พูดอย่างไรไม่ให้ทำร้ายจิตใจเด็ก

พ่อแม่และบุคคลที่เกี่ยวข้องกับเด็กทุกคนนั้นจำเป็นที่จะต้องใช้คำพูดเพื่อสื่อสาร อบรมสั่งสอน ทำความเข้าใจ และด้วยเหตุผลอีกมากมายหลายประการกับตัวเด็ก

คำพูดบางอย่างนั้นทำให้เด็กต่อต้าน ไม่พอใจ ทำร้ายจิตใจหรือทำให้เด็กประชดประชันและสุดท้ายผลลัพธ์ที่ได้นั้นกลับกลายเป็นตรงกันข้ามกันอย่างสิ้นเชิง


ในครั้งนี้เจนจะลองเปลี่ยนคำพูดที่เด็กได้ยินบ่อยๆและมักจะไม่พอใจเมื่อได้ฟังมาเป็นคำพูดที่ไม่ทำให้เด็กรู้สึกเช่นนั้นแต่ยังคงความหมายของสิ่งที่ต้องการสื่อไว้ได้เช่นเดิม



อาบน้ำช้า เดี๋ยวก็ไปโรงเรียนสายพอดี เร็วๆหน่อยสิลูก

เปลี่ยนเป็น หนูจะใช้เวลาอาบน้ำนานกว่านี้ก็ได้นะ แต่หนูคงต้องตื่นเร็วกว่านี้สักครึ่งชั่วโมง แล้วที่สำคัญวันนี้แม่ไม่ได้เผื่อเวลาไว้ด้วย หนูคงต้องรีบกว่าปกติแล้วละคะ



ถ้ารู้ว่าซื้อวีดีโอเกมส์ให้แล้วจะเล่นทั้งวันแบบนี้แม่ไม่ซื้อให้หรอก

เปลี่ยนเป็น ถ้าแม่มองเห็นอนาคตว่าหนูจะใช้เวลากับวีดีโอเกมส์มากขนาดนี้แม่คงคิดหนักเลยที่จะซื้อให้



ลูกพูดจาก้าวร้าว แทนที่จะว่าลูกว่า กล้าดียังไงมาพูดกับแม่แบบนี้ , ฉันเป็นแม่แกเป็นลูก แกไม่มีสิทธิมาพูดกับฉันแบบนี้นะ

เปลี่ยนเป็น หนูรู้ตัวไหมลูกว่าหนูพูดอะไรออกมา , ทำไมหนูถึงพูดกับแม่แบบนี้ละลูก แม่เสียใจรู้ไหม



แม่จะออกไปข้างนอกสักพักนึง อย่าแกล้งน้องนะ

เปลี่ยนเป็น แม่จะออกไปข้างนอกสักพักนึง หนูช่วยดูแลน้องด้วยนะลูก



เมื่อลูกกลับบ้านช้ากว่าปกติมาก

บอกความจริงมาเดี๋ยวนี้นะว่าที่กลับบ้านช้านี่ไปทำอะไรมา

เปลี่ยนเป็น วันนี้หนูไม่ได้กลับบ้านเวลาอย่างที่เคย มีอะไรที่แม่ควรจะรู้ไหมลูก



ลูกเป็นเด็กดีมาตลอดแต่ทำผิดในสิ่งที่คุณคิดว่ามีเบื้องหน้าเบื้องหลังและคุณต้องการทราบความจริงอันนั้น เช่น หนีโรงเรียน

ฉันอุตส่าห์ดีใจนึกว่าแกจะเป็นคนดี ที่แท้ก็คิดผิด บอกมาเดี๋ยวนี้นะว่าแกโดดเรียนไปทำอะไรมา

เปลี่ยนเป็น หนูเป็นเด็กดีมาตลอด ที่หนูไม่ไปโรงเรียนในวันนี้ แม่เชื่อว่าหนูต้องมีเหตุผลจริงๆ หนูมีปัญหาอะไรหรือเปล่าลูก ขอให้แม่ได้มีโอกาสช่วยได้ไหม



เมื่อลูกทำผิดเพราะอารมณ์โมโหแล้วพูดจาก้าวร้าวหรือทำร้ายผู้อื่นหรือมีพฤติกรรมไม่พึงประสงค์อื่นใด

คุณควรแสดงออกให้ลูกเข้าใจว่า คุณเข้าใจ คุณเห็นใจ (กรณีที่น่าเห็นใจ)แต่คุณยอมรับพฤติกรรมเช่นนั้นของลูกไม่ได้

อย่างเจนเองมีวันนึงเด็กๆที่เจนดูแล รุ่นน้องวิ่งเล่นหยอกล้อกับเพื่อนไม่ได้สนใจเลยว่ามีใครอยู่แถวนั้นบ้าง สุดท้ายก็ไปชนรุ่นพี่กระเด็นก้นกระแทกโต๊ะ พอรุ่นพี่ลุกขึ้นมาได้ก็โมโหกระชากแขนรุ่นน้องแล้วตวาดใส่หน้าว่า พ่อแม่ไม่อบรมสั่งสอนหรือไงวิ่งไม่รู้จักดู

ก็เป็นเรื่องเป็นราวมาถึงเจน รุ่นน้องก็บอกว่าเขาไม่ได้ตั้งใจ แล้วก็ฟ้องว่ารุ่นพี่ทำร้ายร่างกายแถมด่าบุพการีเขา แล้วก็ขอให้เจนลงโทษรุ่นพี่

รุ่นพี่ก็บอกว่าเขาเป็นผู้เสียหาย อยู่ดีๆก็เจ็บตัว แล้วเขาก็ไม่ได้ทำอะไรผิด รุ่นน้องต่างหากที่ผิดที่ควรจะถูกลงโทษ

เจนก็บอกน้องว่า ครูเชื่อหมดใจว่าหนูไม่ได้ตั้งใจ แต่การกระทำของหนูนั้นขาดความระมัดระวังประมาทเลินเล่อ และเมื่อสิ่งนั้นไปทำให้คนอื่นเจ็บตัวหรือเดือดร้อนแม้จะไม่ได้ตั้งใจแต่ก็ถือเป็นความผิด เมื่ออธิบายให้เข้าใจเด็กก็ยอมรับว่าตัวเองก็ผิด

แล้วเจนก็บอกกับพี่ว่า ครูเข้าใจและเห็นใจที่หนูโกรธ หนูไม่ผิดเลยที่จะโกรธเป็นครูๆก็คงจะโกรธเหมือนกัน แต่หนูผิดตรงที่หนูแสดงความโกรธอย่างไม่เหมาะสม ไม่ว่าหนูจะโกรธยังไงหนูก็ไม่มีสิทธิที่จะไปทำร้ายร่างกายหรือด่าว่าถึงบุพการีใคร สุดท้ายเด็กก็ยอมรับว่าตัวเองผิดด้วยเช่นกัน

แล้วเจนก็บอกเด็กว่าถ้าจะให้ครูลงโทษก็คงต้องลงโทษทั้งคู่ แต่จะดีกว่าไหมถ้าต่างฝ่ายต่างให้อภัยซึ่งกันและกัน เพราะครูเองก็ลำบากใจมากถ้าจะต้องลงโทษ เพราะเธอทั้งคู่ก็เจ็บตัวเจ็บใจกันไปแล้ว แต่ครูก็ไม่รู้จะทำยังไงถ้าเธอยังยืนยันที่จะเอาผิดอีกฝ่ายให้ได้ สุดท้ายเด็กก็ให้อภัยซึ่งกันและกัน



คำว่า กฎ,ระเบียบ,เข้มงวด,ทำโทษ ลงโทษ เด็กและผู้ใหญ่หลายคนฟังแล้วก็ไม่ได้รู้สึกอะไร แต่เด็กและผู้ปกครองบางคนที่มีจิตวิญญาณอิสระ มีความเป็นปัจเจก มีความภาคภูมิใจในตัวเอง หรือให้ความสำคัญกับสิทธิส่วนบุคคลสูงมาก กลุ่มบุคคลเหล่านี้จะมีปฏิกิริยาต่อต้านในทันทีเมื่อได้ยินคำเหล่านั้น

ถ้าเราจำเป็นต้องพูดกับบุคคลกลุ่มนี้โดยที่ต้องการรักษาน้ำใจหรือไม่ให้เกิดแรงต่อต้านหรือด้วยเหตุผลอื่นใดให้เลี่ยงไปใช้คำที่มีความหมายใกล้เคียงกันแต่ฟังดู่นุ่มนวล อ่อนโยนกว่าแทน เช่น

กฎ เปลี่ยนเป็น ข้อตกลง

ระเบียบ เปลี่ยนเป็น แนวทางปฏิบัติ

เข้มงวด เปลี่ยนเป็น เอาใจใส่อย่างใกล้ชิด , ดูแลอย่างใกล้ชิด

ทำโทษ ลงโทษ เปลี่ยนเป็น กระบวนการปรับพฤติกรรม ถ้ากับเด็กของเจนเองเจนใช้คำว่า กระบวนการฟื้นฟูความน่ารัก



บางอย่างที่ไม่ใช่เรื่องถูกหรือผิดหรือเป็นสิ่งที่ยากจะตัดสินว่าเหมาะสมหรือไม่นั้นก็ไม่ควรไปตัดสินให้เลี่ยงไปใช้เหตุผลอื่นที่ไม่ให้มีใครเสียหน้าแทน

อย่างเด็กที่เจนดูแลมีคนนึงเธอชอบใส่น้ำหอมมาโรงเรียนมาก ครูบางท่านก็ไม่ชอบหรือคิดว่าไม่เหมาะสม คราวนี้ถ้าเราจะไปห้ามเด็กบอกว่าไม่เหมาะสมเด็กก็อาจจะถามกลับมาได้ว่าใช้มาตรฐานอะไร ถ้าจะบอกว่าเด็กทำผิดกฎเราก็ไม่เคยเขียนเรื่องนี้ไว้ในกฎและถ้าเราห้ามแล้วเด็กยังฝืนทำแล้วเราทำโทษเด็ก เราก็จะกลายไปเป็นพวกชอบใช้อำนาจบาตรใหญ่ในสายตาเด็กและผู้ปกครอง

เรื่องนี้เจนเลยให้ครูประจำชั้นบอกเด็กบอกว่าครูและครู...และครู...แพ้น้ำหอม ได้กลิ่นแล้วไมเกรนขึ้น หนูไม่ใส่มาจะได้ไหมลูก สุดท้ายเด็กก็ยอมทำตามอย่างง่ายดายโดยที่ไม่มีใครเสียความรู้สึกแต่อย่างใดทั้งสิ้น



ส่วนการชมเด็กนั้นส่วนใหญ่ไม่มีปัญหาเรื่องความไม่พอใจเมื่อได้ฟังแต่หลายครั้งการชมนั้นทำให้เด็กกดดันว่าจะต้องทำให้ได้เท่ามาตรฐานแบบนี้หรือดีกว่านี้อีกในอนาคต

เช่น ลูกสอบได้ที่หนึ่งคุณบอกลูกว่า แม่ดีใจและภูมิใจมากเลยที่หนูสอบได้ที่หนึ่ง

ถามว่าเด็กชอบไหม ดีใจไหมไหม มีความสุขไหม บอกได้เลยว่ามี
แล้วถ้าถามต่อว่าสอบเที่ยวหน้าเด็กจะกดดันไหม ก็บอกเลยว่ากดดันเช่นเดียวกัน

อย่างนั้นเปลี่ยนเป็น แม่ดีใจและภูมิใจมากเลยที่ลูกขยันจนสอบได้ที่หนึ่ง แต่จริงแล้วถ้าลูกขยันขนาดนี้ไม่ว่าจะสอบได้ที่เท่าไหร่แม่ก็ดีใจและภูมิใจเช่นเดียวกัน
ชมแบบนี้เด็กจะยังคงดีใจ ภูมิใจ มีความสุขเหมือนเดิมแต่ไม่กดดัน

(บทความนี้เขียนขึ้นจากความรู้สึกและประสบการณ์ไม่ใช่งานวิจัยหรือเอกสารทางวิชาการ คุณพ่อคุณแม่จะคิดเห็นเช่นไรนั้นขอได้โปรดใช้วิจารณญาณตัดสินใจด้วยตัวเอง)



เจน

Create Date : 26 กันยายน 2554 Last Update : 26 กันยายน 2554 21:03:37 น. Counter : 1541 Pageviews.		8 comments
Share Tweet