Bloggang.com : Dingtech : หลัก 6 ประการ การเขียนภาพจีนประเพณี : "ไตรคัมภีร์" และประวัติการจัดพิมพ์

หลัก 6 ประการ การเขียนภาพจีนประเพณี : "ไตรคัมภีร์" และประวัติการจัดพิมพ์

.

.

3 เล่มหลัก ที่นักนิยมศิลปะจีน จิตรกรรมจีน หรือจิตรกรรูปจีน พึงศึกษา

เคยแนะนำหนังสือตำราคู่มือ ฝึกหัดวาดรูปจีนมาครั้งหนึ่งแล้ว
เมื่อตอนหัดทำบล๊อกใหม่ๆ . . . รู้สึกว่ายังไม่ได้เล่าอะรัยอีกหลายอยู่
จึงขออัพเอ็นทรี่นี้อีกครา จะได้เพิ่มสาระที่น่ารู้ให้มากขึ้น
พร้อมทั้งมีส่วนประยุกต์ความรู้ของผม . . . มาเป็นแซมเปิ้ลให้ดูด้วย

.

.

ตำราคู่มือ "ไตรคัมภีร์"

.

ไม่ว่าในการศึกษาในวิชาแขนงใดๆ สิ่งที่ได้เรียนรู้จากครูหรือผู้มาก่อนนั้น

น่าจะมีความสำคัญไม่น้อย . . .

องค์ความรู้และประสบการณ์ที่สั่งสมกันมา ถ่ายทอดกันมารุ่นแล้วรุ่นเล่า

คงจะเป็นพื้นฐานที่ปูทางให้ . . . ผู้มาทีหลัง ได้เรียนรู้สะดวกและง่ายขึ้น

หลังจากนั้น . . เขาผู้นั้นจะสืบสานต่อ หรือสร้างแนวทางใหม่ของตนขึ้นมา

ลักษณะอย่างนี้ปัจจุบันเรียกว่า "KM" (Knowledge Management) หรือ

"การจัดการความรู้" ซึ่งในโลกสมัยไร้พรมแดนปัจจุบันทำได้สะดวกมาก

............................................................

ขอวกกลับเข้ามาทางการเขียนรูปจีน . . . บรรดาปรมาจารย์ หรืออาจารย์

รุ่นเก่าก่อนได้ตั้งหลักเกณฑ์การเรียนรู้ไว้มากทีเดียว ที่โด่งดังมีชื่อเสียงคือ

ท่าน เซี่ยเฮ่อ (謝赫 พ.ศ.1022-1095) ได้ให้ความสำคัญที่เรียกว่า

"หลัก 6 ประการ ของการเขียนภาพ(จีน) 謝赫六法"

ประกอบด้วย

1. พลังฉี้ที่ไหลเวียน : 氣韻生動
(ลมหายใจ, จิตวิญญาณ หรือ ความเป็นทิพย์)
ส่งผ่านออกมาให้ได้ในผลงานแต่ละชิ้น

2. ฝีพู่กันรังสรรค์โครงสร้าง : 骨法用筆
(เส้นที่ ปาด ป้าย แต้ม ลาก ตวัด กด ทิ่ม)
มีทั้งความเข้มแข็ง นุ่มนวล แม่นยำ ไม่ว่าจะ หนัก-เบา, หนา-บาง, ชุ่ม-หมาด

3. รูปทรงสัณฐาน : 應物象形
(ฟอร์ม ลักษณะที่ปรากฏแก่จักษุธาตุที่ได้ทัศนาเห็น)
อันนี้พึงเข้าใจว่ามิใช่เพียง "ความเหมือนจริง" เท่านั้น ความรู้จริง รู้จัก เคยสัมผัส
และคุ้นเคย ต้องแสวงหาให้ได้มากที่สุดในสิ่งที่จะวาด

4. สีสัน : 隨類賦彩
(ตามธรรมชาติของสรรพสิ่ง)
สีดำของหมึกที่ผสมน้ำจะมีความอ่อนแก่นับเป็นสีสัน สีสันต่างๆหากแต่งแต้มระบาย
พึงให้สะท้อนความจริงแห่งสิ่งนั้นให้ได้

5. องค์ประกอบที่ลงตัว : 經營位置
(การนำสรรพสิ่งมารวมกันอย่างเหมาะสม)
ช่องว่าง, ช่องไฟ และจังหวะ มีความสำคัญมาก จะจัดวางตำแหน่งของสิ่งใดไว้ตรงไหน
ต้องใช้ความสามารถของการผสมผสานให้ "ลงตัว" จนเกิด "ฮาร์โมนี่" (和)

6. การลอกเลียนผลงานศิลปินเอก : 傳移摹寫
(การแสวงหา "แก่นสาร" ในฝีพู่กันและวิธีการของปรมาจารย์)
ในสายจีนจะให้ความสำคัญของขั้นตอนนี้เมื่อศิษย์ได้เจนจบและได้เท็คนิก
มากพอแล้ว สามารถจะแตกหน่อแตกแขนงเป็นตัวตนของตนเองได้แล้ว

เป็นยังงัยบ้างครับ เคเอ็มของศิลปะจีนเมื่อ 1,500 ปีก่อน ผมว่ายังทันสมัย

สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในปัจจุบันได้อย่างสบาย

สิ่งที่ผมนำมาเสนอในวันนี้คือตำราคู่มือการเขียนรูปจีนทั้ง 3 เล่มนี้

คงครอบคลุมบางส่วนของหลัก 6 ประการนี้บ้างพอสมควร

อินโทรฯมายืดยาวหน่อยแระ . . . เชิญมารู้จัก "ไตรคัมภีร์" ทั้ง 3 เล่มได้ครับ

(- I -)

"สวนเมล็ดผักกาด" 3 เล่ม (บรรพ)

ตำราคู่มือชื่อ "สวนเมล็ดผักกาด" (芥子園畫傳 หรือบางทีเรียก 芥子園畫譜)

เป็นหนังสือที่ตีพิมพ์เผยแพร่ในต้นราชวงศ์ชิง
ผู้ริเริ่มดำริให้จัดทำชื่อว่า เสิ่นซินโหยว่ (沈心友) ซึ่งมีเคหสถานอยู่ที่จินหลิงหรือ
หนานจิงในปัจจุบัน และบ้านของเขามีชื่อว่า "เจี้ยจื่อหยวน" (芥子園)

ซินแสเสิ่นมีวัสดุประกอบการสอนวาดรูปของท่านหลี่หลิวฟาง (李流芳)
ซึ่งเป็นจิตรกรปลายราชวงศ์หมิง จึงได้มอบหมายให้หวางไก้ (王概) นำ
ไปเรียบเรียงเพื่อเผยแพร่

บรรพที่ 1 ว่าด้วยการวาดทิวทัศน์

บรรพที่ 1 รูปแรก แสดงวิธีการวาดต้นไม้

บรรพที่ 1 รูปสุดท้ายเป็นตัวอย่างภาพ ทิวทัศน์ของท่าน ยวิ่นหนานเถียน

ได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกในปี พ.ศ.2222 มีการลงสีด้วย 5 สี แบ่งเป็น 5 บท ได้แก่
-บทนำทั่วไป
-การวาดต้นไม้
-การวาดภูเขา-ศิลา
-การวาดคน-บ้านเรือน
-บทสุดท้ายเป็นตัวอย่างภาพของจิตรกรโด่งดังด้านทิวทัศน์

หนังสือเล่มนี้ได้ถูกนำไปยังญี่ปุ่นในสมัยเอโดะ และจิตรกรญี่ปุ่นก็ได้ใช้
เป็นคู่มือการฝึกวาดอย่างแพร่หลาย

ยังมีการตีพิมพ์อีก 2 บรรพ ต่อมา โดยหวางไก้และพี่น้องอีก 2 คนช่วยกันทำ ได้แก่

บรรพที่ 2 ว่าด้วย กล้วยไม้ดิน เบญจมาศ เหมย และไผ่

บรรพที่ 2 รูปแรกแสดงการวาดภาพ กล้วยไม้ดิน

บรรพที่ 2 รูปสุดท้ายแสดงการวาดไผ่ตามแบบท่านกว่านจ้ง

บรรพที่ 3 ว่าด้วย ดอกไม้ พืชผัก และปักษี

บรรพที่ 3 รูปแรก แสดงวิธีวาดภาพ ดอกขุย

บรรพที่ 3 รูปสุดท้าย แสดงการวาดภาพ ก้อนศิลาประดับสวน

ท่านเสิ่นยังไม่พอใจ ต้องการให้ทำบรรพที่ 4 ต่อไปอีก แต่ก็ไม่ได้จัดพิมพ์จำหน่าย
มีบางส่วนของบรรพที่ 4 ที่สอนวิธีวาดภาพบุคคลถูกแอบนำไปตีพิมพ์แสวงหากำไร

เฉาซวิน (巢勛 พ.ศ.2395-2460) ไม่พอใจกับฉบับแอบพิมพ์ จึงได้ตีพิมพ์เอง
ให้เรียบร้อยและประณีตเท่าๆกับ 3 บรรพแรกที่เขาก็จัดพิมพ์อีกครั้ง

การเผยแพร่ต่อๆมาล้วนถือเอาฉบับของท่านเฉาซวินเป็นต้นแบบทั้งสิ้น

หนังสือนี้เป็นที่สนใจของผู้นิยมศิลปกรรมด้านจิตรกรรมจีนมาก ทางฝั่ง
ประเทศตะวันตกต่างนำไปพิมพ์และแปล เช่น อเมริกา (ปี พ.ศ.2499) และ ฝรั่งเศส (ปี พ.ศ.2453)

(- II -)

"ซานซีถางฮว่าเป่า" 6 เล่ม

ตำราคู่มือชื่อ "ซานซีถางฮว่าเป่า" (三希堂畫寶 หรือ三希堂畫譜大觀)

เป็นคู่มือการวาดภาพอีกฉบับหนึ่ง ที่ได้นำส่วนของตำรา "สวนเมล็ดผักกาด" ไปใส่ไว้ด้วย

ซานซีถางฮว่าเป่าเล่มนี้มีบรรณาธิการคือ เย่จิ่วหรู (叶九如) ฉบับที่ผมมีเป็นชุดที่
ตีพิมพ์ปี พ.ศ.2525 โดยสำนักพิมพ์เป่ย์จิงซื่อจุงกว๋อซูเตี่ยน
ประกอบด้วย 6 เล่มย่อย

-เล่ม 1 ภาพทิวทัศน์

เล่มที่ 1 รูปแรก แสดงการวาดภาพ ภูเขา

เล่มที่ 1 รูปสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ ทิวทัศน์

-เล่ม 2 ภาพคน

เล่มที่ 2 รูปแรก แสดงการวาดภาพ หน้าคน

เล่มที่ 2 รูปสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ เด็กกับช้าง

-เล่ม 3 ภาพไผ่

เล่มที่ 3 รูปแรก แสดงการวาดภาพ ไผ่

เล่มที่ 3 รูปสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ ดอกเบญจมาศ

-เล่ม 4 ภาพศิลา, ปักษี

เล่มที่ 4 รูปแรก แสดงการวาดภาพ อาคาร

เล่มที่ 4 รูปสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ ฝูงลูกเป็ดใต้ต้นหลิว

-เล่ม 5 ภาพเหมย(บ๊วย), กล้วยไม้

เล่มที่ 5 รูปแรก แสดงการวาด "หนึ่งขีด" และ "วงกลม"

เล่มที่ 5 รูปสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ กล้วยไม้ดินและก้อนหิน

-เล่ม 6 ภาพแมลงดอกไม้, ศิลา

เล่มที่ 6 รูปแรก แสดงการวาดภาพ ดอกไม้ชนิดต่างๆ

เล่มที่ 6 รูปรองสุดท้าย แสดงตัวอย่างภาพ ก้อนศิลา และสวนถาดศิลา

หนังสือชุดนี้ผมซื้อมาจากปักกิ่งในปี พ.ศ.2528 ราคาเล่มละ ไม่ถึง 3 หยวน ถูกมากๆ

(- III -)

"สือจู๋ไจซูฮว่าผู่"

ตำราคู่มือชื่อเล่มสุดท้ายที่อยากแนะนำคือ "สือจู๋ไจซูฮว่าผู่" (十竹齋書畫譜)

นับว่าเป็นหนังสือภาพพิมพ์ไม้เล่มแรกๆ ที่ใส่สีสัน ตีพิมพ์เป็น 16 ตอน
เริ่มตั้งแต่ ปี พ.ศ.2162 จนถึงปี พ.ศ.2176 ซึ่งเป็นปลายราชวงศ์หมิง
ผู้ริเริ่มคือ หูเจิ้งเหยียน (胡正言 พ.ศ.2125-2215 บางแหล่งว่า พ.ศ.2123-2214)
ชาวเมืองอานฮุย แต่ไปทำงานที่หนานจิง
ชือ "十竹齋" เป็นบ้านที่ท่านหูและเพื่อนๆที่เป็นนักวาด นักเขียนลายมือ
นักแกะตราประทับ ในหนานจิงมาพบปะกันเสมอๆ

ในเล่มประกอบด้วย 8 บท ได้แก่
-บทที่ 1 อักษรและรูปภาพ
-บทที่ 2 ดอกไม้หมึก
-บทที่ 3 ภาพผลไม้
-บทที่ 4 ภาพปักษี
-บทที่ 5 ภาพกล้วยไม้
-บทที่ 6 ภาพไผ่
-บทที่ 7 ภาพเหมย
-บทที่ 8 ภาพศิลา

รูปแรก กิ่งไผ่และกล้วยไม้ดิน

รูปดอกบัวและใบบัว

รูปนกกินลูกไม้

รูปนกเกาะไม้เถาจ้องแมลง

รูปกล้วยไม้ดิน วาดแบบป้ายปาดหมึก (ไม่มีกระดูก)

รูปกล้วยไม้ดิน วาดแบบมีโครงเส้น (มีกระดูก)

รูปกิ่งไผ่

รูปกิ่งดอกเหมยมีน้ำค้างแข็งเกาะ

รูปกิ่งสนและเหมย

รูปก้อนศิลาประดับสวน

ในปี พ.ศ.2518 หรุงเป่าไจ (榮寳齌) ที่ปักกิ่งได้ตีพิมพ์หนังสือนี้ออกจำหน่าย
ผมมีฉบับพิมพ์ปี พ.ศ.2525 โดยสำนักพิมพ์เป่ย์จิงซื่อจุงกว๋อซูเตี่ยน ราคาแสนถูก
2.60 หยวน หนา 150+หน้า แต่พิมพ์เป็นสีขาวดำเท่านั้น(ไม่มีสี)

ตำราคู่มือเล่มนี้เผยแพร่หลายมากในญี่ปุ่นสมัยหนึ่ง
มีต้นฉบับเก่าๆพิมพ์ไม้ลงสีจาง สวยงามมาก ผมเห็นขายตามเว็บหนังสือเก่า
แต่ราคาก็สูงมากจนแตะไม่ไหว

""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""

ของแถม :

เมื่อศึกษามาแล้วก็ถึงขั้นตอนฝึกหัด

ฝึกหัดจนมั่นใจแล้วก็ลงมือวาดตามใจปรารถนา

ขอนำเอาภาพดอกไม้และนก ในบรรยากาศ 4 ฤดู มาให้เพื่อนชมกันครับ

ก็เป็น Decorative Art ธรรมดาๆ ดูสบายๆที่ไม่ต้องมีเนื้อหาชวนปวดหัว

วาดไว้เมื่อปี 11-13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2528

เชิญขอรับ . . . .

วสันตฤดู (春)
ดอกวิสทาเรียกับนกกระเต็น

..............................................

คิมหันตฤดู (夏)
ดอกบัวกับนกกระยาง

..............................................

ฤดูศารท (秋)
ดอกเบญจมาศกับนกแอ่น

..............................................

เหมันตฤดู (冬)
ดอกเหมยกับเป็ดแมนดาริน

..............................................
..............................................

ลายมือ และตราประทับ

..............................................
..............................................

ขอให้ชมภาพขยายครับ

รูปวสันตฤดู

รูปคิมหันตฤดู

รูปฤดูศารท

รูปเหมันตฤดู

"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""

สำหรับเพลงครั้งนี้เป็นเดี่ยวซอเอ้อร์หู มีเปียโนแอ๊คคอมพานิเม้นท์
ชื่อเพลง "บุพเพสันนิวาส" (缘)
ประพันธ์เพลงและเดี่ยวซอโดย ชีเสี่ยวชุน (戚曉春)

ขอบคุณ You Tube ที่นำเพลงไพเราะมาสู่เรา

แล้วพบกันใหม่ สวัสดีครับ

Create Date : 16 พฤษภาคม 2554

Last Update : 16 พฤษภาคม 2554 21:46:17 น.

136 comments

Counter : 9969 Pageviews.

แหล่มค่ะ เนื้อและสาระครบถ้วนและภาพสวย
ศิลปะเลยนะคะ
ว่าแล้วก็โหวตหมวด ART ให้เลยนะคะก่อนไปนอน

โดย: อุ้มสี

วันที่: 16 พฤษภาคม 2554 เวลา:1:27:44 น.

สุดยอดเลยค่ะครูดิ่ง เป็นหนังสือที่ดี อ่านง่ายไม่ตกยุค
ปล.ชอบรูปครูดิ่งมากๆ สวยจังเลยค่ะ

โดย: sawkitty

วันที่: 16 พฤษภาคม 2554 เวลา:6:02:33 น.

อรุณสวัสดิ์ครับพี่ดิ่ง

อ่านบล็อกพี่จบ
ความคิดผมผุดขึ้นมาอย่างแรกเลยคือ

อยากเชียร์ให้พี่ดิ่งแปลต้นฉบับหนังสือทั้งสามเล่มนี้
แล้วส่งให้นานมีบุ๊ค หรือ สนพ.สุขภาพใจ
ผมว่าสองแห่งนี้รับงานพี่ไปตีพิมพ์แน่นอนครับ

และถ้าพี่ดิ่งแปลจริง ทำเป็นหนังสือจริง
ผมรอซื้อคนแรกเลยครับ
จองอย่างละ 10 เล่มก่อนเลย

ผมจะส่งไปให้โรงเรียนครับ
ต้อเงป็นประโยชน์มากๆเลยกับการศึกษาศิลปะของนักเรียนน่ะครับ

มาเชียร์ๆๆๆๆครับพี่
แปลเถอะครับ