ตะกอนคิด อันเนื่องมาจากหนัง..

DEPARTURES ภาวะสงบงาม..ในความตาย

                เหตุการณ์ภัยพิบัติ คลื่นยักษ์สึนามิ จากน้ำมือธรรมชาติครั้งร้ายแรงที่สุด ที่ชาวญี่ปุ่นทั้งประเทศต้องพบเผชิญ ในเดือนมีนาคม ปี 2554 นั้น ได้สร้างความโศกสลดหดหู่ให้กับผู้คนทั้งโลกอย่างยากที่จะปฏิเสธ โศกนาฏกรรมความสูญเสียครั้งใหญ่ ที่ชาวญี่ปุ่นนับแสนล้านชีวิตต้องเผชิญหน้า นั่นคือ ‘ภาวะความตาย’ ทำให้ผมหวนคิดถึงภาพยนตร์ฟอร์มเล็กๆ เรื่องหนึ่งจากดินแดนสึนามิ และหมู่เกาะภูเขาไฟแห่งนี้

                หลายปีที่ผ่านมาผมพบว่า ในชีวิตการดูหนัง ตัวเองได้เปิดรับภาพยนตร์ญี่ปุ่นหลายต่อหลายเรื่อง ซึมซาบเข้ามาอยู่ภายใน จนกลายเป็นความทรงจำที่งดงามไปโดยไม่รู้ตัว

                นับตั้งแต่ ‘Always’ หนังหวนอดีตรำลึกวันหวานของชีวิตผู้คนบนถนนสาย 13 ใกล้โตเกียวทาวเวอร์ ในยุคสมัยที่ญี่ปุ่นเพิ่งฟื้นตัวจากสงครามโลก , ‘The Village Album’ มิตรภาพความสัมพันธ์ที่เปราะบาง และขัดแย้งระหว่าง พ่อ และลูกชาย ที่ต้องร่วมภารกิจการบันทึกภาพสมาชิกของชุมชนเล็กๆ ในหุบเขาที่กำลังจะจมหายไปกับการสร้างเขื่อน , ‘Udon’ หนัง Feel Good ที่ว่าด้วย อูด้ง ล้วนๆ อันเป็นอาหารเส้นประจำชาติของญี่ปุ่น ที่นำพาผู้ชมไปร่วมผจญภัย และเดินทางแสวงหาร้านอูด้งที่อร่อยที่สุดในเมืองซานูกิ ได้อย่างสุดแสนประทับใจ และล่าสุดก็คือ ‘Departures’ หนังที่ว่าด้วย ‘ความตาย’ และการแสวงหาความหมายในชีวิตของคนสามัญ ที่ผมได้กล่าวถึงในตอนต้น

Departures คือหนังดราม่าฟอร์มเล็กที่มีการดำเนินเรื่องแสนราบเรียบ แต่แฝงไว้ด้วยพลัง และสามารถซึมลึกเข้าไปในจิตใจผู้ชมได้อย่างน่าประหลาด คุณภาพของหนังเรื่องนี้ ได้รับการการันตีมาแล้วมากมาย จากเวทีทรงเกียรติในประเทศตัวเอง และเดินทางไปกวาดรางวัลจากเวทีประกวดเทศกาลหนังนานาชาติมาอีกไม่น้อย

                ‘ไดโงะ’ ตัวเอกของเรื่องคือชายหนุ่มผู้จากบ้านเกิดมาแสวงโชค และค้นหาอนาคตกลางเมืองใหญ่อย่าง โตเกียว ด้วยพรสวรรค์ทางดนตรีที่มีติดตัว เขากลายเป็น ‘มือเชลโล่’ อนาคตไกลในวงออเคสตร้า แต่แล้วการปิดตัวลงของวงดนตรี ก็ได้ทำให้ความฝันบนถนนสายศิลปินของเขาต้องพังครืนลงฉับพลัน

                หนุ่มนักเชลโล่ตกอับ กลับสู่บ้านเกิดอีกครั้งพร้อมกับภรรยาสาว และเริ่มต้นมองหางานใหม่ที่เหมาะสมเพื่อสร้างอนาคตครอบครัว.. ด้วยความเข้าใจผิดเมื่อได้เห็นประกาศรับสมัครงานในหน้าหนังสือพิมพ์ ซึ่งเขาคิดว่าเป็นบริษัทนำเที่ยว แต่กลับกลายเป็นบริษัทที่รับจัดพิธีศพสำหรับคนตาย ซึ่งหน้าที่หลักของ ไดโงะ ก็คือการเป็นผู้ช่วย ‘ซาซากิ’ ชายชราเจ้าของบริษัท นำร่างไร้วิญญาณของผู้ตายบรรจุลงโลงนั่นเอง

                จากตอนต้นที่ ไดโงะ ต้องจำใจรับงานนี้ด้วยความไม่ยินยอมพร้อมใจนัก เขายังคงปิดบังภรรยา และเพื่อนฝูงเรื่อยมา กระทั่งเมื่อความลับในอาชีพของเขาถูกเปิดเผย ทำให้คนรอบข้าง รวมถึงภรรยาสาว เริ่มแสดงท่าทีรังเกียจในอาชีพที่เขาเลือก และตัดสินใจแยกทางชั่วคราวจนกว่าเขาจะหางานใหม่ที่มีเกียรติกว่านี้ได้

                สิ่งที่ต้องยกย่องตัวเอกในหนังเรื่องนี้อย่างมากนั่นคือ ไดโงะ หาได้หวั่นไหวกับถ้อยคำครหา หยามเหยียดจากคนรอบข้างแต่อย่างใด เขายังมีจิตใจมั่นคงต่ออาชีพที่เลือก และใคร่ครวญแล้วว่ามันคือวิถีที่ถูกต้อง และมีคุณค่าไม่น้อยไปกว่าอาชีพสุจริตอื่นใดเลยในสังคม

                ด้วยหน้าที่ ที่ทำให้ ไดโงะ ต้องเผชิญหน้ากับภาวะความตายของผู้คนมากหน้าหลายตา ได้หล่อหลอมให้ตัวเขามีมุมมองความคิดที่เปลี่ยนไป และค้นพบความงามในชีวิต ท่ามกลางอาชีพที่ทุกคนตั้งข้อรังเกียจ

                ถึงแม้หลายต่อหลายฉากใน Departures ล้วนเกี่ยวพันกับความตาย แต่หนังเรื่องนี้กลับสะท้อนภาพภาวะสุดท้ายของคน ด้วยความเรียบง่าย สวยงาม ดั่งว่าความตายเป็นเพียงภาวะปกติสามัญ ที่เราไม่จำเป็นจะต้องคร่ำครวญเศร้าโศกอย่างเกินเลยแต่อย่างใด ภาพพิธีการจัดเตรียมร่างของผู้ตายตามธรรมเนียมโบราณของญี่ปุ่นที่ปรากฏในหนัง ดูคลับคล้ายงานศิลปะ และศาสตร์ชั้นสูง ที่ต้องอาศัยผู้สืบทอดที่เปี่ยมด้วยทักษะที่สูงส่งยิ่ง อีกทั้งยังมีความศักดิ์สิทธิ์ เคร่งขรึม และประณีตงามไปพร้อมๆ กัน.. .ในขณะที่ Departures ยังบอกเราอีกว่า คุณค่าในชีวิตคนๆ หนึ่ง หาใช่การพยายามปีนป่ายไปให้ถึงความฝันอันสูงสุดแต่อย่างใด แต่คุณค่าที่สำคัญกว่านั้นคือการได้เลือกทำสิ่งที่ผ่านเข้ามาในชีวิตให้ดีที่สุดต่างหาก

                ถึงแม้ ไดโงะ จะไม่สามารถเป็นนักเชลโล่ ที่มีชื่อเสียงอย่างที่ตัวเองวาดหวังได้ แต่อาชีพการบรรจุศพลงโลง ที่ดูน่ารังเกียจ ก็กลับทำให้ตัวเขามีคุณค่า และค้นพบความหมายบางอย่างในชีวิตมากกว่าคนอีกมากมายหลายอาชีพ

ฉากหนึ่งที่ผู้ชมทุกคนล้วนต้องจดจำได้ดีก็คือฉากที่ ไดโงะ ต้องกลับไปทำภารกิจสำคัญยิ่งในชีวิตของเขา นั่นคือการเป็นคนทำพิธีบรรจุร่างไร้วิญญาณของพ่อแท้ๆ ของตัวเองใส่โลงเป็นครั้งสุดท้าย แม้ว่าพ่อบังเกิดเกล้าของชายหนุ่มจะทอดทิ้งเขาไปตั้งแต่ยังเล็ก และไม่เคยเหลียวแล เลี้ยงดูเขาเลยแม้แต่น้อย พูดอย่างไม่อายได้เลยว่า.. ซีนแห่งความทรงจำซีนนี้ได้ทำให้บ่อน้ำตาของผมไหลพรั่งพรูออกมาอย่างหยุดไม่อยู่

                อาจจะใช่ว่า Departures มีส่วนอย่างยิ่งที่สามารถปลอบประโลมผู้คนให้เห็นคล้อยตามได้ว่า ความตายในชีวิต ที่ทุกคนต้องเผชิญ หาใช่สิ่งน่าหวาดหวั่นแต่อย่างใดเลย

                แต่ผมกลับไม่แน่ใจได้เลยว่า กับโศกนาฏกรรมครั้งล่าสุดที่ชาวญี่ปุ่นทั้งประเทศต้องเผชิญร่วมกัน อย่างที่ไม่มีใครอยากพบพานครั้งนี้ จะมีชาวญี่ปุ่นซักกี่คนที่จะมีหัวจิตหัวใจอันเข้มแข็งเด็ดเดี่ยว สามารถผ่านเผชิญภาวะความตายของญาติพี่น้อง และคนใกล้ชิดรอบข้าง และสามารถมอง ความตาย ที่เกิดขึ้นดุจภาวะที่เรียบง่าย และสงบงามได้เฉกเช่นตัวละครในหนังเรื่องนี้ 

                   อาจไม่มีใครล่วงรู้ได้เลย…

Create Date : 30 เมษายน 2556
Last Update : 25 มิถุนายน 2556 20:27:47 น.		4 comments
Counter : 1432 Pageviews.
Share Tweet