สอนน้องนั่งสมาธิ



ว่างเว้นจากบล๊อกนี้ไปนานพอสมควรเลยครับ ผมนำเอาเรื่องนื้มาเขียนเพราะเห็นว่าอาจจะเป็นประโยชน์กับคนอื่นที่จะลองหัดทำดูบ้างครับ









ผมอยู่ในห้อง Pantry กำลังกด Espresso ใส่แก้ว Java ยังไม่ทันจะเต็มแก้วเลย “ยอด” ก็เดินเข้ามา



"พี่ต้น ชงกาแฟเหรอ" พลางเข้ามาหยิบแก้วน้ำใบใสทรงสูงบน cup board



"อ้อ... ช่าย..." ผมตอบคำถามพลางขยับตัวให้เธอผ่านได้สะดวกๆ จากนั้นก็ยกกาแฟมาเติมครีมเติมน้ำตาล



"เห็นพิมบอกว่าวันก่อนพี่ต้นสอนพิมนั่งสมาธิ" เธอเปิดประเด็นขึ้นมาหลังจากดื่มน้ำไปเกือบครึ่งแก้ว



"อ้อ... พิมเค้าจะไปเรียนต่อที่จีน เห็นว่าต้องอยู่ตัวคนเดียว เลยอยากจะลองนั่งสมาธิดูบ้าง" ผมชงกาแฟเสร็จพอดีก็เลยยกขึ้นจิบ



"ยอดก็สนใจเหมือนกัน คุยกะพิม พิมบอกว่าให้มาถามพี่ต้นเอง" เธอหมายถึงเรื่องนั่งสมาธิ ผมก็คิดในใจว่า อ้าว.. กรรม... อาหลิง (อีกชื่อนึงของพิม) อธิบายคนอื่นไม่ได้ แล้วแบบนี้พอไปถึงจีนแล้วจะนั่งได้รึเปล่าเนี่ย -*-



“แล้วทำไมถึงสนใจล่ะ ปกติคนเค้าไม่ค่อยสนใจเรื่องพวกนี้กันนี่” ผมเลยลองแย๊บหยั่งเชิงดูก่อน ^^’



“ก็บางทียอดเครียดแล้วมันจะปวดหัว กินยาบ่อยๆแล้วมีคนเตือนว่าไม่ดี เค้าก็แนะนำให้นั่งสมาธิเหมือนกัน แต่ตอนนั้นไม่สนใจ”



“อ้อ... ปวดหัวนี่เอง... มันเครียดๆใช่มั้ย รู้สึกเหมือนทุกอย่าง... อะไรๆก็ขึ้นหัวหมด ใช่มั้ย?”



“ใช่พี่”



“อื้ออ... แบบนี้นั่งสมาธิก็พอจะช่วยได้ แล้วตอนนี้สนใจ?” ผมถามอีกครั้งเพราะอยากรู้ว่าเธอจะเอาจริงรึเปล่า



“ก็ไม่อยากกินยาบ่อยๆงัย” (อ๊ะ... ก็พอไหว... intention น่าจะโอเค ไม่น่าจะล้มเลิกกลางคัน)



“แล้วลองนั่งมาบ้างรึยัง?”



“ก็ลองมาบ้าง แต่ตอนนั้นไม่ค่อยจะรู้สึกอะไร สงสัยยอดทำไม่เป็นมั้ง” (อืมม... แบบนี้ต้องปรับพื้น) ผมคิดในใจ
มองหน้ายอดแล้วเห็นท่าทางน้องเหมือนกำลังรอ response อยู่ -___-'



"ตอนนี้เลยเหรอ?" ผมประหลาดใจเพราะปกติคนคุยเรื่องนี้มักจะแค่คุยๆไปแล้วก็จบๆ แล้วพอนานๆไปก็ลืมไปเลยด้วยซ้ำว่าเคยมีความสนใจอยากนั่งสมาธิ



"พี่ว่างรึเปล่าล่ะ?" พร้อมดื่มน้ำเข้าไปอีกคำ



"ฮ่าๆๆ..." :D ผมถึงกับหัวเราะออกมาเมื่อได้ยินแบบนั้น



"ดี... ไปนั่งสิ" พูดจบก็ยกกาแฟขึ้นจิบแล้วก็มองไปที่เก้าอี้ตัวนึง ผมจะยินดีเสมอที่จะมีใครสนทนาธรรมด้วย และเต็มใจเสมอที่จะสอนไม่ว่าใครก็ตามที่อยากนั่งสมาธิ

 


ใน Pantry จะมีโซฟา build-in ยาวตลอดแนวห้องอยู่ตัวนึง โต๊ะอาหารขนาดสี่ที่นั่งอยู่สองชุด เก้าอี้ค่อนข้างนั่งสบาย และมีบาร์ยาวที่เค้าท์เตอร์ซึ่งมีเก้าอี้สตูลทรงสูงไม่มีพนักพิงอยู่สามสี่ตัว ผมให้เธอไปนั่งที่บาร์ เธอชี้มือไปที่สตูลมองหน้าผมทำคิ้วขมวดประหนึ่งจะถามว่า "ตัวเนี้ยะนะ?" ผมก็ยิ้มพยักหน้าประหนึ่งจะตอบเธอว่า "ช่ายแล้วน้องเอ้ย" ทั้งหมดในห้องแพนทรี่ โซฟาสบายสุด



"ที่พี่ให้ยอดนั่งตรงนี้เพราะจะพิสูจน์ให้ยอดเห็นเองว่า สมาธิทำที่ไหนก็ได้ ไม่จำเป็นจะต้องตั้งท่านั่งให้มันดูเป็นเรื่องซีเรียส" นี่เป็นเหตุผลจริงๆครับ แต่อีกเหตุผลนึงคือหากเผอิญมีใครเดินเข้ามาในแพนทรี่แล้วเห็นนั่งสมาธิกันคงหาว่าบ้าแน่ๆ ^^’



"พี่สอนคนนั่งสมาธิถึงแค่ปฐมฌาน เลยปฐมฌานไปแล้วไม่สอน" ผมชี้แจงก่อนสอน



"อ้าว... ทำไมล่ะ?" คำถามยิงมาเกือบจะทันที -*-



“ก่อนถามว่าทำไมล่ะ รู้จักรึเปล่าว่าปฐมฌานคืออะไร?”



“ไม่รู้เหมือนกัน” เธอหัวเราะแฮ่ะๆตอบผม ว่าแล้วเชียว -____-!



"ไม่เป็นไร เดี๋ยวค่อยรู้ก็ได้ ก็... ส่วนมากคนที่มาให้พี่สอนมีอยู่สองแบบ แบบแรกคือแค่อยากลอง แล้วก็ไม่ได้ตั้งใจมากมายอะไร พอทำไปได้พักนึงแล้วรู้สึกว่าไม่พัฒนาขึ้นก็ท้อก็ขี้เกียจ ยังไม่ทันถึงปฐมฌานก็เลิก ส่วนแบบที่สองคือพวกที่ตั้งใจ พอทำก็คอยสังเกตตัวเองว่าเป็นยังไง แล้วสงสัยตรงไหนก็มาถาม ถามแล้วก็เอาไปปรับปรุงแล้วมันก็พัฒนาไปเรื่อยๆ พอถึงปฐมฌาน คนพวกนี้ก็ไปต่อเองได้ ไม่ต้องมาถามแล้ว พี่ก็เลยสอนคนถึงแค่ปฐมฌาน" ผมบรรยายยืดยาว



“อ้อ... เหรอ... แล้วพี่ต้นสอนพิมยังไง”



“พี่ก็สอนเป็นพื้นฐานให้เค้าไปหัดนั่งต่อเองได้น่ะ”



“คนเราส่วนมากคิดว่านั่งสมาธิเป็น แต่ถ้าทำไม่ถูก มันก็จะช้า ดังนั้นถ้าทำถูก มันก็จะช่วยย่นระยะเวลาไปได้เยอะ” ผมอธิบายไปจิบกาแฟไป แหม... มันช่างสุนทรีย์จริงๆ



“ก่อนอื่นเลยเวลาจะนั่งสมาธิ เราต้องนั่งให้สบาย เพราะเราจะนั่งนาน ถ้านั่งแล้วรู้สึกไม่สบาย ให้ขยับหาจุดที่ลงตัวที่เราคิดว่าสบายแล้วและจะสามารถนั่งได้นานๆโดยจะไม่ขยับอีก” เธอก็ขยับตัวอยู่บนเก้าอีกบาร์



“อาฮะ แล้วงัยต่อพี่?”



“จากนั้นก็ผ่อนคลายกล้ามเนื้อทุกส่วน ทำเป็นมั้ย? สำรวจตัวเองตั้งแต่หัวลงมาเลย คอเกร็งมั้ย? หัวไหล่ แขน ลำตัว หลัง ขา... ถ้าเกร็งก็ผ่อนคลาย”



“อื้อ...ม ค่ะ”



“ยังรู้สึกเหมือนขึ้นหัวอยู่มั้ย?”



“ยังรู้สึกอยู่นะพี่”



“งั้นต้องถ่ายน้ำหนักลงมา ยอดถ่ายน้ำหนักเป็นมั้ย? เอาลงมาข้างล่างให้หมด” ผมบอกน้องเสร็จก็เอาแก้วกาแฟไปวางที่ซิ้งค์ล้างจาน



“ทำยังไงล่ะพี่ ยอดทำไม่เป็น”



ผมเดินกลับออกมายืนตรงหน้าเธอ “งั้นเอายังงี้ นึกตามพี่นะ”



“ตรงหน้ายอดตรงนี้มีอ่างน้ำอยู่อ่างนึง” ผมทำมือเป็นลักษณะอ่างน้ำตรงหน้าเธอ



“อาฮะ”



“พี่เอาขันตักน้ำขึ้นมาแล้ว” ผมทำมือเหมือนกำลังใช้ขันตักน้ำในอ่าง ยอดทำหน้าเหมือนจะหัวเราะ -*-



ผมทำท่ายกขันน้ำขึ้นไปจะราดบนหัวเธอ “คราวนี้พี่จะเทน้ำราดบนหัวยอด... ให้ทำความรู้สึกตามสายน้ำที่มันไหลจากหัวลงไปข้างล่างเลยนะ มันไหลไปถึงตรงไหนให้ทำความรู้สึกตามไปจนถึงตรงนั้นนะ”



“ทำได้มั้ย?” ผมเทจนหมดขัน



“อื้ออ... ได้นิดหน่อยนะพี่”



“งั้นเอาอีกขัน” ผมตักน้ำราดหัวเธออีกรอบ



“ได้แล้วพี่” เธอยิ้มออกมาแล้ว ผมตักราดอีกขัน



“หนาวแล้วนะพี่”



“ฮ่าๆๆ” ผมหัวเราะออกมา



“แล้วใครบอกให้นึกว่าเป็นน้ำเย็นล่ะ ก็นึกเป็นน้ำอุ่นสิ”



“อ้อเหรอ” เธอก็หัวเราะเช่นกัน



“คราวนี้ยอดถ่ายน้ำหนักเป็นแล้วนะ เอ้าทีนี้เทน้ำหนักตัวเองตัวเองลงไปไว้ข้างล่างให้หมด... เป็นงัยบ้าง? หัวโล่งขึ้นมาบ้างมั้ย?”



“โล่งแล้วพี่ต้น” ยอดพูดอย่างดีใจ



“เก่งมาก ทีนี้ลองหลับตาสังเกตดูนะ ตอนนี้ตัวเราเบาแล้ว ตอนนี้อะไรในตัวเราเด่นที่สุด? ลมหายใจหรือท้องพองท้องยุบ?” หน้าที่ให้คำแนะนำขั้นแรกของผมใกล้จะจบลงแล้ว



“ทั้งสองอย่างเลยพี่”



“งั้นก็เอาตามถนัด ถ้าเคยฝึกยุบหนอพองหนอ ก็นั่งดูสภาวะยุบ สภาวะพอง ของตัวเองไป ถ้าคิดว่าลมหายใจเด่นกว่า ก็ใช้พุทโธกำกับลมหายไปเลย”



“อ้อ... ค่ะ”



“อื้ออ.. นี่แหล่ะ วิธีนั่งสมาธิที่ถูกต้อง จำเอาไว้นะ ถ้าจะไปนั่งเองที่บ้านก็ลองตามนี้เลย แล้วถนัดอะไร เคยทำมาแบบไหน จะยุบหนอพองหนอ หรือพุทโธ ก็ทำตามถนัดได้เลย”



“นั่งดูสภาวะมันไปเรื่อยๆ พยายามผ่อนคลาย แต่อย่าให้สบายมาก ให้ใส่ความตั้งใจลงไปด้วย เพราะถ้าสบายมาก มันจะหลับ ถ้ามีความตั้งใจด้วยมันจะไม่หลับ พอเห็นสมควรแก่เวลาแล้วค่อยเลิก ถ้ามีอะไรสงสัยค่อยมาถามละกันนะ” ผมรีบจบเพราะคุณสุธรรมกำลังจะเดินเข้ามาในแพนทรี่แล้ว



“ค่ะ ขอบคุณค่ะพี่ต้น” เธอรู้แล้วว่าผมสอนเสร็จแล้ว



“ผมได้ยินว่าคุณจะลาออกไปอยู่เน็ทแอ๊พเหรอ?” พี่สุธรรมเปิดฉากสนทนาแล้ว


 




สอนน้องนั่งสมาธิวันนั้นเลยยุติเพียงเท่านี้ครับ หวังว่าคงให้ประโยชน์บ้างกับท่านที่อ่านจนจบนะครับ ผมพอจะมีการสนทนาธรรมใน MSN Chat Log อยู่บ้าง คราวต่อไปจะหาโอกาสนำ chat log ที่น่าจะมีประโยชน์มาแชร์ให้อ่านครับ



ขอให้มีความสุขครับ

 

 

 





Create Date : 21 พฤศจิกายน 2550
Last Update : 21 พฤศจิกายน 2550 19:24:43 น.
Counter : 808 Pageviews.

10 comments
  
เป็นประโยชน์มากค่ะ
ถ้ามันโล่งๆ เบาสบาย หรือมีอาการตัวหมุน หน้าหันแล้วทำยังไงถึงจะตั้งมั่นเป็นสมาธิต่อไปได้ พอมีเคล็ดลับไหมคะ
โดย: Hobbit วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:16:27:42 น.
  
แค่อ่านตาม ตอนที่บอกว่าเอาน้ำราดหัว
ยังรู้สึกเย็นๆ ที่หัวแล้วสายน้ำก็ไหลผ่านตัวลงไป

ว้าว! ยอดเยี่ยมเลยค่ะ อ่านแล้วเข้าใจง่ายจะนำไปลองปฎิลัตินะคะ กำลังหัดนั่งสมาธิอยู่ค่ะ
โดย: wonderchoice วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:17:28:39 น.
  
ปกติก็นั่งสมาธิค่ะ จะใช้วิธีกำหนดท้องพอง ยุบ

ที่ไปฝึกฝนจากที่วิปัสสนามา

แต่มีคนบอกว่า หนูมีสมาธิมากไป จนขาดสติ แง๊
โดย: รัญจน์ วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:18:08:48 น.
  

คุณ Hobbit มาได้ครึ่งทางที่ผมจะสอนแล้วนี่ครับ เก่งจังเลย กลับไปนั่งคืนนี้แล้วลองสังเกตความรู้สึกตัวเองขณะเกิดปีตินะครับ เอาให้ละเอียดเลยว่าขณะเกิด เรารู้สึกยังไง สบายหรืออึดอัด ลมหายใจเป็นยังไง เข้ารึออก ท้องพองหรือท้องยุบเป็นยังไง เลือกเอาอันที่ถนัดที่สุดอันเดียวก็พอ ถ้ามีสติกับสัมปชัญญะทรงตัว เราจะทราบได้ครับ ถ้าทำแบบนี้ได้บ่อยๆ ต่อไปปีติก็ไม่รบกวนแล้วครับ



คุณ wonderchoice ยินดีครับ นั่งสมาธิไม่ใช่เรื่องของศาสนาอย่างเดียวครับ เดี๋ยวนี้ฝรั่งเค้าก็นั่งกันเพื่อสุขภาพ ไปลงเรียนกันหลายตังค์ทีเดียว นอกจากสุขภาพแล้วยังได้อะไรอีกเยอะ วันหลังจะนำประสบการณ์ในการปฏิบัติมาแชร์ให้ศึกษาครับ



คุณรัญจน์เข้าใจความข้อนี้ยังไงครับว่ามีสมาธิมากเกินไปจนขาดสติ?
ต้องถามใหม่ครับ สติคืออะไร? แล้วสมาธิคืออะไร?
ถ้าผมบอกว่า "สมาธิคือสภาพที่เราสมบูรณ์ไปด้วยสติและสัมปชัญญะ" แบบนี้เกรงว่าคำว่า "มีสมาธิมากไปจนขาดสติ"
นั้นจะใช้ไม่ได้ซะแล้วครับ
อาการเป็นยังไงครับ? ถ้ายังไม่เกินวิสัยของผม ผมอาจจะพอแนะนำได้ครับ ถ้าเกินวิสัยผมไปแล้ว อาจต้องกลับไปถามวิปัสนาจารย์ท่านเองครับ

โดย: Karz วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:19:03:23 น.
  
ที่ผ่านมาไม่ค่อยเข้าใจการนั่งสมาธิเท่าไหร่ พอเป็นแบบนี้ก็กลัวไปเลยค่ะ มันตกใจก่อน
พอมาทำใหม่ ก็กลายเป็นเพ่งมากเกินไปจนหนักอีก ทุกวันนี้ก็เป็นสมาธิบ้าง ไม่เป็นบ้าง แต่เห็นด้วยค่ะว่าดีต่อสุขภาพ เพราะวันไหนที่สงบจะหลับดี ตื่นมาแจ่มใสมากๆเลย


ขอบคุณมากสำหรับคำแนะนำนะคะ แล้วจะลองดูค่ะ
โดย: Hobbit วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:19:26:07 น.
  
ขอบคุณนะคะ สำหรับคอมเม้นท์


ขอมาตอบก่อนนะคะ
จริงๆ แล้วก็ยังไม่ค่อยเข้าใจหรอกค่ะ
แต่จะพยายามอธิบายตามที่หนูเข้าใจนะคะ คือ
สมาธิ หมายถึง การมีใจจดจ่ออยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือ จิตเพ่งไปอยู่ที่ใดที่หนึ่ง
ส่วน สติ คือความรู้ตัว รู้ว่ากำลังเกิดอะไรขึ้น และกำลังจะเกิดอะไรขึ้น
หนูเข้าใจว่าที่มีคนมาบอกแบบนั้น คงเป็นเพราะ หนูจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากเกินไป จนไม่รู้ว่ารอบกายนั้นเกิดอะไรขึ้นน่ะค่ะ ออกแนวจิตเผลอไผลไปกับสิ่งที่ทำอยู่ (มั้งคะ)

ตามอาการที่หนูนั่งสมาธิแล้วสติหลุด อาจจะเป็นเพราะว่า
บางทีตอนที่นั่งสมาธิอยู่แล้วเกิดอาการโยกของธรรมะปิติน่ะค่ะ
แล้วพอถึงตอนนั้นจะชอบเกิดอาการเผลอ หรือขาดสติ เพราะลืมกำหนดรู้น่ะค่ะ

แต่ถ้าคุณ Karz บอกว่า "สมาธิคือสภาพที่เราสมบูรณ์ไปด้วยสติและสัมปชัญญะ" ล่ะก็ ไม่คัดค้านล่ะค่ะ เพียงแต่ในความเข้าใจของหนู หนูแยกสติ กับ สมาธิออกจากกัน


โดย: รัญจน์ วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:20:45:39 น.
  
อ้อ... ทราบแล้วครับ แสดงว่าคุณรัญจน์ขาดสัมปชัญญะครับ

ถ้าจะแปลสมาธิว่า concentration ก็จะแปลได้ครับว่าหมายถึง การมีใจจดจ่ออยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ไม่ผิดครับ แต่ก็ไม่ใช่ความหมายทั้งหมดของสมาธิ เพราะคุณรัญจน์พิสูจน์เห็นเองแล้วว่า แม้แต่กำลังทำจิตให้จดจ่ออยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แต่เราก็มีอาการหลุดได้ แต่ถ้าหากเราสมบูรณ์ไปด้วยสติและสัมปชัญญะ เราก็จะสามารถทำจิตให้จดจ่ออยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้โดยไม่หลุดครับ

สติไม่ได้หมายถึงความรู้ตัวครับ ความรู้ตัวนั้นคือ สัมปชัญญะ ครับ หมายถึงความรู้ตัวทั่วพร้อม ส่วนสตินั้นคือ การเตือน มีอาการเตือนเป็นลักษณะ

เช่น เวลาเราลืมของ แล้วนึกขึ้นได้ ตัวที่ทำให้เรานึกขึ้นได้นั้นคือสติครับ แต่สัมปชัญญะคือตัวรู้ เช่นผมถามว่าตอนนี้คุณรัญจน์รู้สึกรึเปล่าว่ากำลังนั่งอยู่บนเก้าอี้หรือเท้าคุณรัญจน์กำลังสัมผัสกับพื้นอยู่ ตัวที่ทำให้เรารู้ตัวนี้เรียกว่าสัมปชัญญะครับ

มันจะยาวไปเสียแล้ว ไว้ผมรวมเอามาตอบเป็นบล๊อกใหม่เลยก็แล้วกันครับ
โดย: Karz วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:21:06:06 น.
  
โอเค รับทราบค่ะ

ขอบคุณที่ไขความกระจ่างให้นะคะ ^^
โดย: รัญจน์ วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:21:10:28 น.
  
โทษนะคะ ไม่กระจ่าง....
เข้ามาอธิบายอีกรอบได้มั้ยคะ?

แล้วทำไมต้องทำให้สบายทั้งตัวด้วยละคะ?
ทำไมต้องทำให้หัวโล่ง แล้วมีน้ำไหลลงไปข้างล่างด้วยล่ะ?

วิธีนี้เหมือนกับท่าโยคะที่นอนแล้วก็ผ่อนคลายทุกส่วนหรือเปล่าคะ?

แล้วเกี่ยวยังไงกับสมาธิ?
ขอโทษนะคะ ถามมากไปหน่อย
เพิ่งเคยได้ยินวิธีตักน้ำรดหัวก็คราวนี้...

ขอบคุณล่วงหน้าค่ะคุณ Karz
โดย: ดุ่บดั่บ (PoYoKo ) วันที่: 21 พฤศจิกายน 2550 เวลา:23:00:18 น.
  
คุณ PoYoKo ครับ คำตอบผมยาวมาก ขออนุญาตรวมไปตอบในบล๊อกใหม่เหมือนกับคุณรัญจน์นะครับ ^^'
โดย: Karz วันที่: 22 พฤศจิกายน 2550 เวลา:8:20:33 น.
ชื่อ : * blog นี้ comment ได้เฉพาะสมาชิก
Comment :
 *ส่วน comment ไม่สามารถใช้ javascript และ style sheet
 

Karz
Location :
กรุงเทพฯ  Thailand

[ดู Profile ทั้งหมด]
 ฝากข้อความหลังไมค์
 Rss Feed
 Smember
 ผู้ติดตามบล็อก : 126 คน [?]





สงวนลิขสิทธิ์
พฤศจิกายน 2550

 
 
 
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
23
24
25
26
27
28
29
30
 
 
21 พฤศจิกายน 2550