คุยเฟื่องเรื่องหนังสือวันนี้ ขอพูดเกี่ยวกับหนังสือที่ทรงคุณค่าเล่มหนึ่งของวงการหนังสือในบ้านเรา และคงจะไม่ล่าช้าจนเกินไปที่จะกล่าวถึง นั่นคือ พระราชนิพนธ์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ เรื่อง พระมหาชนก
พระมหาชนกเป็นวรรณคดีในพระพุทธศาสนา ปรากฎอยู่ในทศชาติชาดก เนื้อเรื่องกล่าวถึงพระมหาชนกทรงกระทำความเพียรยิ่งยวด จนกระทั่งได้ครองราชสมบัติ นำความเจริญมั่งคั่งแก่กรุงมิถิลาด้วยพระปรีชาสามารถ อยู่มาวันหนึ่งเสด็จประพาสอุทยาน ทอดพระเนตรเห็นต้นมะม่วงสองต้น ต้นที่มีผลดีถูกข้าราชบริพารดึงทึ้งจนโค่นลง ส่วนต้นไม่มีลูก กลับตั้งอยู่ตระหง่าน พระมหาขนกทรงบังเกิดธรรมสังเวช ดำริจะเสด็จออกผนวช
".....พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่า การที่พระมหาชนกจะเสด็จออกทรงแสวงโมขธรรม ยังไม่ถึงวาระเวลาอันสมควร เพราะว่าได้ทรงนำความเจริญแก่มิถิลายังไม่ครบถ้วน กล่าวคือข้าราชบริพาร "นับแต่อุปราชจนถึงคนรักษาช้างรักษาม้า และนับจากคนรักษาม้าจนถึงอุปราช และโดยเฉพาะเหล่าอำมาตย์ ล้วนจาริกในโมหภูมิทั้งนั้น" ไม่มีความรู้ทั้งทางวิทยาการทั้งทางปัญญา ยังไม่เห็นความสำคัญของผลประโยชน์แท้แม้ของตนเอง จึงต้องตั้งสถานอบรมสั่งสอนให้เบ็ดเสร็จ อนึ่ง พระมหาชนกยังต้องทรงปรารภเรื่องการอนุบาลต้นมะม่วงตามวิธีสมัยใหม่เก้าวิธีอีกด้วย
ด้วยประการเช่นนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงทรงดัดแปลงเนื้อเรื่องในมหาชนกชาดก ให้เหมาะสมกับสังคมปัจจุบัน โดยที่พระราชดำริว่า พระมหาชนกจะบรรลุโมกขธรรมได้ง่ายกว่า หากได้ประกอบพระราชกรณียกิจในโลกให้ครบถ้วนก่อน"(จากข้อความในพระราชปรารภในหนังสือ)
รูปที่ประกอบเรื่องเป็นฝีมือของศิลปินไทย ซึ่งได้ทุ่มเททั้งกำลังกายและกำลังความคิดอย่างเต็มที่ เพื่อถ่ายทอดความงามของเรื่องนี้ให้ครบถ้วนสมบูรณ์..(พระราชปรารภ)
รูปประกอบเรื่องชุดนี้ จำนวน 36 รูป ถือได้ว่าเป็นงานส่วนหนึ่งแห่งจิตรกรรมร่วมสมัยในรัชกาลที่ 9 งานทุกขั้นตอนก่อนที่จะนำออกเผยแพร่สู่ประชาชน ล้วนผ่านพระบรมราชวินิจฉัยแล้วทั้งสิ้น
ย้ายมาจากห้องสิ่งของสะสม เขียนเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2549