏิบัติมือใหม่จะได้รับคำสอนว่า เวลาเดิน ให้เดินเป็นจังเหวะ ให้รับรู้การกระทบสัมผัสที่เท้า หรือ เวลานั่งสมาธิ ให้รับรู้การกระทบสัมผัสของลมหายใจที่ปลายจมูก หรือไปเจอกับคำสอนเรื่องความว่าง ก็ไปเพ่งความว่าง เป็นต้น เมื่อนักปฏิบัติมื่อใหม่ได้รับฟังคำสอนอย่างนี้ ในขณะปฏิบัติ ก็จะส่งจิตไปจับที่เท้าเวลาเดินจงกรม หรือ ไม่ก็ส่งจิตไปจับที่ปลายจมูกเวลานั่งสมาธิเพื่อดูลม นี่คือการเพ่งเพราะจิตถูกบังคับให้ไปจดจ่อที่ใดที่หนึ่งตามที่ต้องการอยู่ เมื่อเพ่งอยู่ การรับรู้อารมณ์ของจิตก็จะชัดเลยทำให้เข้าใจไปว่า ฉันปฏิบัติถูกแล้ว ยิ่งถ้าใครได้ไปเรียนอภิธรรมที่มีการกล่าวถึงการปฏิบัติว่า ต้องรู้ชัดด้วยแล้ว ยิ่งทำให้เกิดการมั่นใจเลยว่า ฉันปฏิบัติถูกแล้วจริง ๆ อย่างแน่นอน เพราะตรงตามตำราอภิธรรม ตรงตามคำสอนของผู้สอน

ในการปฏิบัติจริง สำหรับมือใหม่ กำลังของสติสัมปชัญญะจะอ่อนมาก ถ้าไม่เพ่ง การรับรู้ความรู้สึกที่เบา ๆ เช่นลมหายใจจะเป็นไปได้ยากมาก จนถึงยากมาก ๆ ที่ไม่สามารถรับรู้อาการของลมหายใจโดยไม่เพ่ง ดังนั้น นักฏิบัติมือใหม่ ที่เข้ามาเริ่มด้วยลมหายใจ มักจะเพ่งเสียเป็นส่วนมาก เมื่อไม่รุ้ว่า ตัวเองกำลังเพ่ง ก็ปฏิบัติไปตามนั้นตลอดมา จนกลายเป็นคนติดเพ่งไป อย่างไม่รู้ตัว

สำหรับมือใหม่ทีเข้ามาสุ่การปฏิบัติ ผมจะไม่แนะนำให้เริ่มจากลมหายใจ เพราะจะเข้าใจผิดได้ง่ายในการปฏิบัติแล้วไปติดเพ่งไปเสีย

การปฏิบัติทีไม่เพ่ง คือ การปล่อยจิตให้เป็นอิสระ ไร้การบังคับ เพียงรู้สึกตัวอย่างเป็นธรรมชาติ ที่ผ่อนคลาย ไม่ตึงเครียด แล้วจิตเขาจะรับรู้ความรู้สึกได้เอง ( แนะนำให้อ่านเรื่อง สติในความเห็นของผม และ ความรู้สึกตัวฉบับชาวบ้าน ประกอบ ) สำหรับมือใหม่ ผมแนะนำให้ฝึกอะไรก็ได้ที่มีความรู้สึกที่เกิดแล้วแรง ๆ เช่น การเดินจงกรม การลูบไล้ผิวหนัง เป็นต้น

เมื่อผู้ฝึกใหม่ เริ่มจากการฝึกที่ไม่เพ่งและมีการรับรุ้ความรู้สึกที่แรง ๆ ได้
เมื่อฝึกไปเรื่อย ๆ อย่างสมำเสมอ กำลังของสติสัมปชัญญะ ก็จะค่อย ๆ มีการพัฒนาให้มีกำลังขึ้นเอง เมื่อสติสัมปชัญญะมีกำลังขึ้นมาบ้างแล้ว จิตเขาก็จะมีความสามารถที่จะรับรู้ความรุ้สึกที่เบาลงได้เอง เมื่อถึงตอนนี้แล้ว ผู้ฝึกใหม่ จะมาดูลมหายใจ ก็จะไม่มีปัญญาและก็ไม่เพ่งด้วย

ท่านอาจสงสัยว่า แล้วการเพ่งมีข้อเสียอะไรละ ถึงไม่ให้เพ่งในการปฏิบัติ
การเพ่งนั้น เป็นการใช้จิตด้วยความอยาก จิตไม่เป็นกลาง ไม่เป็นอิสระที่แท้จริง .จิตรู้. จะเป็นก้อนเป็นดวง ไม่เป็นสุญญตา ทำให้ไม่เห็นความเป็นจริงตามธรรมชาติของจิตเอง ว่า ทีแท้จิตเองก็เป็นสุญญตา ซึ่งเรื่องนี้เป็นปัจจัตตังที่รู้เห็นได้เฉพาะบุคคล และต้องเป็นคนที่ช่างสังเกต จึงจะสังเกตเห็นได้

ถ้าท่านอ่านแล้วงง ก็เอาเป็นว่า ถ้าฝึกใหม่ ก็อย่าเริ่มด้วยการเพ่ง เพราะถ้าไปติดการเพ่งเข้า ต่อไปจะแก้อยาก ถ้าเริ่มให้ถูกต้องเลยตั้งแต่ต้น การพัฒนาจิตก็จะเข้าสู่ทางเดินอันเป็นธรรมชาติของจิตเขาเอง และจะไปได้ดีกว่าการฝึกด้วยการเพ่ง

สัมมาสมาธิในมรรค8 ที่ได้กล่าวถึงจิตระดับฌาน และมีการแปลความหมายว่า ฌาน คือ การเพ่ง นั้น ออกจะเป็นการแปลแบบกำปั้นทุบดิน
สัมมาสมาธิในมรรค8 ที่จิตเป็นระดับฌานนั้น จิตรู้อารมณ์ชัดเพราะความตั้งมั่นแห่งจิต จิตไม่สัดซ๋ายไปมา แต่ไม่เพ่งครับ
แต่ถ้าสมาธิแบบฤาษ๊ อันเป็นสมาธิแบบเพ่งนั้น ฌานแบบนี้ซิครับ ถึงจะเป็นการเพ่งที่แท้จริง นี่คือเหตุผลว่า ทำไมฤาษีในสมัยก่อนพุทธกาลนั้น ไม่อาจรู้พุทธธรรมแบบพระพุทธเจ้าได้ ในพระไตรปิฏก ก็ได้เขียนไว้แล้วในการปฏิบัติที่ครง ( มรรค8 ) และไม่ตรง (ตอนไปเรียนกับ 2 ดาบส ) ของเจ้าชายสิทธัตถะ พระศาสดาได้ทางแสดงทางตรงไว้แล้ว อย่าเสียเวลาเดินเลี้ยวไปเลี้ยวมาอีกเลย ชิวิตนี้สั้นนัก ถ้าตายก่อนรู้ทาง อีกกี่ชาติจะได้ยินได้ฟังพุทธธรรมอีก ภัยวัฏฏะน่ากลัวมากนะครับ ถ้าไม่เชื่อ ท่านลองนึกถึงความทุกข์ของท่านในอดีต นึกถึงทุกข์ของคนใกล้ตัวท่านซิครับ หรือ ลองเดินไปโรงพยาบาลซิครับ ดูคนเจ็บป่วย ท่านจะเห็นและเข้าใจได้เองอย่างซาบซึ้งที่สุด

Create Date : 25 มิถุนายน 2552

Last Update : 29 มกราคม 2555 19:40:30 น.

3 comments

Counter : 2593 Pageviews.

ก็นั่นน่ะสิคะ จึงได้ถามไว้ตอนแรกๆ ว่า ฉันดูเหมือนจะเพ่งไปหรือเปล่า

เก็บคำถามไว้ตอนไปโครงการฯก็แล้วกันค่ะ

อย่าเพิ่งเบื่อและเลิกเขียนบทความนะคะ...การที่คุณนมสิการสามารถถ่ายทอดด้วยภาษาที่ง่ายๆ อ่านแล้วลองทำได้ง่ายๆ เป็นผลดีมากๆ สำหรับผู้ที่ต้องการปฏิบัติ และปฏิบัติไม่ได้สักกะที อนุโมทนามากๆค่ะ สาธุ สาธุ

อย่างน้อยก็เป็นกำลังใจให้พวกเราได้สู้ๆ กันต่อไป
จริงมั๊ยคุณ 12ปันนา

โดย: kaoim IP: 58.10.90.214 วันที่: 25 มิถุนายน 2552 เวลา:7:28:14 น.

ผมจะชี้ให้ผู้ที่ไปโครงการณ์เห็นด้วยตัวเองว่า อย่างใดคือ เพ่ง อย่างใด คือไม่เพ่ง เมื่อเห็นแล้วจะเข้าใจได้ทันที
จะได้หมดสงสัยว่า ตัวเองกำลังเพ่งหรือไม่

และวิธีการฝึกที่ไม่เพ่ง นั้นฝึกอย่างไร

โดย: นมสิการ

วันที่: 25 มิถุนายน 2552 เวลา:8:12:00 น.

ผมจำเป็นต้องปิดการเขียนของท่านผู้อ่าน เนื่องจากกฏหมายอินเตอร์เนท
ที่อาจมีสิ่งผิดกฏหมายใส่เข้ามาใน blog

ท่านที่จะสนทนา หรือ ถามคำถาม ขอให้ส่ง email ถึงผมได้ที่
asknamasikarn@gmail.com

หรือสำหรับสมาชิก pantip จะส่งมาทางหลังไมค์ก็ได้เช่นกัน

โดย: นมสิการ

วันที่: 29 มกราคม 2555 เวลา:19:40:52 น.