กุศลกรรมบถ ๑๐
Saturday,January 14, 2017
7:38PM
กุศลกรรมบถ ๑๐ --- ทางแห่งกุศลกรรม, ทางทำความดี, กรรมดีอันเป็นทางนำไปสู่ความสุขความเจริญหรือสุคติ
๑. กายกรรม ๓ --- การกระทำทางกาย
๑.๑. ปาณาติปาตํ ปหาย ฯเปฯสพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี โหติ ..ละการฆ่าการเบียดเบียนมีเมตตากรุณาช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
๑.๒. อทินฺนาทานํ ปหาย ฯเปฯ อทินฺนํเถยฺยสงฺขาตํ อนาทาตา โหติ ..ละอทินนาทาน เคารพกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของผู้อื่น
๑.๓. กาเมสุมิจฺฉาจารํ ปหาย ฯเปฯ นจาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ .. ละการประพฤติผิดในกาม ไม่ล่วงละเมิดประเพณีทางเพศ
๒. วจีกรรม ๔ --- การกระทำทางวาจา
๒.๑. มุสาวาทํ ปหาย ฯเปฯ น สมฺปชานมุสาภาสิตา โหติ .. ละการพูดเท็จ ไม่ยอมกล่าวเท็จ เพราะเหตุตนเอง ผู้อื่น หรือเพราะเห็นแก่ผลประโยชน์ใดๆ
๒.๒. ปิสุณํ วาจํ ปหาย ฯเปฯ สมคฺคกรณึวาจํ ภาสิตา โหติ .. ละการพูดคำส่อเสียดช่วยสมานคนที่แตกร้าวกัน ส่งเสริมคนที่สมัครสมานกัน ชอบกล่าวถ้อยคำที่สร้างสามัคคี
๒.๓. ผรุสํ วาจํ ปหาย ฯเปฯ พหุชนมนาปาตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ ..ละคำหยาบพูดแต่คำสุภาพอ่อนหวาน
๒.๔. สมฺผปฺปลาปํ ปหาย ฯเปฯ กาลวาทีภูตวาที อตฺถวาที ธมฺมวาที วินยวาที นิธานวตึ วาจํ ภาสิตา โหติ ฯเปฯ .. ละการพูดเพ้อเจ้อพูดแต่คำจริง มีเหตุผล มีสารประโยชน์ ถูกกาลเทศะ
๓. มโนกรรม ๓ --- การกระทำทางใจ
๓.๑. อนภิชฺฌาลุโหติ ฯเปฯ .. ไม่เพ่งเล็งอยากได้ของผู้อื่น
๓.๒. อพฺยาปนฺนจิตฺโต โหติ ฯเปฯ สุขีอตฺตานํ ปริหรนฺตูติ .. ไม่มีจิตคิดร้าย คิดปรารถนาแต่ว่าขอให้สัตว์ทั้งหลายไม่มีเวร ไม่เบียดเบียน ไม่มีทุกข์ ครองตนอยู่เป็นสุขเถิด
๓.๓. สมฺมาทิฏฺฐิโก โหติ ฯเปฯ สยํ อภิญฺญาสจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตีติ .. มีความเห็นชอบ เช่น ว่า ทานมีผล การบูชามีผล ผลวิบากของกรรมดีกรรมชั่วมีเป็นต้น
หมายเหตุ: กุศลกรรมบถหมวดนี้ในบาลีเรียกชื่อหลายอย่าง เช่นว่า ธรรมจริยา (ความประพฤติธรรม) บ้าง โสไจย (ความสะอาดหรือเครื่องชำระตัว) บ้างอริยธรรม (อารยธรรม, ธรรมของผู้เจริญ) บ้าง อริยมรรค (มรรคาอันประเสริฐ) บ้าง สัทธรรม (ธรรมดี, ธรรมแท้) บ้าง สัปปุริสธรรม (ธรรมของสัตบุรุษ ) บ้าง ฯลฯ
M.I.287;A.V.266,275278.
ม.มู.12/485/523; องฺ.ทสก.24/165/287; 168181/296300.
Cr. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ฉบับประมวลธรรม โดย เจ้าพระคุณสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ปยุตฺตเถร)
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [
