พระพุทธรูปประธานปางสมาธิ : ข้อค้นพบใหม่ว่าด้วยพระราชนิยมในรัชกาลที่ ๑

ชาตรี ประกิตนนทการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

อ่านบทความฉบับเต็ม พร้อมภาพประกอบและเชิงอรรถอ้างอิง ได้ที่นิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับประจำเดือนเมษายน 2555

เป็นที่เข้าใจโดยทั่วไปในวงวิชาการทางประวัติศาสตร์ศิลปะและสถาปัตยกรรมว่า ความนิยมในการสร้างหรือเลือกปางพระพุทธรูปมาเป็นพระประธานภายในพระอุโบสถสมัยต้นรัตนโกสินทร์ มีคตินิยมที่ไม่ต่างไปจากสมัยอยุธยาและสมัยก่อนหน้านั้นของสังคมไทยทุกยุค กล่าวคือ นิยมสร้างเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย

แต่จากการศึกษาในรายละเอียดเฉพาะเจาะจงไปในสมัยรัชกาลที่ ๑โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัดที่พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาหรือบูรณปฏิสังขรณ์โดยพระองค์เองโดยตรงหลายแห่ง กลับพบว่า พระพุทธรูปประธานในพระอุโบสถมีแนวโน้มที่จะเป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ที่น่าสนใจคือ วัดเหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นวัดที่มีสถานะ บทบาท และความสำคัญมากทั้งสิ้น อาทิ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม และวัดสระเกศ เป็นต้น

ข้อเท็จจริงดังกล่าวนำมาสู่สมมติฐานที่ว่า ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกฯ มีพระราชนิยมที่จะทรงเลือกพระพุทธรูปปางสมาธิให้เป็นพระประธานภายในพระอุโบสถ
จากสมมติฐาน ได้นำมาสู่การศึกษาในบทความนี้ของผู้เขียนที่ต้องการจะหาคำตอบในประเด็นคำถามสำคัญ ๒ ประการ ดังต่อไปนี้

สนใจคลิกอ่านต่อที่นี่ ... นสพ มติชน

Create Date : 23 เมษายน 2555
Last Update : 23 เมษายน 2555 6:56:07 น.		0 comments
Counter : 2019 Pageviews.
Share Tweet