|
| 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | |
|
|
|
|
|
|
|
เป็นไปต่างๆ นาๆ..
สวัสดีค่ะ วันนี้วันพระ วันเพ็ญ ก็เลยอู้งานมาศึกษาธรรมสร้างสมกุศลในใจ ช่วงนี้มีกิจกรรมหลายๆ อย่างทั้งทางโลกและทางธรรม ก็เลยห่างเหินไม่ค่อยได้มาอัพบล๊อค แต่ก็ระลึกถึงเพื่อนๆเสมอค่ะ..
เปิดบล๊อคมาก็เห็นน้องประกายดาว คุณแคท มาบอกบุญวันพระ ปิติมาก ก็เลย จะขอหยิบยกพระอภิธรรมมาศึกษากัน..
ปิติคืออะไร..
ปิติคือ ความปลาบปลื้ม หรืออิ่มใจในอารมณ์ มีลักขณาทิจตุกะดังนี้
สมฺปิยายนลกฺขณา มีความอิ่มใจ เป็นลักษณะ กายจิตฺตปีฬนรสา มีการทำกายและใจอิ่มเอิบ เป็นกิจ โอทคฺยปจฺจุปฏฺฐานา มีกายและใจเฟื่องฟู เป็นผล เสสขนฺธตฺตยปทฏฺฐานา มีนามขันธ์ทั้ง ๓ ที่เหลือ (เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ วิญญาณขันธ์) เป็นเหตุใกล้
อาการหรือพฤติกรรมนี้คืออะไร..
พระอภิธรรมเรียกว่า เจตสิก..
เจตสิกคือธรรมชาติสิ่งหนึ่ง ซึ่งประกอบกับจิต และปรุงแต่งจิตให้ประพฤติเป็นไปตามนั้น
อาการที่ประกอบกับจิตนั้น เรียกว่า เจโตยุตฺตลกฺขณํ คือมีสภาพที่ประกอบกับจิต บริบูรณ์ด้วยลักษณะ ๔ ประการคือ
เอกุปฺปาท เกิดพร้อมกับจิต เอกนิโรธ ดับพร้อมกับจิต เอกาลมฺพณ มีอารมณ์เดียวกับจิต เอกวตฺถุก อาศัยวัตถุเดียวกับจิต
ดังมีคาถาสังคหะที่ ๑ แสดงว่า ๑. เอกุปฺปาทนิโรธา จ เอกาลมฺพณ วตฺถุกา เจโตยุตฺตา ทฺวิปญฺญาส ธมฺมา เจตสิกา มตา
แปลความว่า สภาวธรรมที่เกิดพร้อมกับจิต ดับพร้อมกับจิต มีอารมณ์เดียวกับจิต และมีวัตถุที่อาศัยเกิดก็เป็นอัน เดียวกับจิต ธรรมชาตินั้นเรียกว่า เจตสิก มีจำนวน ๕๒ ดวง
เจตสิกมี ลักษณะ ( คือคุณภาพหรือเครื่องแสดง ) , รสะ ( กิจการงาน หรือหน้าที่ ) , ปัจจุปัฏฐาน ( อาการปรากฏ หรือ ผล ) , ปทัฏฐาน ( เหตุใกล้ให้เกิด ) เป็น ๔ ประการ ซึ่งรวมเรียก ลักขณาทิจตุกะ นั้น ดังนี้
จิตฺตนิสฺสิตลกฺขณํ อาศัยจิตเกิดขึ้น เป็นลักษณะ อวิโยคุปฺปาทนรสํ เกิดร่วมกับจิต เป็นกิจ เอกาลมฺพณปจฺจุปฏฺฐานํ รับอารมณ์อย่างเดียวกับจิต เป็นผล จิตฺตุปฺปาทปทฏฺฐานํ มีการเกิดขึ้นแห่งจิต เป็นเหตุใกล้
อนึ่งเจตสิกนี้แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่ปรุงแต่งจิต ให้จิตประพฤติเป็นไปตามลักษณะของเจตสิกก็ตาม แต่ก็ต้องถือว่าจิตเป็นใหญ่ เป็นประธาน เพราะเจตสิกเป็นสิ่งที่ต้องอาศัยจิตเกิด
ปีติเจตสิก คือ ความปลาบปลื้มใจ อิ่มใจในอารมณ์นั้นมี ๕ ประการ ๑. ขุทฺทกาปีติ ปลาบปลื้มใจเล็กน้อยพอรู้สึกขนลุก ๒. ขณิกาปีติ ปลาบปลื้มใจชั่วขณะเกิดขึ้นบ่อยๆ ๓. โอกฺกนฺติกาปีติ ปลาบปลื้มใจจนถึงกับตัวโยกตัวโคลง ๔. อุพฺเพงฺคาปีติ ปลาบปลื้มใจจนถึงกับตัวลอย ๕. ผราณาปีติ ปลาบปลื้มใจจนนอิ่มเอิบซาบซ่านไปทั่วทั้งกายและใจ
ปีติ ที่เป็นองค์ฌานนั้น ต้องถึง ผรณาปีติ ส่วนปีติอีก ๔ ไม่นับเป็นองค์ฌาน เพราะยังเป็นของหยาบอยู่
อนึ่ง ปีติ กับ สุข ต่างกัน คือ ปีติ เป็นสังขารขันธ์ สุข เป็นเวทนาขันธ์ และเมื่อมี ปีติ จะต้องมีสุขเสมอแน่นอน แต่ว่า เมื่อมีสุข อาจจะไม่มีปีติด้วยก็ได้
นิดๆหน่อยๆ พอได้รู้จักพฤติกรรมของตัวเรานะคะ การพัฒนาคุณภาพชีวิตวิเคราะห์ตามหลักพระอภิธรรม ท่านชี้ไปเจตสิก ปิติเจตสิกเป็นเจตสิกที่ดีเวลาเกิดก็ให้ความสุข แต่ยังไม่ใช่เป็นฝ่ายดีแท้ ฉันเคยสงสัยเมื่อเริ่มศึกษาแรกๆ พอเห็นปิติเจตสิก ก็คาดเดาว่าต้องเป็นเจตสิกฝ่ายที่ดีมาก ดีแท้ แต่ไม่ใช่ ปิติเป็นประเภทปกิณณกเจตสิก เจตสิกฝ่ายดีคือโสภณเจตสิกเป็นเจตสิกที่ดีงาม ไม่เศร้าหมอง ไม่เร่าร้อน เมื่อประกอบกับจิต ก็ทำให้จิตนั้นดีงาม ปราศจากความเร่าร้อน ให้จิตตั้งอยู่ในศีลธรรม มีการเว้นจากบาป เว้นจากทุจริตต่างๆ ..
ดีที่แตกต่างกันก็คือ ปิติ เป็นสุขเวทนา ยังเป็นสิ่งที่ทำให้ข้องโลกมีความติดอารมณ์ ยังมีการปรุงแต่ง ส่วนประเภทโสภณเจตสิกนั้น เป็นเจตสิกที่สงบ ละเว้นจากการปรุงแต่ง ละจากความพอใจ เป็นความละวาง เช่นอโลภะเป็นต้น...
ศึกษาและอ้างอิงจาก เจตสิก ๕๒
ขออนุโมทนา..
Create Date : 02 กุมภาพันธ์ 2550 |
|
94 comments |
Last Update : 2 กุมภาพันธ์ 2550 15:15:18 น. |
Counter : 2015 Pageviews. |
|
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 2 กุมภาพันธ์ 2550 14:42:40 น. |
|
|
|
| |
โดย: sak (psak28 ) 2 กุมภาพันธ์ 2550 14:44:11 น. |
|
|
|
| |
โดย: Malee30 2 กุมภาพันธ์ 2550 15:57:08 น. |
|
|
|
| |
โดย: pooktoon 2 กุมภาพันธ์ 2550 16:35:25 น. |
|
|
|
| |
โดย: rebel 2 กุมภาพันธ์ 2550 18:45:55 น. |
|
|
|
| |
โดย: สะเทื้อน 2 กุมภาพันธ์ 2550 20:51:42 น. |
|
|
|
| |
โดย: Due_n 2 กุมภาพันธ์ 2550 23:49:47 น. |
|
|
|
| |
โดย: JewNid 3 กุมภาพันธ์ 2550 3:10:13 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 3 กุมภาพันธ์ 2550 3:45:03 น. |
|
|
|
| |
โดย: rebel 3 กุมภาพันธ์ 2550 7:58:43 น. |
|
|
|
| |
โดย: Petit Patty IP: 125.25.203.183 4 กุมภาพันธ์ 2550 0:16:18 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองค่ะ (fifty-four ) 4 กุมภาพันธ์ 2550 0:24:05 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 4 กุมภาพันธ์ 2550 8:08:37 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 4 กุมภาพันธ์ 2550 11:07:25 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 4 กุมภาพันธ์ 2550 11:11:06 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 5 กุมภาพันธ์ 2550 0:11:49 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 5 กุมภาพันธ์ 2550 0:16:14 น. |
|
|
|
| |
โดย: 90210 5 กุมภาพันธ์ 2550 11:47:07 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 5 กุมภาพันธ์ 2550 15:14:53 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 5 กุมภาพันธ์ 2550 16:44:48 น. |
|
|
|
| |
โดย: maxpal 5 กุมภาพันธ์ 2550 19:44:04 น. |
|
|
|
| |
โดย: เกรียงไกร (huaboonsan ) 5 กุมภาพันธ์ 2550 19:55:36 น. |
|
|
|
| |
โดย: หนูสรวรรณ IP: 125.24.140.25 6 กุมภาพันธ์ 2550 16:48:19 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 6 กุมภาพันธ์ 2550 19:29:59 น. |
|
|
|
| |
โดย: อุ้มสี 7 กุมภาพันธ์ 2550 10:22:40 น. |
|
|
|
| |
โดย: b@rbOr 7 กุมภาพันธ์ 2550 20:56:51 น. |
|
|
|
| |
โดย: ดำรงเฮฮา 8 กุมภาพันธ์ 2550 6:19:45 น. |
|
|
|
| |
โดย: A_Mong 8 กุมภาพันธ์ 2550 14:29:30 น. |
|
|
|
| |
โดย: เป่าจิน 8 กุมภาพันธ์ 2550 18:28:16 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 9 กุมภาพันธ์ 2550 16:48:16 น. |
|
|
|
| |
โดย: เด็กวัด IP: 203.148.136.67 9 กุมภาพันธ์ 2550 20:50:31 น. |
|
|
|
| |
โดย: เด็กวัด (สะเทื้อน ) 9 กุมภาพันธ์ 2550 20:53:02 น. |
|
|
|
| |
โดย: ประกายดาว 10 กุมภาพันธ์ 2550 10:41:23 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 11 กุมภาพันธ์ 2550 1:01:50 น. |
|
|
|
| |
โดย: สักกะนิด 11 กุมภาพันธ์ 2550 10:25:12 น. |
|
|
|
| |
โดย: ZAZaSassY 11 กุมภาพันธ์ 2550 20:17:24 น. |
|
|
|
| |
โดย: อุ้มสี 11 กุมภาพันธ์ 2550 21:42:29 น. |
|
|
|
| |
โดย: immuno 12 กุมภาพันธ์ 2550 0:11:44 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 12 กุมภาพันธ์ 2550 17:58:05 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 13 กุมภาพันธ์ 2550 0:00:12 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด IP: 124.120.54.246 13 กุมภาพันธ์ 2550 0:46:11 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 13 กุมภาพันธ์ 2550 12:38:03 น. |
|
|
|
| |
โดย: รักบังใบ 13 กุมภาพันธ์ 2550 19:43:23 น. |
|
|
|
| |
โดย: ต่อตระกูล 13 กุมภาพันธ์ 2550 21:50:27 น. |
|
|
|
| |
โดย: erina 14 กุมภาพันธ์ 2550 11:19:16 น. |
|
|
|
| |
โดย: เป่าจิน 14 กุมภาพันธ์ 2550 13:25:01 น. |
|
|
|
| |
โดย: maxpal 14 กุมภาพันธ์ 2550 14:11:38 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 14 กุมภาพันธ์ 2550 18:25:50 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 14 กุมภาพันธ์ 2550 18:54:17 น. |
|
|
|
| |
โดย: พักผ่อน 14 กุมภาพันธ์ 2550 20:26:32 น. |
|
|
|
| |
โดย: Due_n 14 กุมภาพันธ์ 2550 21:55:12 น. |
|
|
|
| |
โดย: zeda (สีดา) (zeda ) 14 กุมภาพันธ์ 2550 22:28:50 น. |
|
|
|
| |
โดย: JewNid 15 กุมภาพันธ์ 2550 14:18:07 น. |
|
|
|
| |
โดย: สะเทื้อน 16 กุมภาพันธ์ 2550 15:59:34 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 17 กุมภาพันธ์ 2550 1:03:53 น. |
|
|
|
| |
โดย: d__d (มัชชาร ) 17 กุมภาพันธ์ 2550 13:31:25 น. |
|
|
|
| |
โดย: asariss 17 กุมภาพันธ์ 2550 15:50:15 น. |
|
|
|
| |
โดย: JewNid 17 กุมภาพันธ์ 2550 16:46:59 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป้าหู้เองจ่ะ (fifty-four ) 17 กุมภาพันธ์ 2550 18:27:32 น. |
|
|
|
| |
โดย: ผู้ยังสงสัย IP: 82.231.103.142 19 มีนาคม 2550 3:56:49 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 14 พฤศจิกายน 2550 18:14:57 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 14 พฤศจิกายน 2550 18:23:30 น. |
|
|
|
| |
โดย: ป่ามืด 14 พฤศจิกายน 2550 18:30:09 น. |
|
|
|
|
|
|
Now Playing:
|
|
|
|
|
|
|
วันนี้ดี.มีเต็มๆเลยค่ะพี่ป่ามืด
ช่วงนี้ดี.อัพบล็อกทุกวัน
เทศกาลความรักของดี.ค่ะ ดี.มาเชิญพี่ป่ามืดน๊า...กำลังใจของดี.