เมื่อแยกพันธะแห่งความเกี่ยวเนื่องจิตกับสรรพสิ่งทั้งปวงได้แล้ว

จิตก็หมดพันธะกับเรื่องโศก รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส

จะดีหรือเลว มันขึ้นอยู่กับจิตที่ออกไปปรุงแต่งทั้งนั้น

 แล้วจิตที่ขาดปัญญาย่อมเข้าใจผิด

เมื่อเข้าใจผิด ก็หลงอยู่ภายใต้อำนาจของเครื่องร้อยรัดทั้งหลาย

 ทั้งทางกายและทางใจ

อันโทษทัณฑ์ทางกายอาจมีคนอื่นช่วยปลดปล่อยได้บ้าง

ส่วนโทษทัณฑ์ทางใจ มีกิเลสตัณหาเป็นเครื่องรึงรัดไว้นั้น

ต้องรู้จักปลดปล่อยตนด้วยตนเอง

“พระอริยเจ้าทั้งหลาย ท่านพ้นแล้วจากโทษทั้งสองทาง

 ความทุกข์จึงครอบงำไม่ได้”

จากหนังสือ “หลวงปู่ฝากไว้” บันทึกคติธรรมและธรรมเทศนา

ของพระราชวุฒาจารย์ (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล)

รวบรวมบันทึกไว้โดย พระโพธินันทมุนี