|
ก้อนที่คอเป็นปัญหาที่แพทย์หู คอ จมูกพบได้บ่อยอย่างหนึ่ง สาเหตุที่พบอาจเป็นความผิดปกติแต่กำเนิด ,การอักเสบของต่อมน้ำเหลือง, ไปจนถึงเรื่องของเนื้องอกหรือมะเร็ง
อย่างไรก็ตามก้อนที่คอนี้ ผู้ป่วยมักให้ความสำคัญและมาพบแพทย์เร็วช้าแตกต่างกัน กรณีที่มีอาการเจ็บหรือก้อนโตเร็วหรือผู้ป่วยเกิดความกลัวว่าจะเป็นมะเร็ง ก็มักจะรีบมาพบแพทย์ บางกรณีผู้ป่วยก็ละเลยและมาพบช้า ทำให้ผลของการรักษาไม่ดีเท่าที่ควร
แต่พอมีหลักเกณฑ์ที่จะเป็นแนวทางในการปฏิบัติตนของท่านผู้ฟังได้คร่าว ๆ ดังนี้ หากก้อนที่พบมีขนาดเล็ก ๆร่วมกับอาการไข้เจ็บคอหรือมีการอักเสบของเหงือกฟันช่องคอหรือต่อมทอนซิลที่ใดที่หนึ่ง อาจรับการรักษาจากแพทย์ทั่วไป และเมื่ออาการอักเสบหายไป ต่อมน้ำเหลืองที่คอก็มักจะยุบหายไปด้วย ในกรณีที่ก้อนที่คอมีขนาดโตขึ้นเรื่อย ๆ มีจำนวนก้อนเพิ่มขึ้นหรือคลำได้ก้อนที่รักแร้หรือที่อื่น ๆ , หรือก้อนที่พบร่วมกับมีอาการเสียงแหบ เบื่ออาหาร น้ำหนักลดควรรีบปรึกษาแพทย์ เพราะอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณอันตราย ที่หมายถึงมะเร็งที่กระจายมายังต่อมน้ำเหลืองแล้ว
ก้อนตรงกลางคอที่เราพบเห็นบ่อย ๆ ว่าเคลื่อนที่ขึ้นลง ขณะกลืนน้ำลายหรือกลืนอาหาร ได้แก่ต่อมไทรอยด์ที่โตขึ้น ซึ่งเราเรียกว่า คอพอก คอพอกมี 2 ชนิดด้วยกัน คือ ชนิดแรกคอพอกไม่เป็นพิษ เกิดจากการขาดสารไอโอดีน ถ้าโตมาก ๆ อาจกดหลอดลม ทำให้ผู้ป่วยหายใจลำบากหรือกลืนอาหารลำบากได้ ส่วนคอพอกอีกชนิดหนึ่ง เรียกว่าคอพอกเป็นพิษ นอกจากมีอาการโตของต่อมไทรอยด์แล้ว ยังมีใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว เหงื่อออกง่าย กินจุ แต่ยอมลง และบางรายจะมีตาโปนร่วมด้วย
หากคุณคลำได้ก้อนที่คอ และก้อนนั้นเคลื่อนไหวตามการกลืนแสดงว่าเป็นก้อนเนื้องอกของต่อมธัยรอยด์ ซึ่งอาจจะเป็นก้อนเดี่ยว thyroid nodule หรือมีหลายก้อนติดกันเป็นพวง multinodular หากท่านคลำได้ก้อนที่ต่อมธัยรอยด์มีโอกาสที่จะเป็นโรคดังต่อไปนี้
เป็นซีสต์ cyst โดยเป็นถุงและมีน้ำอยู่ข้างในมักจะไม่เป็นมะเร็ง เป็นเนื้องอกที่โตช้าเรียก adenoma เป็นเนื้องอกที่สร้างฮอร์โมนเรียก adenoma เป็นมะเร็ง
ผู้ป่วยที่มีก้อนที่คอมักจะไม่มีอาการ เพียงแต่คลำพบก้อนที่คอ บางครั้งผู้อ่านอาจจะไม่ทันได้สังเกตเห็น แต่แพทย์หรือเพื่อนบอก ข้อแตกต่างระหว่างมะเร็งและเนื้องอกที่ไม่เป็นมะเร็งคือหากเนื้อที่เป็นมะเร็งก้อนจะมีความแข็งมากกว่า และอาจจะมีต่อมน้ำเหลืองที่คอโต
การวินิจฉัยแยกโรค
การตรวจร่างกายไม่สามารถแยกระหว่างมะเร็งและเนื้องอกธรรมดาต้องใช้การตรวจพิเศษคือ
การตรวจ thyroid scan เพื่อตรวจต่อมัยรอยด์ หากต่อมนั้นไม่สามารถที่จะจับเก็บไอโอดินได้น้อยเรียก cold nodules หากต่อมสามารถจับ เก็บไอโอดินมากเรียก hot nodule หากจับเก็บไอโอดินเท่ากับต่อมธัยรอยด์ปกติเรียก warm nodule พวกที่มีโอกาสเป็นมะเร็งได้แก่ cold nodule การเจาะชิ้นเนื้อเพื่อส่องกล้องจุลทัศน์ โดยการใช้เข็มเจาะดูดทั้งเนื้อและน้ำส่งตรวจหาเซลล์มะเร็ง
การรักษา
ขึ้นกับชนิดของเนื้องอก หากผลการทำ scan พบว่าเป็น cold nodules และผลชิ้นเนื้อสงสัยว่าจะเป็นมะเร็ง การรักษาต้องตัดผ่าตัดเอาก้อนนั้นออก หากการตรวจพบว่าเป็น warm หรือ hot nodule การรักษาอาจจะให้แค่ยารับประทาน
พวกเนื้องอกธรรมดาและได้ยาฮอร์โมนธัยรอยด์รักษาต้องตรวจซ้ำทุก 6 เดือนหากก้อนไม่โตขึ้นก็ไม่ต้องทำเพิ่มเติม หากก้อนใหญ่ขึ้นก็พิจารณาผ่าตัด
สำหรับท่านที่มีก้อนหลายก้อนและมีขนาดของต่อมธัยรอยด์โตมากต้องรักษาโดยการผ่าตัด
ขอขอบคุณข้อมูลจาก lifestyle.kingsolder.com และ bangkokhealth.com/
| |