ต้นแบบปฐมบท "กลอนกลบทอักษรล้วน" (วรรคละอักขระ)
โดย หลวงศรีปรีชา (เซ่ง)
จากกลบท ศิริวิบุลกิตติ์ หน้า ๖๑ ลำดับที่ ๔๓

๑ จากจอมเจ้าใจจวนจิตรจิตรจักเจียน........ให้หันเหียนหุนหันหันเหหวน
เดินเดียวแด่วดุ่มดันดั้นดงดวน......................ท้อแท้ทวนทับเทาท้าวท้าวทาง
ลัดลอดเลียบแลเหลียวเหลียวแลหลง............เหนเหมหงส์หวนเหินหันหวงหาง
แม้นเหมือนแม่มามุ่งเมียงมองมาง..................นึกแน่นางน้ำเนตรแนวหน้านอง
แลลิงลมล้อลูกเล้าโลมเลี้ยง...........................มุ่งหมายเมียงมาดแม้นเหมือนแม่หมอง
เลี้ยงลูกแล้วเล้าโลมละเลิงลอง......................จิตรเจตจองจ่อจดใจเจียมจน
ยูงเหยาะย่องเหยียบอยู่ยอดยูงเยี่ยม................เหินหาญเหี้ยมเหิดหันหวนหาญหน
แลเล่ห์ลายเลื่อนล่องล้ำเลิศล้น.......................ยางเหยียบยลยอดยางย่างยอย้อน
ลิงโลดเลียมเล่นลูกลูกลิงไล่..........................ท้อแท้ไห้โหยโหนห้อยหันหวน
ครอแครครือครุ่นเครงครึกครื้นครวญ.........เลี่ยมล่อล้วนหลากหลายหลายเหล่าลิง
ช้างเช่นเชิงชาติช้างเชิงชาญชน.......................แผ่เผื่อผลไผ่ผายโผผางผิง
ชุดชาติชักชาติเชื้อชึงชัมชิง.............................เหล่าลูกลิงแล่นโลดเหลียวหลังแล
กวางเกวิงเกวงแกวดกวัดกว่าแกว้วเกวิด.......หกหันเหิดหูหางเห็จหันแห
ตัวตื่นตื่นไต่เต้าตัวเติบแต้...............................ลอดลัดแลลงลุมลิมลาลด
แรดร้ายแรงเริงร้อนรานร่านแร้น...................หมูหมีเหม้นแม่นเหมือนหมึกเหมาะหมด
ดำดูดีแด้วเดินเดาะแดะดด...............................เลี้ยวลัดลดเลาะและเลียมเลียบแล
ยามย่ำแย้มเยื้อนย่างยิ้มแย้มย่อง.......................เรไรร้องริหริงร่าแหร้แหร้
จักจั่นเจื่อยจ้าจับจิตรแจ้วแจ้............................ไท้ท้อแท้ทุ่มทิ้งทับเท่าทวน ฯ
๑-----------------------๑



--------------------------------------------------------

กลบทอักษรล้วน
โดย (พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)
หน้า ๔๙๔

๐-------------------------๐...........................มีมิตรไม่เหมือนหมายมาม่ายหมาง
เจบจิตร์จริงเจียวเจ้าจะจำจาง....................รักษหฤๅรื้อแรมร้างเริศราโรย
คิดคำเคืองแค้นคำคำคมคด.......................เหนหันเหียนเหี้ยนหดให้หวรโหย
โอ้อกเอ๋ยอกโอ้โอ้อกโอย........................ช่างชมโชยชายเชือนเช่นเชิงชี้
ดูเด็ดดวงแดดิ้นได้โดยด่วน.....................สิ้นสื่อสวนสิ่งสงสัยสิใส่สี
ทำทบทวนเทียมเทียบที่ท่วงที..................กับเกษแก้วกากีก็กลกัน
งามงอนงอนงามงามงำเงื่อน......................ยามยิ้มแย้มแย้มเยือนแยบเย้ยหยัน
จับจิตร์เจิมใจจงเจ้าเจียนจันทร์.................กล้ำกลิ่นกลั่นกลบกลั้วกลิ่นเกลี้ยงเกลา
แบบบัวแบ่งบานแบะบุ้งเบียนบ่อน............จัดเจนจรจนจักจี้ใจเจียวเจ้า
หล่อนเลยเหลิงละเลิ่งหลงแล้วลาดเลา.....เหมือนมัวเมามั่งมีมิตรมี่เมือง
ฉะโฉมฉายเฉิดฉาดเฉียดฉาวโฉ................แห่งหนเห่โห่หับหูเหือง
คิดคำคนค่อนแค่นควรแค้นเคือง.......กระดื้กระเดียมกระด้างกระเดื่องกระดากกระเด็น
เสียสัตย์เสียสิ่งสื่อสารสื่อสวน...................ให้หิวโหยโหยหาหวรเหนห่างเหน
เราริร่างร่ำเรื่องเรืองรักษเร้น.....................ไว้เปนเช่นอักษรล้วนควรดูเอย ฯ

(พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) : ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ)

ในตำรากลบทศิริวิบุลกิตติ์ มีปรากฏ "กลบทอักษรล้วน" อีกแบบหนึ่ง คือบังคับใช้วรรคละสามอักษร เรียงชิดติดกัน แล้วแต่ผู้เขียนจะเลือกเขียนตามสะดวก (ทั่วไปนิยมเขียนแบบวรรคละอักขระ)

...เช่น ครั้นสุริยะ(ลอยเลื่อนล่อง)ส่องสวัสดิ์

"กลอนกลบทอักษรล้วน" (บังคับใช้วรรคละสามอักษร)
โดย หลวงศรีปรีชา (เซ่ง)
จากกลบท ศิริวิบุลกิตติ์ หน้า ๖๗ ลำดับที่ ๔๗

๑ จักกลับกล่าวด่าวเดิมดาบสน้อย
ครั้นสุริยะลอยเลื่อนล่องส่องสวัสดิ์
สว่างแจ้งแสงศรีสุรีย์จรัส
เลื่อนลอยลัดเขาแก้วยุคุนธร

สวมมงกุฏสอดใส่สอดอังสา
นุ่งผ้าคากรองเรืองรุ่งรังสร
ทรงหนังเสือเยื้องย่องยังพระนคร
โคจรจ้องจิครถึงบิตุรา

มากระทั่งทางที่ทวาเรศ
ทอดพระเนตรเหนมนุษย์นั่งแน่นหนา
ชะม้ายเมียงมองมุ่งพระนัยนา
พบนราเรืองณรงค์นรินทร์ไท

มิได้แจ้งจริงจิตรว่าบิตุเรศ
ทอดพระเนตรนิ่งอึ้งตะลึงไหล
ตรัสว่าเอะเออโอ้นั่นคือใคร
ที่ต้องภัยโพยพันธนาเจียร

ชาวนครอ่อนเอื้อนออกอรรถชัด
แจ้งประจักษ์ใจจิตรสถิตเสถียร
ว่านักโทษที่ทนเทวศเวียน
ชีพจักเนียรนั้นเนื้อเจ้าธานี

........... ฯลฯ ...........
...

** ข้อควรระวัง : การสัมผัสอักษร คือการเล่นอักษรที่ออกเสียงพยัญชนะต้นเสียงเดียวกัน ฉะนั้น
- คำเดี่ยวสัมผัสกับคำเดี่ยวเท่านั้น // คำควบกล้ำสัมผัสกับคำควบกล้ำเท่านั้น มิอาจใช้ร่วมกันได้
- และ ร. เล่นสัมผัสได้กับ ร.และ ฤ เท่านั้น // ล. เล่นสัมผัสได้กับ ล. และ ฦ เท่านั้น

ผู้เขียนกลชนิดสัมผัสอักษรพึงรอบคอบ