ห้องหนังสือ เสนอนิทานอีสป

วันนี้ผมจะมาชวนคุยเรื่องนิทานอมตะของโลกสักเรื่องหนึ่ง ท่านก็คงจะเดาออกแล้วว่าคงเป็นนิทานอีสปนั่นเอง เพราะผมเผลอเอาชื่อเรื่องของนิทานนี้มาลงไว้ตอนบนแล้ว

นิทานอีสปเป็นนิทานที่ผมได้เคยอ่านตั้งแต่สมัยเรียนอยู่ชั้นประถมปีที่ 4 ประมาณ พ.ศ. 2492 ผมโชคดีที่มีครูประจำชั้นของผมท่านหนึ่งเป็นนักอ่านหนังสือประเภทหนอนหนังสือคนหนึ่ง ท่านมีหนังสือดีๆมาให้นักเรียนอ่านเสมอ ผมเข้าใจว่าผมมีนิสัยชอบอ่านหนังสือก็คงจะเป็นอิทธิพลจาคุณครูท่านนี้เอง ขออนุญาตเอ่ยนามท่าน ท่านชื่อ สมบัติ มาสมบูรณ์ ปัจจุบันยังมีชีวิตอยู่อย่างสงบสุขที่บ้านตำบลบางช้าง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม และท่านเป็นบุคคลที่ชาวบ้านทั่วไปให้ความเคารพนับถือท่านอย่างกว้างขวางคนหนึ่งของอำเภอสามพรานแต่น่าแปลกที่นิทานอีสปในปัจจุบันนี้ เด็กรุ่นใหม่มักจะไม่ค่อยรู้จัก ทั้งๆที่เป็นนิทานที่มีคุณค่า สอนให้คนมีความกตัญญูรู้คุณ มีคติสอนใจ วันนี้ผมจึงขอนำประวัติของอีสปนักเล่านิทานอมตะมาให้อ่านกัน ถือเป็นการทบทวนความหลังหากใครเคยเป็นแฟนคลับของอีสปมาก่อน

ประวัตินิทานอีสป

เชื่อกันว่า อีสป เป็นบุคคลที่มีชีวิตอยู่เมื่อราวปี 620-560 ก่อน ค.ศ.หรือก่อนสมัยพุทธกาลเล็กน้อย บางตำนานกล่าวว่าอีสปเกิดที่เมืองฟรีเยียในดินแดนที่ปัจจุบันเรียกว่าเอเซียไมเนอร์ ซึ่งเป็นดินแดนที่ทวีปเอเชียและยุโรปมาชนกัน และเป็นดินแดนที่เจริญรุ่งเรืองมากในสมัยของอีสปเนื่องจากเป็นแหล่งรวมของบรรดาพ่อค้าวาณิชพวกทูตานุทูตนักท่องเที่ยวรวม ทั้งเป็นดินแดนที่มีการค้าทาส และอีสปเป็นทาสคนหนึ่ง ซึ่งมีสมญาว่า เอธิออป (Ethiop) ซึ่งแปลว่าตัวดำ แต่พวกชาวยุโรปเรียกเสียงเพี้ยนไปเป็น อีสป (Aesop) ชื่อเอธิออปเชื่อว่ามาจากชื่อประเทศเอธิโอเปีย (ต่อมาเปลี่ยนเป็น อะบิสซีเนีย)แต่บางตำนานบอกว่าอีสปอาจจะมาจากเมืองเทรซ ไพรเกียเอธิโอเปีย ซามอส เอเธนส์ หรือเมืองซาร์ดิส ซึ่งไม่มีใครรู้แน่นอน
ในชั้นเดิมอีสปมีฐานะเป็นทาสอยู่ที่เมืองซามอส (Samos) ประเทศกรีซ อีสปเป็นทาสของ อิดมอนหรือ เอียดม็อน ซึ่งได้มอบหน้าที่ให้อีสปเป็นครูสอนหนังสือลูกๆของเขา บ้านของอิดมอนเป็นที่พบปะสังสรรค์กันในหมู่คนสำคัญๆของกรีก อีสปจึงมีโอกาสได้พบเห็นและรู้จักกับบุคคลเหล่านั้น อีสปสามารถสังเกตรู้ได้ด้วยวิจารณณาญของเขาว่าใครเป็นคนอย่างไร อิมมอนมักจะนำอีสปไปด้วยเสมอเมื่อไปพบกับคนใหญ่คนโตของกรีกและอีสปได้เล่านิทานให้พวกเขาเหล่านั้นฟัง ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบของทุกคน

รูปร่างลักษณะของอีสป
คามาริอุส (Camarius) ผู้เขียนประวัติอีสป ได้พรรณว่าอีสปเป็นคนที่มีรูปร่างหน้าตาอัปลักษณ์ผิดมนุษย์ คือ จมูกบี้ ปากแบะ ลิ้นคับปาก หลังงุ้ม ผิวดำมืด อีสปมักจะพูดเสียงอยู่ในลำคอ ไม่ค่อยมีใครฟังได้ยินว่าเขากล่าวว่าอะไร แต่ผู้ที่ได้ฟังนิทานจากอีสปมักติดอกติดใจในเนื้อหา ข้อคิด คติเตือนใจ ด้วยเหตุนี้คนสำคัญๆของกรีก มักจะเชิญอีสปเป็นแขกให้ไปเล่านิทานให้ฟังอยู่เสมอๆ
ต่อมาเมื่ออิดมอนได้ให้อิสรภาพแก่อีสป อีสปได้เข้าไปอาศัยอยู่ในวังของกษัตริย์ครีซุส ซึ่งเป็นกษัตริย์ที่ร่ำรวยมหาศาล ทำให้อีสปได้พบกับรัฐบุรุษของเอเธนส์และนักปราชญ์ผู้รอบรู้ต่างๆมากมาย โดยเฉพาะนักปราชญ์ที่ชื่อ โซลอน หรือบาตำนานบอกว่าอีสปเคยเข้าไปอยู่ในสำนักของโซมอล ซึ่งเป็นนักกฎหมายที่มีชื่อเสียงมาก โซลอนเป็นญาติของปีซัสเตรตัส ผู้ปกครองแห่งเอเธนส์ ซึ่งชาวเมืองคิดจะขับออกจากตำแหน่งเจ้าเมือง เพราะเห็นว่าปิซัสเตรตัสปกครองประชาชนโดยใช้อำนาจกดขี่อีสปได้เล่านิทานเรื่อง “กบเลือกนาย” ขึ้นที่นี่ เพื่อให้กับประชาชนชาวเอเธนส์ฟัง ทำให้ชาวเมืองเสื่อมใสการปกครองของปิซัสเตรตัสได้สำเร็จ นอกจากนั้นอีสปยังได้แสดงความคิดเห็นในทางการปกครองและเล่านิทานอุปไมยหลายๆเรื่อง ณ สำนักของโซมอลแห่งนี้

นิทานอีสป
ตัวละครในนิทานของอีสปส่วนใหญ่เป็นสัตว์ เช่น สิงโตหรือราชสีห์มักจะหมายถึงหรือเป็นตัวแทนของผู้มีอำนาจ คนบุญหนักศักดิ์ใหญ่ ผู้ปกครอง หนูมักจะหมายถึงผู้ต่ำต้อย ลามักจะหมายถึงผู้ที่ด้อยสติปัญญา หมาจิ้งจอกมักจะหมายถึงคนเจ้าเล่ห์ฯลฯ นักปราชญ์บางท่านให้ข้อคิดเอาไว้ว่า นิทานของอีสปได้เค้าโครงมากจากเรื่องเล่าเก่าๆของอินเดียบ้าง อาระเบียบ้าง หรืออาจมาจากเปอร์เซียและดินแดนอื่นๆ โดยอีสปนำมาดักแปลงเล่าใหม่ รวมทั้งเรื่องเล่าเก่าๆของกรีก นิทานของอีสปเป็นนิทานที่เล่าปากเปล่าไม่มีการจัดบันทึกเป็นหลักฐาน จนศตวรรษต่อๆมาจึงได้มีผู้บันทึกเอาไว้ เช่นจะเห็นได้จากหลักฐานของแผ่นปาปิรัสอียิปต์โบราณ เป็นต้น ฟีดรัส ทาสชาวมาซีโดเนียนในยุคจักรพรรดิออกุสตุส จักรวรรดิแรกแห่งโรมัน ได้เป็นผู้หนึ่งที่รวบรวมเรื่องราวของนิทานอีสปเอาไว้เป็นภาษาลาติน บางตำนานบอกว่าชาวกรีกผู้หนึ่งชื่อว่า เดมิตริอุส ได้รวบรวมนิทานอีสปโดยเขียนเป็นหนังสือไว้เมื่อราว 30 ปีก่อนคริสต์ศักราช ต่อมามีผู้เขียนขึ้นใหม่อีกหลายคน จนพระที่ชื่อมาซิมุล พลานูด ได้แปลนิทานอีสปจากภาษาลาตินเป็นภาษาอังกฤษเมื่อ ค.ศ. 1400 นับแต่นั้นมาชาวยุโรปได้แปลนิทานอีสปให้เข้ากับสภาพสังคมบ้านเมืองของตน แต่คติและข้อคิดอันเป็นหัวใจสำคัญของเรื่องยังคงได้รับการรักษาเอาไว้

แหล่งข้อมูล : ธนากิต. อมตะนิทาน. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น, 2541.

Create Date : 30 มกราคม 2550 Last Update : 30 มกราคม 2550 20:57:11 น. Counter : 5278 Pageviews.		10 comments
Share Tweet