เตรียมรับมือกับวัยหมดประจำเดือน ผู้หญิงเรามีช่วงหนึ่งที่สำคัญต่อชีวิตที่ควรเตรียมตัวแต่เนิ่นๆ นั่นคือ การเข้าสู่ " วัยหมดประจำเดือน" หรือ " วัยทอง " วัยหมดประจำเดือน หรือ วัยทอง หมายถึง 1. ไม่มีประจำเดือน 1 ปี หลังจากอายุมากกว่า 40 ปี 2. ในคนที่ผ่าตัดรังไข่ออกทั้ง 2 ข้างในช่วงอายุน้อยกว่า 40 ปี ก็ถือว่าเป็นการหมดประจำเดือนโดยการผ่าตัดซึ่งการผ่าตัดรังไข่ออก จะทำให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงในร่างกายคล้าย ๆ คนหมดประจำเดือน สตรีหมดประจำเดือนอายุเฉลี่ย 50 ปี ( 45-55ปี) ปัจจุบันสตรีไทยอายุเฉลี่ยจะอยู่ได้ถึง 75 ปี หลังหมดประจำเดือน จะมีชีวิตอยู่ยาวประมาณ 25 ปี หรือ 1 ใน 3 ของชีวิต และถ้าเราจะทำชีวิตที่เหลือให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นกว่าที่จะปล่อยปละละเลย ก็จะทำให้มีความสุขเพิ่มขึ้น ปกติรังไข่จะทำหน้าที่สร้างฮอร์โมน ซึ่งเป็นฮอร์โมนผู้หญิง จะออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย เช่นเดียวกับฮอร์โมนผู้ชายซึ่งสร้างจากถุงอัณฑะ แต่ในชาย อายุการใช้งานนานกว่า แม้อายุ 70 ปียังสร้างเชื้ออสุจิ มีบุตรได้ ในหญิงอายุเฉลี่ยแค่ 50 ปี รังไข่หยุดทำงานแล้ว ทำให้ฮอร์โมนลดน้อยลง ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ ติดตามมา ปกติรังไข่จะอยู่ที่ปีกมดลูก ขนาด 3-4 เซนติเมตร ในช่องท้องเชิงกรานบริเวณท้องน้อย มี 2 ข้าง ซ้าย- ขวา สร้างฮอร์โมนที่ออกฤทธิ์ทำให้ร่างกายมีการสะสมของไขมันเป็นสัดส่วนหญิง ทำให้ผู้หญิงมีผิวหนังนิ่มกว่าผู้ชาย และยังกระตุ้นเต้านมทำให้เต่งตึง มีน้ำมีนวล ทำให้กระดูกมีความแข็งแรง ป้องกันกระดูกพรุน ฮอร์โมนจะกระตุ้นที่มดลูกทำให้เยื่อบุมดลูกเจริญขึ้น เกิดประจำเดือน ถ้าขาดฮอร์โมน ประจำเดือนก็หมดไป จึงเป็นเครื่องชี้ว่าถ้าประจำเดือนหมด รังไข่ก็หมดหน้าที่ นอกจากนั้นฮอร์โมนยังมีผลต่อสมอง และต่ออวัยวะบางอย่าง เช่น เส้นเลือด ตับ ไต ฯลฯ หลังหมดประจำเดือน บางคนไม่มีอาการ แต่กว่า 50 เปอร์เซ็นต์ มีอาการในช่วง 3 – 4 ปี ก่อนและหลังหมดประจำเดือน มีอาการของระบบหลอดเลือดและกล้ามเนื้อ ทำให้ร้อนวูบวาบตามผิวหนัง เกิดจากขาดฮอร์โมน ซึ่งปกติฮอร์โมนออกฤทธิ์ที่สมอง ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย เมื่อฮอร์โมนน้อยลง ทำให้การควบคุมอุณหภูมิไม่ดี ทำให้เกิดการขึ้นลงของอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลง ระบบหลอดเลือดจะปรับอุณหภูมิ ทำให้ร้อนวูบวาบ บางคนเป็นมาก บางคนเป็นน้อย บางคนอยู่ไม่ได้ นอนไม่หลับ เหงื่อออกง่าย ขี้ร้อน ปวดเมื่อยตามร่างกาย อาการเหล่านี้อาจเป็นช่วงประจำเดือนยังไม่หมดก็ได้ เป็นความแตกต่างในแต่ละคน นอกจากนี้ฮอร์โมนยังอาจควบคุมทางด้านจิตใจด้วย บางคนลืมง่าย หงุดหงิด ไม่มีสมาธิ กลัว และซึมเศร้า อาการทางระบบปัสสาวะและสืบพันธุ์ ช่องคลอดจะแห้ง เนื่องจากปกติฮอร์โมนจะกระตุ้นผนังช่องคลอดให้หนาขึ้น เมื่อขาดฮอร์โมนผนังช่องคลอดจะบาง ติดเชื้อง่าย เจ็บเวลาร่วมเพศกับสามีเพราะน้ำหล่อลื่นน้อย อาการต่อไปคือ ปัสสาวะลำบาก เนื่องจากกระเพาะปัสสาวะอาศัยฮอร์โมนเพศหญิงด้วย เมื่อขาดทำให้กระเพาะปัสสาวะทำงานไม่ดี ปัสสาวะลำบาก บ่อย ติดเชื้อง่าย ถ้าได้ฮอร์โมน จะดีขึ้นชัดเจน ถัดมาช่องคลอดและมดลูกจะหย่อน เนื่องจากกล้ามเนื้อและเอ็นยึดไม่แข็งแรงโดยเฉพาะในรายที่คลอดลูกมาก หลังจากประจำเดือนหมด 5 ปีแรก กระดูกจะบางลงเร็วประมาณปีละ 2 เปอร์เซ็นต์ หลังจากนั้นบางช้าลงไปเรื่อย ๆ อาการกระดูกหักจะเกิดขึ้นง่าย เมื่อกระดูกบางไปถึง 20-30 เปอร์เซ็นต์ หรืออายุ 60-65 ปีขึ้นไป ดังนั้น การตรวจความหนาแน่นของมวลกระดูกอาจตรวจเมื่ออายุ 60-65 ปี เป็นอย่างช้า ฮอร์โมนเพศหญิงทำให้เส้นเลือดยืดหยุ่นได้ไขมันไม่ไปเกาะผนังเส้นเลือดและไขมันในเลือดลดลง ในอดีตเชื่อว่าฮอร์โมน ป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ แต่ข้อมูลล่าสุด พบว่าการใช้ฮอร์โมนในสตรีวัยทองอายุมาก ทำให้โรคหัวใจกลับมากขึ้น ข้อห้ามใช้ฮอร์โมน ในรายที่ไม่ควรรับประทานยาฮอร์โมน (หากจำเป็นต้องใช้ ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด) 1. ในรายที่เป็นมะเร็งเต้านม มะเร็งมดลูก ซึ่งถ้ามีอาการร้อนวูบวาม ช่องคลอดแห้ง จะต้องใช้ยาตัวอื่น 2. รายที่เส้นเลือดดำอุดตันชนิดเฉียบพลัน 3. มีนิ่วในถุงน้ำดี เพราะฮอร์โมนทำให้น้ำดีมีโคเลสเตอรอล สูง 4. เป็นโรคตับรุนแรง 5. มีเลือดออกช่องคลอดผิดปกติ ยังไม่ทราบสาเหตุ สตรีวัยทองจำเป็นต้องใช้ฮอร์โมนทุกคนหรือไม่ ไม่จำเป็นทุกคน สตรีบางคนเท่านั้นที่จำเป็นต้องใช้ฮอร์โมน สตรีที่จำเป็นมีดังนี้ 1. มีอาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออก ใจสั่น ซึ่งเป็นมากจนรบกวนชีวิตประจำวัน จนทนไม่ได้ 2. ช่องคลอดแห้ง มีอาการแสบ หรือเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์ 3. ปัสสาวะขัด และบ่อยโดยเฉพาะกลางคืน ผู้ป่วยมักได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ แต่การใช้ยาปฏิชีวนะ ไม่ได้ผลเลย และการตรวจปัสสาวะมักไม่พบความผิดปกติแต่อย่างไร 4. ภาวะกระดูกพรุน โดยวินิจฉัยจากการตรวจความหนาแน่นของมวลกระดูก ด้วยเครื่องเอ็กซเรย์พิเศษ ซึ่งแนะนำให้ตรวจเมื่ออายุประมาณ 60 ปี ยกเว้นสตรีวัยทองก่อนกำหนด และไม่เคยได้รับยาฮอร์โมน การรับประทานฮอร์โมนต้องใช้นานเพียงใด ในสตรีที่มีอาการร้อนวูบวาม เหงื่อออกใจสั่น ควรใช้ยาอย่างน้อย 2 -3 ปี จนกว่าร่างกายสามารถปรับสภาพได้เอง ( ถ้าหยุดยาเร็ว อาการก็กลับมาเหมือนเดิม) ภายหลังหยุดยาแล้วคอยสังเกตว่าอาการเดิมจะกลับมาหรือไม่ ถ้าอาการกลับมามากเช่นเดิม ให้รับประทานยาฮอร์โมนต่ออีก 1 ปี แล้วค่อยลองหยุดยาใหม่อีกที ส่วนการใช้ยาฮอร์โมนเพื่อรักษาภาวะกระดูกพรุน ต้องใช้ระยะยาวกว่า แต่สามารถเปลี่ยนเป็นยาอื่นที่ไม่ใช่ฮอร์โมนในภายหลังได้ แต่ราคายาสูงกว่าฮอร์โมนมาก อาการข้างเคียงจากฮอร์โมน 1. เจ็บเต้านม อาจเป็นช่วงแรกที่เริ่มใช้ยา แต่ถ้าเป็นมากให้ลดขนาดลง 2. คลื่นไส้ พบน้อยเพราะใช้ยาขนาดต่ำ 3. ฝ้าขึ้น พยายามหลีกเลี่ยงแสงแดด 4. บวม ถ้าบวมมากให้หยุดยา 5. อาจมีประจำเดือนกลับมาใหม่ แล้วแต่ว่าใช้ยาสูตรไหน ความเสี่ยงในการใช้ฮอร์โมน 1. มะเร็งเต้านม มีการศึกษาพบว่า การใช้ยานานกว่า 5 ปี เพิ่มโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมเล็กน้อย ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งเต้านมในไทยส่วนใหญ่ไม่เคยใช้ฮอร์โมนวัยทองมาก่อน สตรีอายุมากกว่า 40 ปีทุกคน ควรได้รับการตรวจหามะเร็งเต้านมทุกปีโดยวิธีเอ็กซเรย์ ( mammogram ) ไม่ว่าจะใช้ฮอร์โมนหรือไม่ก็ตาม 2. เส้นเลือดดำอุดตัน โดยเฉพาะที่ขา ถ้ามีอาการผิดปกติเช่นขาเท้าบวมข้างใดข้างหนึ่ง รีบหยุดยาแล้วมาพบแพทย์ด่วน 3. นิ่วในถุงน้ำดี เนื่องจากมีการขับถ่าย cholesterol มากขึ้น ขอบคุณข้อมูลจาก ผศ.นพ.สุรศักดิ์ อังสุวัฒนา ภาควิชาสูติศาสตร์ - นรีเวชวิทยา Faculty of Medicine Siriraj Hospital คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล   Create Date : 06 มีนาคม 2554 18 comments Last Update : 6 มีนาคม 2554 7:50:01 น. Counter : 1878 Pageviews. Share Tweet

ทักทายสวัสดีส่งความสุขในวันอาทิตย์ที่สดใสครับ   โดย: ถปรร 6 มีนาคม 2554 9:54:23 น.

อ่านแล้วมีประโยชน์มากๆ เลยค่ะ วิสกี้ขอโหวตให้นะคะ   โดย: วิสกี้โซดา 6 มีนาคม 2554 10:57:23 น.

ยายเก๋าแม้เกษียณแล้วก็ยังยุ่งๆ และไม่ค่อยได้แวะไปเยี่ยมเพื่อนๆเช่นกัน ว่างเมื่อไรแวะไปก็ได้ เราคิดถึงกันซะอย่าง   โดย: ยายเก๋า (ชมพร ) 6 มีนาคม 2554 11:03:52 น.

*กลบทนายโรงลืมกรับ* แอบรักเธอบอกใครอาจช้ำจิต ทั้งแง่สิทธิ์แง่หญิงล้วนประจักษ์ ครั้นทิ้งฝันยิ่งเศร้าเหมือนทะลัก สุดห้ามหักหัวใจอย่าระทด ชอบจริงจังโยงเกิดเร่าระอุ พอปะทุเงาหวงก็ปรากฏ อยากทำลายทุกทางอย่างประชด เหมือนเก็บรสบูดเปรี้ยวมาหมักทับ เรื่องรักใคร่พูดยากเหมือนเสพทิพย์ แค่ได้จิบกระชุ่มกระชวยลืมทางกลับ ยิ่งถ้อยความซึ้งใจถูกดูดซับ ก็ยิ่งขับอาการหลงโอชะ เกิดอารมณ์ร้อนไหวไร้จำกัด เรื่องรัดขัดพินิจควรหรือผละ พลอยเลือนหายฉาวโฉ่เลื่อนมาคละ ทุกขณะเรา ฤ ไม่สะทก รักแอบไว้ในฝันไม่กร่อน,สึก หัดตรองตรึกงำงามซ่อนในอก อย่าวาดหวังเป็นเจ้าด้วยง่ายงก จะไม่ตกบ่อตรมระทมแคะ *บอกรัก..ไม่เคยผิด ทว่า ต้องดูอีกฝ่าย..พร้อมรับรู้... ฤ “ยัง”* สวัสดีค่ะพี่กบ พักผ่อนมากๆ แล้วค่อยเริ่มงานวันต่อไปนะคะ   โดย: ญามี่ 6 มีนาคม 2554 14:25:04 น.

สวัสดียามค่ำครับคุณกบ พันวัตต์มาแล้วครับ .....................   โดย: panwat 6 มีนาคม 2554 21:24:31 น.

แวะมาทักทายค่ะคุณกบสบายดีนะคะ   โดย: เกศสุริยง 6 มีนาคม 2554 23:49:18 น.

อรุณสวัสดิ์ครับคุณกบ   โดย: กะว่าก๋า 7 มีนาคม 2554 6:05:57 น.

สวัสดีเช้าวันจันทร์สดใส เริ่มสัปดาห์ใหม่ด้วยความสุขตลอดวันค่ะคุณกบ   โดย: ดอกฝิ่นในสายลมหนาว 7 มีนาคม 2554 6:49:37 น.

นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย ผู้อื่นพึงทำให้ผู้อื่นบริสุทธิ์ไม่ได้ มีความสุขกับธรรมอันบริสุทธิ์ของตนเองตลอดไป..นะคะ   โดย: พรหมญาณี 7 มีนาคม 2554 15:19:24 น.

โดย: นนนี่มาแล้ว 7 มีนาคม 2554 20:29:34 น.

ฟังเพราะจังเลยจ้า ส่วนวัยทอง ยังไม่มาถึงเลยนะเนี่ย   โดย: ปลายแป้นพิมพ์ 7 มีนาคม 2554 22:23:04 น.

อัพบล๊อคเพิ่มใหม่แล้ว แวะไปนะค่ะ :)   โดย: สาวสะตอใต้ 7 มีนาคม 2554 22:50:40 น.

สวัสดียามดึกครับคุณกบ   โดย: panwat 8 มีนาคม 2554 0:46:32 น.

อรุณสวัสดิ์ครับคุณกบ   โดย: กะว่าก๋า 8 มีนาคม 2554 5:44:24 น.

วีฝากหลังไมค์ไว้นะคะ   โดย: โสดในซอย 8 มีนาคม 2554 13:59:24 น.

สพฺเพ ว นิกุขิปิสุสนฺติ ภูตา โลเก สมุสฺสยํ สัตว์ทั้งปวง จักทอดทิ้งร่างไว้ในโลก ดำเนินชีวิตด้วยความไม่ประมาท ตลอดไป..นะคะ   โดย: พรหมญาณี 8 มีนาคม 2554 15:51:11 น.

แวะมาเพราะคิดถึงนะจร้า :)   โดย: สาวสะตอใต้ 8 มีนาคม 2554 20:31:50 น.

สวัสดีค่ะคุณกบ... อ้อมแอ้มมาแล้วค่ะ.. ห่างหายไปนาน ติดทำงานค่ะ.. ช่วงนี้ถูกยืมตัวไปทำงานที่อื่น เลยยังไม่ค่อยลงตัวกับงานปัจจุบันนัก แวะมาชวนเพื่อนๆไปเที่ยวชมภาพถ่ายค่ะ ไปด้วยกันนะค่ะ..   โดย: คนผ่านทางมาเจอ 8 มีนาคม 2554 23:27:00 น.