แมงกะพรุนไฟเรือรบโปรตุเกส หรือ แมงกะพรุนไฟหมวกโปรตุเกส หรือ (Portuguese man-of-war, Portuguese Man o' War, Bluebottle) เป็นแมงกะพรุนชนิดหนึ่ง ที่อยู่ในอันดับไฮโดรซัว มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Physalia physalis

คำว่า Man-of-war เป็นคำภาษาอังกฤษโบราณ ความหมายว่าเรือรบ (fighting ship) ดังนั้น Portuguese Man-of-war จึงแปลว่า เรือรบของประเทศโปรตุเกส กล่าวกันว่าในช่วงศตวรรณที่ 14-15 ประเทศโปตุเกสมีเรือรบที่รู้จักกันในชื่อ “Caravels redunta” เป็นเรือรบขนาด 3-4 ใบเรือ ประกอบด้วยใบเรือรูปสามเหลี่ยม (lateen sail) และรูปสี่เหลี่ยม (square sail) ลำเรือมีรูปร่างโค้งมน ซึ่งลักษณะดังกล่าวมีความคล้ายคลึงกับทุ่นลอยหรือกระเพาะลม (air bladder) ที่ลอยอยู่เหนือน้ำของแมงกระพรุนไฟอย่างมาก จึงเป็นที่มาของชื่อ Portuguese Man-of-war

โดยจะลอยอยู่บนผิวหน้าของน้ำทะเล ส่วนที่ลอยโผล่พ้นน้ำของแมงกระพรุนไฟจะไม่กลมเหมือนแมงกระพรุนชนิดอื่นๆ แต่จะมีลักษณะเรียว รี ยาว ที่ขอบด้านบนสุดมีลักษณะเป็นสันย่นความยาวประมาณ 15 เซนติเมตร มักมีสีน้ำเงินสด หรืออาจมีสีส้มและสีชมพูแซม ทำให้สังเกตเหมือนทุ่นหรือเรือสีน้ำเงินหนวดที่เต็มไปด้วยเข็มพิษ (nematocyst) ทอดยาวลงไปในน้ำ ซึ่งมีความยาวประมาณ 1-10 เมตร และอาจจะยาวถึง 35 เมตร อาหารของแมงกระพรุนไฟ 70-90 % เป็นปลาขนาดเล็ก ที่เหลือเป็นสัตว์เปลือกแข็งขนาดเล็ก จำพวก กุ้ง ปู และแพลงก์ตอน สัตว์ที่อาศัยอยู่ในทะเลโดยแมงกระพรุนไฟจะใช้หนวดจับเหยื่อพร้อมกับปล่อยเข็มพิษเข้าที่ตัวเหยื่อ ทำให้เหยื่อชา จากนั้นจึงป้อนเหยื่อเข้าปากที่อยู่บริเวณด้านล่างของลำตัวหรือทุ่นลอยสีน้ำเงินนั้น  โดยปกติจะไม่พบในน่านน้ำไทย พบได้ในทะเลเปิดของมหาสมุทรแอตแลนติกเหนือ, ทะเลเมดิเตอเรเนียน, มหาสมุทรแปซิฟิก และมหาสมุทรอินเดีย แต่จะอาจจะถูกกระแสน้ำพัดมาเกยตื้นหรือเข้าสู่น่านน้ำไทยได้ในบางฤดูกาล

จัดเป็นแมงกะพรุนชนิดที่มีพิษร้ายแรงที่สุดในโลก เทียบเท่าแมงกะพรุนกล่องหรือแมงกะพรุนอิรุคันจิ (Malo kingi) และเป็นสัตว์ชนิดหนึ่งที่มีพิษร้ายแรงที่สุดในโลกด้วย ซึ่งพิษนั้นจะทำลายระบบประสาท ผิวหนัง หัวใจ เมื่อถูกต่อยจะมีอาการปวดแสบปวดร้อนอย่างมาก ส่วนใหญ่ผู้ที่โดนพิษจะช็อค และหัวใจล้มเหลวก่อนที่จะกลับเข้าถึงฝั่ง วิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้นคือ การใช้น้ำอุ่นมาล้างบริเวณที่ถูกพิษค่อยๆ ราดลงที่แผล โดยน้ำอุ่นนี้จะไปละลายโปรตีนในพิษให้เปลี่ยนรูป เพื่อลดความรุนแรงของพิษลงก่อนที่พิษจะเข้าสู่กระแสเลือด

อ่านแล้วก็สบายใจได้นะครับว่า แมงกระพรุนที่มีพิษร้ายแรงไม่ได้อยู่ในน่านน้ำบ้านเรา และนี่คืออีกหนึ่งสัตว์โลกที่เราไม่ค่อยรู้จักกัน ตัวจริงคงสวยน่าดูนะครับ  แต่ความสวยกับความบอบบางช่างแฝงไปด้วยอันตรายร้ายแรง  ผมแปลกใจตรงที่ลอยอยู่เหนือน้ำต่างจากแมงกระพรุนทั่วไป แล้วเขาทนความร้อนจากแสงแดดได้อย่างไรกัน สำหรับเรื่องนี้ก็หวังว่าเพื่อนๆ จะได้ประโยชน์อีกอย่างคือ ความหมายของศัพท์อังกฤษโบราณ อย่าง Man-of-war ซึ่งถ้าไม่เคยอ่านเรื่องนี้มาก่อนก็คงแปลผิดกันหมด ก็ถือเป็นเกร็ดเล็กๆ น้อยๆ ที่นำมาฝากกัน  แล้วพบกันใหม่ครับ...mata

เรียบเรียงโดย  พรชัย  สังเวียนวงศ์  (mata)

ขอบคุณภาพจาก //board.palungjit.com/f2/" rel="nofollow" target="_blank">http_xi5v9xix_://www.nextsteptv.com/?p=981, //board.palungjit.com/f2/

ขอบคุณแหล่งทีมา

Create Date : 11 มีนาคม 2556
Last Update : 11 มีนาคม 2556 19:08:42 น.		0 comments
Counter : 4121 Pageviews.
Share Tweet