สาเหตุหลัก ของเหตุการณ์ Blackout ทั่วทั้งภาคใต้
หลังจากเหตุการณ์ Blackout ทั่วทั้งภาคใต้ หน่วยงานที่มีส่วนในการรับผิชอบ อย่างการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ดูแลในส่วนของการผลิตและการส่งจ่ายพลังงานไฟฟ้าในประเทศไทย
ได้ออกมาแถลงถึงสาเหตุที่แท้จริงของเหตุการณ์ Blackout ที่เกิดขึ้น
หลักใหญ่ใจความของสาเหตุที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ Blackout ทั่วทั้งภาคใต้ โดยสรุปคือ...
สายส่งที่ส่งพลังงานไฟฟ้ามาจากภาคกลางเกิดเสียหาย เมื่อถึงช่วงที่ความต้องการไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้น และสูงเกินกำลังการผลิตของโรงไฟฟ้าในพื้นที่จะรองรับได้ ระบบป้องกันจึงปลดโรงไฟฟ้าแต่ละแห่งออกไปจากระบบนั่นเอง
สายส่งที่เกิดความเสียหาย
ก่อนอื่นต้องมาทำความเข้าใจ ถึงระบบโครงข่ายสายส่งไฟฟ้าในประเทศไทย ซึ่งระบบโครงข่ายสายส่งในประเทศไทยมีการเชื่อมโยงเข้าถึงกันเป็นเครือข่ายคล้ายกับใยแมงมุม หรือเรียกว่าระบบกริด (grid) เพื่อให้มีประสิทธิภาพในการกระจายพลังงานไปยังพื้นที่ต่างๆและยังเป็นการรักษาความเสถียรให้กับระบบอีกด้วย โดยระบบโครงข่ายสายส่งที่เชื่อมถึงกันในแต่ละพื้นที่นั้น ช่วยให้สามารถจ่ายไฟไปยังที่อื่นๆได้อย่างครอบคลุม และในทางกลับกันหากเกิดปัญหาขัดข้องก็สามารถรับเอาไฟฟ้าจากที่อื่นๆมาใช้ได้
ในส่วนของภาคใต้ เนื่่องด้วยลักษณะภูมิประเทศที่เป็นคอคอดบริเวณภาคใต้ตอนบน ทำให้การเชื่อมโยงของโครงข่ายสายส่ง ไม่สามารถเชื่อมโยงเป็นรูปแบบโครงข่ายคล้ายกับใยแมงมุมได้ โครงข่ายสายส่งที่ลงมาภาคใต้จึงต้องเดินเป็นแนว ลงมาตามลักษณะภูมิประเทศ
หากในบริเวณดังกล่าว เกิดเหตุไม่คาดฝันที่ทำลายสายส่งที่ลงมายังภาคใต้ ระบบโครงข่ายสายส่งทางภาคใต้ก็จะขาดออกจากระบบโดยทันที
ต้นเหตุที่ทำให้เกิดเหตุการ Blackout เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2556
เนื่องมาจากสายส่งขนาด 500 kV (500,000 โวลต์) ที่ส่งกระแสไฟฟ้าจากภาคกลางลงมาภาคใต้ เกิดเหตุไม่คาดฝันบริเวณ จอมบึง - ประจวบ ทำให้สายส่งได้รับความเสียหายไม่สามารถส่งกระแสไฟฟ้าได้
ภายหลังจากการสอบสวนหาสาเหตุ ตัวแทนจากการไฟฟ้าฝ่ายผลิต ได้ออกมาแถลงต้นเหตุที่ทำให้สายส่งได้รับความเสียหาย ว่า..."เกิดจากฟ้าผ่า"
ระบบป้องกันทำงาน
เมื่อสายส่งที่เชื่อมต่อลงมายังภาคใต้ได้รับความเสียหายจนไม่สามารถส่งพลังงานได้ ส่งผลให้พลังงานไฟฟ้าส่วนหนึ่งหายออกไปจากระบบ กำลังการผลิตที่รองรับความต้องการใช้จึงลดลง
และเมื่อช่วงที่ความต้องการใช้พลังงานไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้นเกินกว่ากำลังการผลิตที่มี และโรงไฟฟ้าที่อยู่ในพื้นที่ไม่สามารถรองรับความต้องการใช้พลังงาน ที่มีในเวลานั้นได้
ระบบป้องกันที่มีอยู่ ตวรจพบความต้องการใช้ไฟฟ้าที่มีมากเกินกำลังผลิตขณะนั้น จึงต้องตัดการเชื่อมต่อ และปลดโรงไฟฟ้าในพื้นที่ออกจากระบบทีละแห่งจนหมด
การกู้ระบบให้กลับสูสภาวะปกติ
สำหรับเหตุการ Blackout หรือเหตุการณ์ไฟดับทั่วทั้ง 14 จังหวัดภาคใต้ที่ผ่านมา
การกู้ระบบให้กลับสู้สภาวะปกติ หรือการจ่ายไฟให้กลับเข้าสู่ระบบ สามารถทำได้รวดเร็วสุด(ในบางพื้นที่)สามารถจ่ายกระแสไฟฟ้าได้ ภายหลังจากไฟดับประมาณ 1 ชั่วโมง แต่การกู้ทั้งระบบของภาคใต้ให้กลับสู่สภาวะปกติ กินเวลานานประมาณ 4-5 ชั่วโมง
ทำให้หลายฝ่ายเกิดข้อสงสัย และมีคนบางกลุ่ม พยายามเชื่อมโยงนำไปเปรียบเทียบกับโฆษณาของการไฟฟ้าฝ่ายผลิต ที่มีเนื้อหาว่าด้วยการกู้ระบบตามแผน Black start และสามารถกู้ระบบกลับได้ภายใน 10 นาทีเท่านั้น
โฆษณาชุดดังกล่าว ทำให้เกิดเสียงวิจารณ์ขึ้น
แต่ทั้งนี้ ก่อนที่เราจะวิจารณ์อะไรไป ก็ควรพิจารณาที่สาเหตุและข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
เหตุการณ์ไฟดับภาคใต้ที่เกิดขึ้นล่าสุด การกู้ระบบกลับคืนมาได้โดยใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมงกว่าๆ เพื่อจ่ายไฟให้กับพื้นที่สำคัญๆเป็นอันดับแรก
ถ้ามองในทางเทคนิคแล้ว ระยะเวลาขนาดนี้ ผู้เขียนถือว่าเร็วพอสมควรแล้ว เพราะเหุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นทั่วทั้งภาคใต้ การที่ไฟดับทั้งภาคใต้เกิดจากระบบป้องกันทำการปลดโรงไฟฟ้าออกจากระบบ ซึ่งในทางปฏิบัติจริง คงต้องใช้เวลาสักพักหนึ่งในการตรวจสอบสาเหตุ
ซึ่งสาเหตุที่แท้จริงแล้ว ก็เกิดจากความเสียหายในระบบสายส่งแรงสูงที่ส่งไฟมาจากภาคใต้ ซึ่งทำให้ระบบไฟฟ้าภายในภาคใต้ถูกตัดขาดออกจากส่วนกลาง ซึ่งกำลังการผลิตภายในพื้นที่ก็มีไม่พอ ระบบป้องกันจึงทำงาน อีกอย่างคือ โครงข่ายสายส่งที่เชื่อมต่อมายังภาคใต้ ไม่ได้เชือมโยงเป็นโครงข่ายใยแมงมุม เพราะพื้นที่ภูมิประเทศเป็นแนวยาวลงไป
ในทางกลับกัน ลองคิดเล่นๆ...ถ้าสาเหตุที่แท้จริงของเหตุการไฟดับทั้งภาคใต้มาจาก เหตุขัดข้องที่เกิดขึ้นจากโรงไฟฟ้าในพื้นที่ทำให้สูญเสียกำลังการผลิต แต่สายส่งหลักไม่เกิดปัญหา การกู้ระบบกลับคืนย่อมสามารถทำได้รวดเร็วกว่าอยู่แล้ว
ส่วนเสียงวิจารณ์จากบางฝ่าย ที่พูดถึงเรื่องความล่าช้าในการซื้อไฟฟ้าจากประเทศมาเลเซีย
ซึ่งแม้จะสามารถโทรไปสั่งซื้อได้ทางโทรศัพท์ แต่ก็ต้องใช้เวลาในการดำเนินการ ในการสั่งซื้อไฟฟ้าต้องมีขั้นตอนในการดำเนินการ และต้องมีการอนุมัติจากผู้มีอำนาจ ไม่ใช่ว่าเจ้าหน้าที่การไฟฟ้าในภาคใต้จะสามารถยกหูโทรศัพท์ โทรไปขอซื้อได้ทันทีทันใด ได้ทันใจเหมือนสั่งซื้อไก่ KFC
และที่ร้ายแรงสุด คือมีคนบางกลุ่ม พยายามจับโยงเข้าหาเรื่องการเมือง
มีบางฝ่ายที่พูดกล่าวหาไปต่างๆนาๆ ประมาณว่า...เหตุการไฟดับเป็นแผนการที่การไฟฟ้าฯร่วมกับภาครัฐ ตั้งใจให้เกิด หรือเรียกง่ายๆว่าจงใจดับไฟฟ้า
ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ผู้เขียนมองว่า ข้อกล่าวหาดังกล่าวมันดูเลวร้ายและไม่เป็นธรรมเอาเสียเลย รวมทั้งยังเป็นข้อกล่าวหาที่ไร้สาระอีกด้วย
ทุกสาขาอาชีพย่อมมีจรรยาบรรณวิชาชีพ ใครที่ได้ยินข้อกล่าวหาเช่นนั้นมา ก็ให้กลับไปลองค้นหาข้อมูลที่เกี่ยวกับหน้าที่รับผิดชอบของการไฟฟ้าฯ ก่อนที่จะเชื่อหรือกล่าวหาแบบไม่มีเหตุผล