แรกมีการถ่ายภาพในโลก - The World's First Photography (ตอน 1)

ตอนนี้เป็นเรื่องของภาพถ่ายที่เป็นครั้งแรก ภาพแรก ในประวัติศาสตร์การถ่ายภาพ ผมกะว่าจะเขียนสัก 3 ตอนจบ หรืออาจจะกว่านั้นก็ได้ ถ้าข้อมูลมันล้นๆ จนบทความมันยาวไป

เปิดกระทู้แรกในซีรี่ส์นี้ ด้วยภาพถ่ายที่เป็นภาพถ่ายภาพแรก (หรือบานแรก-ภาษาโบราณมั่ก) ที่สุด เท่าที่มีการค้นพบเทคนิคถ่ายภาพขึ้นในโลกนี้

แม้่ว่าจะมีข้อสงสัยว่าภาพถ่ายภาพแรกน่าจะมีมาก่อนหน้านั้นนานแล้ว อย่างเช่น ในหนังสือของนักสัญญะวิทยา (Semiologist) Roland Barthes ที่ตีพิมพ์ในสเปน ชื่อหนังสือ "La chambre claire", "La cámara lúcida" (Paidós, Barcelona,1989) มีภาพชื่อ "Table ready" ที่อ้างว่าบันทึกในปี 1822 เป็นภาพมัวๆ ของโต๊ะรับประทานอาหารที่จัดสำรับไว้พร้อมแล้ว

แต่ว่าในปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานใด ที่สามารถยืนยันที่มาที่แท้จริงของภาพนี้ได้

ตามประวัติศาสตร์การถ่ายภาพ

เราอาจจะเคยรู้มาว่าภาพถ่ายบานแรกของโลกคือ ภาพ "View From The Window At Le Gras” ของ Joseph Nicéphore Niépce ที่บันทึกไว้เมื่อปี 1826

แต่แท้จริงแล้ว ภาพที่เกิดจากการบันทึกภาพ (Photography) ครั้งแรกของโลกที่ยังหลงเหลืออยู่ และมีหลักฐานอ้างอิงได้ชัดเจน คือภาพ "Boy Leading His Horse" ที่ Joseph Nicéphore Niépce ได้บันทึกไว้
ก่อน "View From The Window At Le Gras” เกือบปี คือในปี 1825 นับมาจนถึงวันนี้ก็ 185 ปีผ่านมาแล้ว

ซึ่งสมัยนั้น ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาเจษฏาบดินทร์ฯ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

เหตุการณ์สำคัญในกรุงสยามปีนั้นคือ เจ้าอนุวงศ์ยกทัพจะเข้ากรุงเทพฯ และยึดโคราชได้ คุณหญิงโม และพระยาปลัดเมืองนครราชสีมา พร้อมกับชาวเมืองที่ถูกเทครัวจะไปเวียงจันทร์ ต่อสู้ตีทัพลาวแตกที่ทุ่งสัมฤทธิ์

ยุคนั้นจะว่าไปแล้วก็เป็นยุคทองของศิลปะวัฒธรรมกรุงสยาม และของโลกด้วย

ทั่วโลก เทคโนโลยี และความก้าวหน้าทางศิลปะมากมายได้ถูกคิดค้น ประดิษฐ์ขึ้น เช่นในญี่ปุ่น การจัดดอกไม้-Ikebana ก็พัฒนาจนมีความซับซ้อนสูงสุดในยุคนี้

(ส่วนอเมริกายังเป็นแผ่นดินใหม่ด้อยพัฒนาอยู่ และในจีนก็เป็นช่วงกลางราชวงชิง แห่งแมนจู ซึ่งเป็นยุคอดอยากของแผ่นดิน ทำให้ไม่มีการคิดค้นงานศิลปะ หรือวิทยาการใหม่ๆ ออกมา)

ในยุโรปที่ถือว่าเป็นแดนศิวิไลซ์ เป็นครั้งแรกที่มีการคิดค้นการถ่ายภาพเกิดขึ้นในยุคนี้

ภาพ "View From The Window At Le Gras”

แม้ว่าภาพ "Boy Leading His Horse" จะไม่ใช่ภาพถ่ายที่เกิดขึ้นจากการถ่ายภาพด้วยกล้องถ่ายภาพแบบกล่องมืด (camera obscura) เป็นแค่การ Direct Printing จากภาพเขียน

แต่ว่าโดยเทคนิคที่ใช้แล้วเป็นเทคนิคการสร้างภาพด้วยแสง ถูกต้องตรงนิยามของ Photo (แสง) - Graphy (วาด/เขียน) ทุกประการ

เทคนิคที่ใช้ในการสร้างภาพนี้คือ Heliography ซึ่ง Helios หมายถึงพระอาทิตย์ หรือแสงอาทิตย์ ถอดความคำว่าเฮลิโอกราฟฟีได้ว่าเป็นการวาด หรือเขียนด้วยแสงอาทิตย์

Joseph Nicéphore Niépce เรียกเทคนิคการถ่ายภาพของเขาทุกประเภท ทั้งแบบใช้กล่องมืด และไม่ใช้กล่องมืดว่าเป็น Heliography

แต่สมัยนี้ถ้าพูดถึง Heliography เราจะหมายถึงเทคนิคการสร้างภาพโดยไม่ใช้ Camera Obscura หรือกล่องมืด (หรือกล้องถ่ายภาพ) เช่นเดียวกับภาพ Boy Leading His Horse นี้เท่านั้น ส่วนวิธีการสร้างภาพอื่นๆ ของ Joseph Nicéphore Niépce ที่ใช้กล่องมืด เราจะเรียกว่า Photography

ภาพ Boy Leading His Horse ถูกเปิดเผยต่อสาธารณะเมื่อปี 2002 ภาพนี้เป็นภาพขนาด 4x6 นิ้ว ที่ถูกเก็บไว้กับเอกสารอื่น และถูกกล่าวถึงในจดหมายของ Niépces ที่เขียนถึง Isidore ผู้เป็นบุตรชาย

ซึ่งนักสะสมชาวปารีส และผู้ขายหนังสือเก่า Andre Jammes ครอบครองภาพ จดหมาย และเอกสารชุดนี้มาตั้งแต่ทศวรรษ 1950 จนกระทั่งถูกนำออกประมูลโดยบริษัทนักประมูลอย่าง Sotheby

หอสมุดแห่งชาติฝรั่งเศส (Bibliotheque Nationale - French National Library) เป็นผู้ประมูลได้ไป ในราคา 392,000 เหรียญสหรัฐอเมริกา

กระบวนการทำ Heliograpy ยังเป็นความลับอยู่ แต่เชื่อกันว่าเอกสาร และจดหมายอื่นๆ ที่ถูกประมูลไปพร้อมกับภาพ และยังไม่เปิดเผยสู่สาธารณชน น่าจะมีกระบวนการทำ Heliography อธิบายไว้โดยละเอียดด้วย

ภาพจดหมายของ Joseph Nicéphore Niépce ถึง Royal Society เพื่อขอนำเสนอ Heliography ในปี 1827 แต่เนื่องด้วยในภายหลังเขาไม่ต้องการเปิดเผยเทคนิค จึงยกเลิกการนำเสนอนี้ไป

คาดกันว่ากระบวนการโดยคร่าวๆ ของเทคนิคนี้ จะทำโดยเคลือบน้ำมันดินแบบไวแสงชนิดหนึ่งที่ชื่อ Bitumen of Judea ที่เป็นอนุพันธุ์ของ White Petrolium ลงบนแผ่นทองแดง แล้วทับด้วยภาพ Negative ที่วาดด้วยปากกาและหมึก เมื่อวางไว้ให้ถูกแสงอาทิตย์ ส่วนที่ถูกแสงก็จะแข็งตัวด้วยกระบวนการ Polymerization ทำให้เกิดภาพ Positive ชั่วคราวขึ้นบนแผ่นทองแดง

จากนั้นก็เอาไปสร้างภาพถาวรด้วยการใช้น้ำมันลาเวนเดอร์ และ white petroleum (White Petrolatum, Petrolium Jelly หรือวาสลีนที่เรารู้จักนั่นแหละ) เคลือบส่วนอื่นไว้ และชะเอา Polymer ที่เกิดขึ้นออก เพื่อให้เกิดภาพ Negative แล้วแผ่นทองแดงจะถูกกัดด้วยกรดอีกครั้งตรงส่วนที่ไม่ถูกเคลือบ ได้เป็นภาพ Positive ที่ถาวรบนแผ่นทองแดง

ในคำอธิบายภาพของซอเธบี อธิบายภาพนี้ไว้ว่า

"The earliest recorded image created by photographic means."

"This image and it's accompanying correspondence oblige us to rewrite those crucial first stages of the history of photography."

ภาพ "Boy Leading His Horse"

หลังจากนั้นหนึ่งปี "View From The Window At Le Gras” ภาพถ่ายอย่างแท้จริงบานแรก ที่บันทึกด้วยกล้องถ่ายภาพ ก็ถูกบันทึกขึ้น จากวันนั้นมา ภาพที่มนุษย์ก็มองเห็นโลกผ่านสื่อ ก็ไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป