|
|
| | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
รู้เท่าทันสื่อ : ท่ามกลางภาวะเช่นนี้ ผู้รับสื่ออย่างเรา ๆ ควรทำเช่นไรให้ชีวิตยังมีความสุขดี....
ผมตั้งใจว่าจะเขียนบทความเกี่ยวกับเรื่องการรู้เท่าทันสื่อ (Media Literacy) มาได้สักสี่ห้าวันก่อนหน้านี้ แต่จิตใจก็ยังอยากเขียนเรื่องดนตรีเป็นหลักอยู่ จึงมิได้ลงมือกระทำอย่างที่คิดไว้เสียที จนกระทั่งเกิดการรัฐประหารขึ้นเมื่อวันที่ 19 กันยายน ได้เห็นปรากฎการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับสื่อไม่น้อย ผมเองก็ไม่คิดไม่ฝันว่าหลังจากพฤษภาทมิฬแล้ว จะได้พบเจอเหตุการณ์เช่นนี้อีก นักวิชาการด้านสื่ออย่างผมจะไม่หยิบมาคุยก็คงเป็นเรื่องแปลกมิน้อย
หาก ICT จะบล็อก ผมก็เห็นว่าอยากบล็อกก็บล็อกไป เพราะการบล็อกมันเป็นความคิดของผู้ที่มีมุมมองต่อโลกเมื่อสมัยปี 1960 ตั้งแต่เมื่อครั้งละครวิทยุเรื่อง The Invasion from Mars ทำเอาคนเสียขวัญนู้น คนสมัยนี้มันต่างจากจุดนู้นเยอะแล้วครับ ที่สำคัญข้อเขียนนี้ผมก็ไม่ได้โจมตีใคร เพราะผมพูดเรื่องสื่อ มิได้พูดถึงคณะปฏิรูปฯ
สี่ทุ่มวันที่ 19 ผมกำลังนั่งฟัง 104.5 แฟตเรดิโอ ช่วงน้องก้อยอย่างสบายอารมณ์ พอหมดช่วงกำลังจะเข้าข่าวจิงเกิลรอข่าวก็เปิดวนซ้ำแล้วซ้ำอีก พร้อมกับมีประกาศให้วิทยุในเครือกองทัพบกทุกคลื่นรับสัญญาตรงจากคลื่น 103 MHz ผมคิดในใจว่า เฮ้ย มีปฏิวัติแน่เลยว่ะ แล้วยังไม่ทันไร เพื่อนสนิทผมก็โทรมาแจ้ง ด้วยห่วงว่าจะมีอะไรเกิดขึ้นย่านราชดำเนิน (ที่พักผมอยู่แถวศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร)
เมื่อมีการปฏิวัติหรือทำรัฐประหารเมื่อใด สิ่งแรกที่คนกลุ่มนั้นจะทำก็คือการเข้ายึดสถานที่ซึ่งเป็นแหล่งเผยข้อมูลข่าวสาร อย่างของไทยก็คงไม่พ้นกรมประชาสัมพันธ์ สถานีวิทยุและสถานีโทรทัศน์ต่าง ๆ เหตุนี้ก็เพื่อตัดโอกาสอีกฝ่ายในการนำเสนอข้อมูล และเปิดโอกาสให้มีฝ่ายตนพูดฝ่ายเดียว ยิ่งถ้าเป็นสมัยก่อนที่การสื่อสารยังไม่รวดเร็วเท่าทุกวันนี้ ผู้คนยังขาดความรู้ความเข้าใจ ยิ่งต้องรีบยึดครับ
สื่อเป็นเครื่องมือสำคัญอย่างยิ่งในการผลิต ความจริง ออกมา ทว่า ความจริง เหล่านี้มิใช่ความจริงแท้ มิใช่สัจธรรม แต่เป็นความจริงที่ถูกสร้างขึ้นให้ประชาชนได้รับรู้ หากใช้ภาษาวิชาการก็ต้องบอกว่า สื่อเป็นแหล่งอุดมไปด้วยวาทกรรมมากมาย ใครยึดถือครองสื่อได้ ชัยชนะพร้อมอยู่ในกำมือ อย่าลืมนะครับว่าความจริงที่เรารับรู้บนโลกใบนี้กว่า 70% เป็นความจริงที่เรารับรู้ผ่านสื่อ
คุณไม่ต้องมาเดินที่ถนนราชดำเนินคุณก็รู้ความจริงได้ คุณไม่ต้องไปฟังพลเอกสนธิพูดที่กองทัพบกคุณก็สามารถรู้ความจริงได้ แต่ความจริงนั้นเป็นความจริง 100% หรือเปล่านี้ก็ไม่รู้เหมือนกันครับ
ตอนนี้ไม่ว่าเปิดทีวีไปช่องใด หมุนวิทยุไปคลื่นไหน อ่านหนังสือพิมพ์ชื่ออะไร ก็มีแต่ข่าวเรื่องการรัฐประหารทั้งนั้นครับ
ไม่น่าแปลกใจที่สื่อมวลชนในขณะนี้ต่างนำเสนอข่าวออกมาในลักษณะทางเดียวกันทั้งนั้น คือออกมาจากปากของฝ่ายคณะปฏิรูปฯ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสื่อทีวีและสื่อวิทยุนี้เห็นได้ชัดว่า การนำเสนอข่าวเป็นไปในลักษณะเชิญชวนให้ผู้คนเห็นด้วยกับการรัฐประหารครั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นการแสดงให้เห็นถึงความสงบที่เกิดขึ้น ข่าวการสนับสนุนการองค์กรนั้นนี้ ที่เป็นเช่นนี้เหตุผลแรกก็คงเป็นเพราะคำสั่งจากคณะปฏิรูปฯที่ให้คำเช่นนั้น สองก็คือการที่สื่อนั้น ๆ มิได้มีเจ้าของเป็นเอกชน เจ้าของคลื่น เจ้าของสถานีเกือบทั้งหมดในประเทศนี้เป็นของทหาร คงไม่มีใครเอาสื่อตัวเองมาเป็นเครื่องมือทำร้ายตนเองใช่ไหมครับ (ถ้าไม่นับวิทยุชุมชนที่ลูกผีลูกคนอยู่ในขณะนี้ ไม่มีคลื่นวิทยุใดที่มีเอกชนเป็นเจ้าของนะครับ ถ้าไม่ใช่เป็นของรัฐ ทหาร ก็ต้องเป็นหน่วยงานราชการสักแห่ง) ดังนั้นการกำหนดเนื้อหาผ่านสื่อเหล่านี้จึงเป็นเรื่องที่ง่ายมาก
เหลืออีกสื่อหนึ่งที่น่าจะพอเป็นกำลังให้ประชาชนได้รู้ข่าวสารที่เป็นจริง (มากกว่าสื่ออื่น) ได้บ้างก็คือสื่อหนังสือพิมพ์ เนื่องด้วยสื่อชนิดนี้เป็นเอกชนลงทุนเสียส่วนใหญ่ จุดเด่นของสื่อหนังสือพิมพ์คือการสามารถนำเสนอข้อมูลเชิงลึกผ่านตัวหนังสือได้ ผู้อ่านสามารถย้อนกลับมาอ่านเพื่อวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ ได้เอง ต่างจากสื่อวิทยุและโทรทัศน์ซึ่งผ่านไปไม่มีวันหวลกลับ อย่างไรก็ตามภาวะเช่นนี้ ต้องดูในระยะยาวครับว่าสื่อหนังสือพิมพ์จะกล้าพอนำเสนอข้อมูลที่สื่อทีวีกับวิทยุไม่กล้าพูดไหม
เมื่อวาน ผมได้ฟังการให้สัมภาษณ์ของพลเอกสนธิ นักข่าวสายสิ่งพิมพ์ถามคำถามแต่ละคำถามเด็ดดวงมิน้อย แต่บทสัมภาษณ์กลับออกมาในลักษณะที่ไม่ชัดเจนเท่าไร ก็ต้องดูกันต่อไปว่าหนังสือพิมพ์ต่าง ๆ จะกล้าเล่นกลับประเด็นแรง ๆ ที่ยังค้างคาใจคนไทยอยู่หรือไม่
เมื่อเกิดเหตุการณ์เช่นนี้ ผมรู้สึกเสียดายรายการข่าว BBC ภาคภาษาไทยเป็นอย่างยิ่ง โดยส่วนตัวผมรู้สึกได้ถึงความเป็นกลางและความซื่อตรงในการรายงานข่าวของ BBC อย่างยิ่ง ผมได้อ่านงานวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับบทบาทบีบีซีภาคภาษาไทย ทำให้ได้รู้ว่า เมื่อครั้งพฤษภาทมิฬ นักข่าวของ BBC สามารถเข้าถึงแกนนำของทั้งสองฝ่ายได้ ไม่ว่าจะเป็นมหาจำลอง หรือ พลเอกสุจินดา ซึ่งส่งผลให้ข่าวออกมาเกิดการ cross check (เป็นศัพท์ทางสื่อสารมวลชน หมายถึงการนำเสนอข่าว โดยสอบถามสัมภาษณ์จากแหล่งข่าวจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง) ผมคิดว่าถ้า BBC ภาคภาษาไทยยังอยู่ ความแคลงใจต่าง ๆ ที่ยังคงอยู่ในใจคนไทยตอนนี้น่าจะลดหายไปไม่น้อย เพราะบีบีซีกล้าเล่นและเป็นกลางมาก
แล้วเราจะทำอย่างไรให้รู้เท่าทันสื่อในยุคการรัฐประหารนี้
ก่อนอื่นก็คือ ตอนนี้ให้รับข่าวสารจากทางสื่อหลักไม่ว่าจะเป็นทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์ เหมือนปกติครับ เพียงแต่ว่าต้องเพิ่มความเชื่อหูไว้หูมากกว่าเดิมเป็นพิเศษ ช่วงนี้สื่อที่ผมติดตามเป็นประจำคือ Bangkok Post และ เวบ BBC ซึ่งคิดว่าน่าจะนำเสนอข่าวสารได้แม่นยำพอควร หนังสือพิมพ์หัวสีนี้ผมไม่รับประกันเท่าไรว่าจะช่วยได้เท่าใดนัก ผมคิดว่ายุคนี้เป็นยุคการสื่อสารที่มนุษย์สามารถ negotiated กับข้อมูลข่าวสารได้ ดังนั้นเราเลือกได้ว่าเราจะเชื่อมากเชื่อน้อย หรือไม่เชื่อ ก็สุดได้แล้วแต่ทั้งนั้น ดังนั้นอ่านข่าวอะไรก็ต้องพึงสังวรไว้ครับว่ามันไม่ใช่ความจริงแท้
อีกสื่อหนึ่งที่ควรหลีกเลี่ยงเอาความจริงกับมันคือสื่ออินเตอร์เนท โดยเฉพาะพวกเวบบอร์ดต่าง ๆ นี้คือแหล่งผลิตวาทกรรมกระแสรองเลยนะครับ มันก็ดีที่เป็นแหล่งในการแสดงความคิดเห็น แต่บางคนมันไม่คิดอย่างนั้นสิ เพราะเริ่มเลยเถิดไปว่าความคิดเห็นในกระทู้นั้น ๆ คือความจริงที่น่าจะเป็น ผมว่าเราก็อ่านแล้วต้องพิจารณาให้รอบคอบกว่าตามสื่อสารมวลชนอีกครับ เพราะอย่างน้อยสื่อก็ยังจับต้องได้ว่าใครเขียน แต่ในอินเตอร์เนท ทุกอย่างไร้ตัวตนโดยแท้
สุดท้ายก็ขอฝากไว้ครับว่า อย่าพึ่งด่วนตัดสินใจอะไร แม้ว่ามันจะปรากฏผ่านสื่อมาแล้วก็ตาม เพราะสื่อเป็นผู้ผลิต ความจริง แต่ความจริงนั้นไม่เคยจริงแท้ร้อยเปอร์เซนต์ครับ.....
| Create Date : 21 กันยายน 2549 |
| Last Update : 21 กันยายน 2549 14:46:59 น. |
|
24 comments
|
| Counter : 1136 Pageviews. |
 |
|
|
| โดย: stubborn IP: 202.28.27.4 วันที่: 21 กันยายน 2549 เวลา:15:08:07 น. |
|
|
|
โดย: กุมภีน   วันที่: 21 กันยายน 2549 เวลา:16:22:31 น. |
|
|
|
| โดย: กายแก้ว IP: 58.9.189.38 วันที่: 21 กันยายน 2549 เวลา:19:11:07 น. |
|
|
|
| โดย: PADAPA--DOO วันที่: 21 กันยายน 2549 เวลา:20:50:34 น. |
|
|
|
โดย: grappa  วันที่: 21 กันยายน 2549 เวลา:21:28:19 น. |
|
|
|
| โดย: แบ๊ะ แบ๊ะ IP: 203.107.199.129 วันที่: 22 กันยายน 2549 เวลา:11:13:15 น. |
|
|
|
| โดย: คนทับแก้ว วันที่: 22 กันยายน 2549 เวลา:14:50:44 น. |
|
|
|
| โดย: grappa IP: 58.9.191.87 วันที่: 23 กันยายน 2549 เวลา:17:43:26 น. |
|
|
|
โดย: Dark Secret  วันที่: 25 กันยายน 2549 เวลา:18:36:30 น. |
|
|
|
| โดย: merveillesxx IP: 203.209.110.111 วันที่: 25 กันยายน 2549 เวลา:23:22:00 น. |
|
|
|
| โดย: :D IP: 124.120.159.157 วันที่: 27 กันยายน 2549 เวลา:22:15:21 น. |
|
|
|
| โดย: BAYROCKU วันที่: 28 กันยายน 2549 เวลา:8:58:49 น. |
|
|
|
| โดย: ดาว IP: 128.138.41.144 วันที่: 30 กันยายน 2549 เวลา:6:29:46 น. |
|
|
|
|
|
|
|
I will see U in the next life.
|
|
|
|
|
|
|
|
คืนเกิดเหตุ อยู่บ้านที่มีดาวเทียม เลยได้ดูบีบีซีสลับกับช่องจีน
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 6 คน [
เหนื่อยๆๆ ยุคข้อมูลข่าวสาร แต่ความมั่วนิ่มสูสี
สู้ต่อไปค่ะพี่ เป็นนักวิชาการสื่อที่มีคุณภาพของแวดวงสื่อสารมวลชนต่อไป ให้น้องๆได้เรียนรู้นะคะ