เลนส์กระจกคืออะไร?
เลนส์กระจก (Mirror lens, Catadioptric lens) คือเลนส์ที่ประกอบด้วยกระจกและชิ้นเลนส์ ทำงานโดยอาศัยการ
สะท้อนของแสงไปมาระหว่างชิ้นกระจกทำให้ขนาดสั้นกว่าเลนส์ชนิดหักเหแสงที่ทางยาวโฟกัสเท่ากันมาก

ข้อดีของเลนส์กระจก
- ขนาดเล็ก น้ำหนักเบา พกพาง่าย
- ใช้มือถือถ่ายได้ง่ายกว่าเลนส์หักเหแสงที่ทางยาวโฟกัสเท่ากันเนื่องจากเลนส์สั้น โอกาสที่จะ "แกว่ง" ระหว่างถือ
น้อยกว่า
- ราคาต้นทุนการผลิตถูกกว่าเลนส์หักเหแสงเนื่องจากมีโครงสร้างแบบง่ายๆ และใช้ชิ้นเลนส์น้อย
- การที่มันทำงานโดยอาศัยการสะท้อนแสง จึงมีการเบี่ยงเบนของแสงน้อยมาก และไม่มี chromatic abberation
ทำให้เมื่อใช้ถ่ายภาพด้วยแสง infrared ไม่ต้องปรับโฟกัสใหม่
- มีกระจกสะท้อนแสงอยู่ด้านหน้าของเลนส์ทำให้โบเก้เป็นรูปโดนัทซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะตัวของเลนส์กลุ่มนี้
อันนี้บางคนชอบบางคนไม่ชอบแล้วแต่ใจ

ข้อเสีย
- resolution ต่ำ ความคมชัดน้อยกว่าเลนส์ชนิดหักเหแสง
- สี "จืด" กว่า
- มีการสูญเสียแสงจากการสะท้อนไปมา เลนส์กระจก f/8 จะมีแสงผ่านไปถึงฟิล์มหรือ ccd ได้น้อยกว่า f/8 เสมอ
(เลนส์บางตัว f จากการคำนวณได้ = 8 จริง แต่ f ที่วัดได้จากการใช้งานจริงอาจจะไปถึง 11 โน่นเลย)
โอกาสใช้งานในสภาพแสงน้อยจึงยากมาก ถ้าใช้ focusing screen แบบ split image จะใช้งานส่วน
split image ไม่ได้เลย
- ไม่มี diaphragm ทำให้ปรับรูรับแสงเพื่อควบคุมความชัดลึกไม่ได้
- ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของเลนส์ใหญ่กว่าเลนส์หักเหแสงที่ทางยาวโฟกัสเท่ากัน
- แสงจะ "ฟุ้ง" มากกว่าเลนส์หักเหแสง โดยเฉพาะเมื่อนำมาใช้กับกล้องดิจิตัล เพราะมีการสะท้อนแสงระหว่างกระจก
ในเลนส์กับกระจกใสที่ปิดหน้า ccd ของกล้อง

หลายๆ ครั้งที่มีคำถามหรือคำปรึกษาเกี่ยวกับการซื้อเลนส์กระจก มักจะมีคนให้คำตอบว่า "เลนส์กระจอก ซื้อเสียตังค์เปล่า"
ซึ่งผมเห็นว่าเป็นความเห็นที่ไม่ยุติธรรมสำหรับเลนส์พวกนี้นัก เมื่อพิจารณาจากข้อดีข้อเสียของมันจะเห็นได้ว่า
ขนาดและน้ำหนักของมันเป็นจุดเด่นที่สำคัญ ลองคิดดูว่าถ้าต้องออกทริปที่ต้องแบกน้ำหนักไปให้น้อยที่สุด เลนส์กระจก
จะได้เปรียบขึ้นมาทันที ยิ่งในยุคดิจิตัล เราสามารถเพิ่ม sharpen, contrast ให้กับภาพได้ก็จะช่วยลดข้อเสียและทำ
ให้ได้ภาพสวยๆ จากเลนส์กระจกได้มากขึ้น
ส่วนของโบเก้โดนัทก็เช่นกัน ถึงจะมีคนพยายามเลียนแบบโดยใช้แผ่นวงกลมสีดำหรือเหรียญปิดที่หน้าเลนส์ชนิดหักเหแสง
โบเก้บางส่วนจะเป็นโดนัทคล้ายเลนส์กระจก แต่จะไม่มีความ "ลานตา" แบบที่ได้จากเลนส์กระจก

เข้ามาอาความรู้ครับ

สรุปได้ว่าเลนส์กระจก ถึงแม้ว่าจะมีข้อด้อยหลายประการ แต่ถ้าผู้ใช้ที่ฉลาดรู้จักดึงเอาข้อดีของมันมาใช้ ก็จะได้เลนส์ดีๆ น้ำหนักเบา
ในราคาที่พอรับได้ แต่ถ้ามัวแต่ปิดใจ คิดอยู่แต่ว่ามันเป็น "เลนส์กระจอก" อาจจะพลาดโอกาสดีๆ ไปก็ได้
ดูจากรูปนี้ก็พอบอกได้ ว่าถ้าต้องแบกเลนส์เดินขึ้นภูกระดึง คนผอมแห้งอย่างผมจะเลือกเลนส์ตัวไหน
(จากซ้าย Chinon 500/8, Spiratone 400/6.3, Kimunor 500/8)

อ่ะ อยากกินข้าวหลาม