รักสร้างลูกให้ฉลาดได้ (momypedia)

             ความรักของพ่อแม่นี่เองหล่อเลี้ยงลูกให้ฉลาดได้ดียิ่งกว่าบล็อก จิ๊กซอว์ หรือของเล่นเสริมพัฒนาการใด ๆ เสียอีก

             เดี๋ยวนี้เราพูดกันบ่อย ๆ ว่า ไอคิวสูงอย่างเดียวไม่เพียงพอ ที่จะทำให้ลูกรักประสบความสำเร็จในชีวิต หรือมีชีวิตที่มีความสุขได้ และเมื่อพูดถึงความฉลาด เราก็รวมไปถึงความฉลาดทางอารมณ์หรือ EQ ด้วย พอเรารู้อย่างนี้แล้วทีนี้ก็เกิดคำถามขึ้นว่า แล้วเราจะเลี้ยงลูกอย่างไรให้มีคุณภาพรอบด้านอย่างนั้น เราจะเลี้ยงดูลูกอย่างไรให้มีคุณภาพทั้งสติปัญญา ความเฉลียวฉลาดควบคู่ไปกับการมีอีคิว หรือรู้จักเห็นอกเห็นใจผู้อื่น มีความสนใจใฝ่รู้ มีความสามารถในการแก้ปัญหา รู้จักรับผิดชอบต่อทั้งตัวเองและผู้อื่น

             สำหรับคำถามนี้ รักลูก พบบทความเรื่องหนึ่งที่น่าจะให้คำตอบได้ดี ในบทความเรื่องนี้บอกว่า ถ้าอยากจะเลี้ยงลูกให้มีคุณภาพอย่างที่ต้องการ จะต้องเลี้ยงลูกให้รู้จักทั้ง "รู้สึก" และ "นึกคิด" ..อย่าเพิ่งคิดว่านี่เป็นคำตอบเล่นลิ้นเล่นคำ! สองคำนี้มีความแตกต่างที่ขัดแย้งกันโดยสิ้นเชิง "ความรู้สึก" ดูเหมือนเป็นเรื่องของอารมณ์ ในขณะที่ "ความคิด" เป็นเรื่องของเหตุผล แต่ทั้งสองคำนี้จะอยู่ด้วยกันเสมอจนเหมือนเป็นคำเดียวกัน และถ้ามองกันให้ลึกแล้ว ในความเป็นจริงเราก็จะเห็นว่า ในชีวิตของคนเรา เราต้องใช้ทั้งความรู้สึก และความคิดในเชิงเหตุผลควบคู่กันไปตลอด จึงจะตัดสินใจแก้ปัญหา หรือสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ได้ดี นี่ล่ะค่ะคือเหตุผลว่า ทำไมเราจำเป็นต้องเลี้ยงลูกให้มีคุณภาพทั้งในด้าน " ความรู้สึก" และ "นึกคิด"

             ในบทความเรื่องนี้อ้างถึงการศึกษาวิจัยใหม่ ๆ หลาย ๆ เรื่องที่พูดถึงความรู้สึกนึกคิดและเรื่องของอารมณ์กับการเรียนรู้ อย่างเช่นงานวิจัยที่พบว่า ความสามารถทางความ "รู้สึก" และ "นึกคิด" ต่างหล่อหลอมมาจากแหล่งกำเนิดเดียวกัน คือ เกิดจากการที่พ่อแม่มีปฏิสัมพันธ์กับลูกด้วยความรักความผูกพัน ในช่วงขวบแรกของชีวิต และยิ่งกว่านั้นพบว่า ทักษะการแก้ปัญหาของคนเรา พัฒนามาจากพื้นฐานทางอารมณ์ที่เกิดขึ้นในวัยเยาว์ มากกว่าเกิดจากการส่งเสริมให้เด็กเล่นต่อบล็อก หรือต่อภาพจิ๊กซอว์เสียอีก

             การค้นพบเหล่านี้เป็นผลงานที่ได้จากงานค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์ เกี่ยวกับการทำงานของสมอง และระบบประสาทของคนเราผสมผสานกับการติดตามเก็บข้อมูลทางการแพทย์ ยังมีข้อมูลที่ได้จากการค้นคว้าเรื่องสมองอีกมากที่ยืนยันให้เห็น ว่าอารมณ์ความรู้สึกมีความสำคัญต่อความฉลาด อย่างเช่น รายงานอีกฉบับพบว่า สมองส่วนที่ควบคุมการทำงานเกี่ยวกับอารมณ์ เกี่ยวข้องกับความสามารถในการเรียนรู้ โดยนักวิจัย ได้ทำการบันทึกการทำงานของสมองส่วนที่เกี่ยวกับอารมณ์ของเด็ก ๆ วัย 4 ขวบ พบว่ามันมีความสัมพันธ์กับไอคิวของเด็กด้วย

             หรือการศึกษาเด็กที่มีปัญหาทางอารมณ์เช่นเด็กออทิสติก ซึ่งมีความบกพร่องทางการสื่อสารและความรู้สึกนึกคิด ทำให้ยากที่จะมีปฏิสัมพันธ์กับผู้คน ผลของการวิจัยพฤติกรรมเด็กออทิสติก 200 คน พบว่าเด็กออทิสติกที่พ่อแม่พยายามมีปฏิสัมพันธ์ด้วย จะเป็นเด็กน่ารัก กล้าแสดงออก และฉลาด รายงานอีกฉบับหนึ่งบอกว่า เด็กที่มีแแนวโน้มว่ามีไอคิวต่ำจะมาจากบ้าน ซึ่งมีสภาพแวดล้อมการเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสม ซึ่งรวมถึงการเลี้ยงดูที่พ่อแม่ไม่ค่อยมีปฏิสัมพันธ์กับลูกแรกเกิด หรือแม่มีปัญหาทางจิตด้วย

             จากรายงานทางการค้นคว้าที่กล่าวมาหลายๆเรื่องด้วยกันนี้ คงพอทำให้เชื่อได้ว่า เรื่องของความรู้สึกอารมณ์เกี่ยวข้องกับความคิด รวมถึงการเรียนรู้ของคนเรา และพื้นฐานอารมณ์ความรู้สึกของลูกตั้งแต่แรกเกิด มีความสำคัญต่อความฉลาดและการเรียนรู้ของลูกในเวลาต่อมา

พื้นฐานอารมณ์ความรู้สึกช่วยลูกเรียนรู้ได้ดี

             จากรายงานทางวิทยาศาสตร์และการติดตามสังเกตของบรรดากุมารแพทย์ ทำให้นักวิชาการสรุปได้ว่าตั้งแต่แรกเกิดของชีวิตจนถึง 3 ขวบ พัฒนาการทางอารมณ์มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเรียนรู้ และความก้าวหน้าทางพัฒนาการด้านต่าง ๆ ของเด็ก ถ้าเด็กมีพัฒนาการทางอารมณ์ไม่ดี เด็กก็จะเรียนรู้ได้ไม่ดีเท่าที่ควร พลอยทำให้พัฒนาการด้านต่าง ๆ ของเด็กไม่ก้าวหน้าอย่างเต็มศักยภาพหรืออย่างที่ควรจะเป็น

             และยังบอกอีกว่า พัฒนาการทางอารมณ์ที่ส่งผลต่อพัฒนาการการเจริญเติบโตของเด็กในช่วง 3 ขวบแรกของชีวิตนี้เกิดขึ้นเป็นขั้นตอนเช่นเดียวกับพัฒนาการด้านอื่น ๆ แต่ละขั้นตอนก็จะเป็นพื้นฐานให้ขั้นตอนต่อไป เหมือนกับที่เราเรียนรู้เรื่องต่าง ๆ เริ่มจากเรื่องหนึ่งแล้วค่อยต่อยอดไปอีกเรื่องนั่นเอง หากเด็กไม่สามารถผ่านแต่ละขั้นตอนไปได้ อาจจะเผชิญปัญหาทางอารมณ์ สังคม หรือทางด้านสติปัญญาการเรียนรู้ในเวลาต่อมาได้

             ในแต่ละช่วงที่ลูกต้องเรียนรู้นี้ พ่อแม่มีบทบาทสำคัญที่จะช่วยให้ลูกผ่านพัฒนาการขั้นตอนต่าง ๆ นักประสาทวิทยาและบรรดากุมารแพทย์ต่างค้นพบว่า ปฏิสัมพันธ์ด้วยความรักที่พ่อแม่มีต่อลูก สนองตอบความต้องการของลูก จะส่งผลต่อโครงสร้างของสมองที่กำลังเจริญเติบโต และเพิ่มเส้นใยสมองให้ลูกด้วย ซึ่งหมายความว่าสิ่งที่พ่อแม่ปฏิบัติต่อลูกทุก ๆ วันสามารถส่งผลให้ลูกฉลาดขึ้นได้นั่นเอง

             การค้นพบใหม่ ๆ เหล่านี้ทำให้เรารู้ว่าแท้จริงแล้วเด็กเล็ก ๆ แม้กระทั่งทารกที่เราเห็นว่าเอาแต่กินกับนอน มีความสามารถในการรับรู้มากกว่าที่เราคิด ชอง เพียเจต์ และนักจิตวิทยาอื่น ๆ บอกไว้ว่า เราอาจสังเกตความก้าวหน้าของพัฒนาการด้านสติปัญญาของลูกได้ จากการที่ลูกสามารถแยกแยะวัตถุตามรูปทรง สีสัน ขนาด แต่เชื่อไหมว่าเด็ก ๆ เรียนรู้ความสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ได้เร็วกว่าเรียนรู้เรื่องการแยกแยะวัตถุเสียอีก

             การเรียนรู้ของเด็ก ๆ ไม่เพียงมีพื้นฐานมาจากประสบการณ์ แต่จากความรู้สึกที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันด้วย ลูกจดจำสิ่งต่าง ๆ ได้จากที่มันมีคุณสมบัติทางกายภาพ และมันให้ความรู้สึกเช่นไร อย่างเช่น ลูกเรียนรู้ว่า ลูกแอปเปิ้ลเป็นอย่างไรก็เพราะว่าลูกชอบรสชาติ ความกรอบเมื่อกัดกิน หรือนึกถึงเปลือกสีแดงก่ำของมัน

             ลองดูตัวอย่างความสัมพันธ์ระหว่างการเรียนรู้กับอารมณ์ของเด็ก ซึ่งถ้าพ่อแม่เข้าใจเรื่องนี้ดีแล้ว ก็จะเปลี่ยนความคิดเกี่ยวกับเรื่องพัฒนาการเด็กไปได้มากทีเดียว อย่างเช่น กรณีของหนูน้อยคาร่า ซึ่งจิมและลินดาผู้เป็นพ่อแม่กังวลว่าลูกสาววัย 12 เดือนนี้ยังไม่พูดสักคำ ไม่สนใจที่จะฝึกพูดด้วยซ้ำ เอาแต่โยนของเล่น เมื่อพาลูกไปหาจิตแพทย์ซึ่งได้ทดสอบพัฒนาการหนูน้อยด้วยของเล่น หนูน้อยไม่ยอมทำ กลับโยนมันทิ้ง จิตแพทย์ลงความเห็นว่าคาร่าอาจมีปัญหาพัฒนาการล่าช้า ถึงกระนั้นจิมและลินดาก็ยังไม่ปักใจเชื่อ ได้พาลูกสาวไปพบนักจิตวิทยา ที่สนใจเกี่ยวกับงานวิจัยทางด้านพัฒนาการใหม่ ๆ ในระหว่างที่คุยกันอยู่หนูน้อยคาร่าก็หันไปดึงจมูกแม่เล่น นักจิตวิทยากระซิบให้ลินดาปล่อยให้ลูกเล่นและให้เล่นกับลูกด้วย ปกติลินดาเป็นคนที่ชอบพูดเสียงเรียบ ๆ แต่คราวนี้เธอออกเสียงล้อเล่นกับลูก ซึ่งทำให้แม่หนูยิ้ม แล้วก็ดึงจมูกเธออีก "โอ้ยโหย๋" ลินดาแกล้งร้อง คาร่าหัวเราะกิ๊กกั๊กแล้วก็ดึงจมูกตัวเองเล่นบ้าง คราวนี้ลินดาเป็นฝ่ายแกล้งดึงจมูกลูกสาวบ้าง คาร่าส่งเสียง "มะมะ" ซึ่งเป็นครั้งแรกที่เธอส่งเสียงเป็นคำพูด

             นักจิตวิทยาลงความเห็นว่า พัฒนาการของหนูน้อยคาร่าเป็นปกติดี เขาเชื่อว่าปฏิสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นนี้ หรือที่คาร่าสามารถตอบโต้กับแม่ได้แสดงให้เห็นว่าเธอฉลาดดี ไม่มีปัญหาทางด้านสติปัญญาแต่อย่างใด และแนะนำให้ลินดาเล่นกับลูกให้มากขึ้น หลังจากทำตามคำแนะนำของนักจิตวิทยา ไม่นานหนูน้อยคาร่าก็พูดได้มากขึ้น สนองตอบกับพ่อแม่มากขึ้น ก้าวร้าวเช่นปาข้าวของน้อยลง และก็เติบโตเป็นเด็กฉลาด ร่าเริงแจ่มใส

             กรณีของหนูน้อยคาร่าแสดงให้เห็นว่า ถ้าเราเข้าใจสภาพอารมณ์ของเด็ก และปรับการมีปฏิสัมพันธ์กับเด็กให้เป็นธรรมชาติมากขึ้น ก็จะสามารถส่งเสริมพัฒนาการการเรียนรู้ของเด็กได้ และงานวิจัยก็ได้แสดงให้เห็นว่า เด็กแต่ละคนมีปฏิกิริยาด้านอารมณ์ต่อสิ่งต่าง ๆ ที่เข้ามากระทบประสาทสัมผัสต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นประสาทสัมผัสด้านเสียง สายตา การจับต้องสัมผัส การเคลื่อนไหว เพราะฉะนั้นพ่อแม่ควรคำนึงด้วยว่าลูกชอบและไวต่อสิ่งเร้าแบบใด ซึ่งจะช่วยให้ประสาทสัมผัสของลูกได้รับประสบการณ์ ที่ทำให้เกิดสภาพอารมณ์ที่ดี ที่จะนำไปสู่พัฒนาการและการเรียนรู้ที่ดี

             เรื่องพัฒนาการทางอารมณ์นี้ เรามักไม่ค่อยได้ใส่ใจมากเท่ากับพัฒนาการด้านอื่น ๆ พ่อแม่ส่วนใหญ่จะห่วงแต่ว่าลูกจะฉลาดไหม เมื่อไหร่จะคลานได้ เดินได้ พูดได้ แต่ในเรื่องอารมณ์เราไม่ค่อยเดือดร้อนสักเท่าไร และเรามักจะคิดกันว่าเด็กเล็ก ๆ ยังไม่ประสีประสา ยังไม่รู้จักชอบ หรือไม่ชอบ โกรธเกลียด แต่อย่างที่บอกว่า เด็กเล็กรับรู้ได้มากกว่าที่เราคิดหรือมองเห็น เราก็เลยมองข้ามที่จะใส่ใจดูแลพัฒนาการด้านนี้ของลูกไป อย่างน่าเสียดาย

Create Date : 24 มิถุนายน 2555
Last Update : 24 มิถุนายน 2555 0:08:00 น.		0 comments
Counter : 938 Pageviews.
Share Tweet