ข้าวหอมมะลิ...หายไปไหน ?

เอ่ยถึง "ข้าวหอมมะลิ" ใครไม่รู้จักก็แปลก เพราะยุคนี้ข้าวหอมมะลิไทยโด่งดังไปทั่วโลก บ้านไหนก็กินแต่ข้าวหอมมะลิกันทั้งนั้น ตามห้างสรรพสินค้า ซุปเปอร์มาร์เก็ต หรือตามร้านขายข้าวลองไปแวะดูซิครับ มีข้าวหอมมะลิให้เลือกกันมากมาย วันก่อนจะไปซื้อข้าวกิโลมาหุงสักหน่อย แต่ก็กลับไปยืนงงพักใหญ่เพราะมีข้าวหอมมะลิให้เลือกเป็นสิบชนิด แถมมีป้ายปักไว้เสร็จสรรพ ทั้งข้าวหอมมะลิสุรินทร์ หอมมะลิบุรีรัมย์ หอมมะลิยโสธร หอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้ ฯลฯ นี่ยังไม่ร่วมข้าวหอมมะลิกล้อง หอมมะลินาปีอีกสารพัด

เออ...ก็เห็นๆ อยู่ว่าข้าวหอมมะลิมีเยอะแยะ ชื่อเสียงออกจะโด่งดังไปทั่วโลก ซ้ำเป็นที่นิยมกินกันทั่วบ้านทั่วเมือง แล้วทำไมผมถึงจั่วหัวว่า "ข้าวหอมมะลิ หายไปไหน ?" ละเนี่ย...

อันที่จริง “ข้าวหอมมะลิ” ที่ผมเอ่ยถึงก็คือข้าวหอมมะลิต้นตำรับดั้งเดิมแท้ ๆ ครับ เพราะเดี๋ยวนี้ไปซื้อข้าวไหนมากิน ทั้งรสชาติ ทั้งกลิ่น มันก็ไม่เหมือนข้าวหอมมะลิที่ผมเคยกินตอนเด็ก ๆ เลย ไม่รู้ข้าวหอมมะลิแบบเดิมมันหายสาปสูญไปตั้งแต่เมื่อไหร่

จำได้ว่าสมัยก่อนตอนเป็นเด็ก ๆ ข้าวหอมมะลิจะหอมอร่อยกว่าทุกวันนี้มาก อย่าว่าแต่กำลังหุงเลย ขนาดเวลาเดินผ่านชาวบ้านที่กำลังถอนต้นกล้าข้าวหอมมะลิ ต้นกล้ายังหอมฟุ้ง คนถอนกล้าเหนื่อย ๆ เนี่ยมักจะบ่นว่าถอนกล้าหอมมะลิแล้วหิวข้าว หรืออย่างเวลาบ้านไหนหุงข้าวหอมมะลิในช่วงข้าวออกใหม่ กลิ่นจะหอมฟุ้งไปทั้งระแวกบ้านเลย กลิ่นมันหอมมากจริง ๆ ทำเอาคนเดินผ่านไปผ่านมาน้ำลายสอเลยก็แล้วกัน รสชาติของข้าวก็ไม่เหมือนทุกวันนี้ ทุกวันนี้ก็นุ่มกว่าข้าวชนิดอื่น แต่ถ้าคนที่เคยกินข้าวหอมมะลิแท้ ๆ ดั้งเดิมจะรู้ว่าแตกต่างกันอย่างมาก แต่ก่อนขนาดหุงตั้งแต่เช้ามากินตอนเย็นข้าวก็ยังนุ่ม อร่อย เวลามีข้าวหอมมะลิออกใหม่ เด็ก ๆ อย่างเราก็จะกินข้าวโรยกับเกลือเปล่า ๆ ก็อร่อยแล้ว เพราะกลิ่นมันหอม นุ่ม รสชาติออกหวาน ๆ ถ้าจะกินกับกับข้าวต้องกินกับพวกของแห้ง ๆ โดยเฉพาะปลาย่างจะอร่อยมากถึงมากที่สุด อย่างที่เขาเรียกว่าช่วง “ข้าวใหม่ปลามัน” ยังไงล่ะ ซึ่งเป็นช่วงที่ข้าวหอมมะลิออกใหม่ ๆ หุงแล้วจะหอมฟุ้ง ช่วงนั้นฝนฟ้าเริ่มหมดเป็นช่วงปลายหน้าฝนต้นหน้าหนาว น้ำที่เคยลามทุ่งจะเริ่มแห้ง ปลาจะเริ่มกลับหนองน้ำใหญ่ เป็นช่วงที่ปลาเริ่มสะสมไขมันเพื่อรอกว่าจะถึงฝนอีกปีหนึ่ง ทำให้เนื้อปลามีความหวานมัน กินกับข้าวหอมมะลิที่ออกใหม่แล้ว อืมมม...อร่อยอย่าได้บอกใครเชียว ซึ่งก็แปลกนะ ข้าวหอมมะลิสมัยก่อนจะกินกับกับข้าวที่เป็นน้ำ ๆ อย่างพวกแกงหรือต้มไม่อร่อยเท่าไหร่ อาจจะเป็นเพราะกินไปแล้วมันทำให้รสของข้าวมันเสียไปมั้ง

นอกจากกลิ่นและรสแล้ว สีของข้าวหอมมะลิก็แตกต่างกัน ถ้าเป็นข้าวหอมมะลิที่เคยกินตอนเด็ก ๆ ข้าวหอมมะลิจะออกเป็นสีขาวอมเขียวเรื่อ ๆ หุงแล้วก็ยังเป็นสีเขียว ๆ ใส ๆ เดี๋ยวนี้ที่เห็นขายกันทั่วไปก็เป็นข้าวสีขาวออกใส ๆ ทั้งนั้น คิดแล้วก็รู้สึกเสียดายว่าข้าวหอมมะลิอย่างแต่ก่อนมันหายไปไหน ? ไปตั้งแต่เมื่อไหร่ ? ไม่รู้ว่าสิ่งที่ทำให้ข้าวหอมมะลิกลายพันธุ์ไปเป็นเพราะอะไร สงสัยว่จะเป็นเพราะการใช้ปุ๋ยเคมีซ้ำแล้วซ้ำเล่าหรือเปล่าก็ไม่รู้ ไหนจะมีพันธุ์ข้าวหลากหลายชนิดปลูกใกล้ ๆ กัน หรืออะไรต่อมิอะไรหลาย ๆ อย่าง จนในที่สุดข้าวหอมมะลิแท้ ๆ ก็หายไปโดยไม่รู้ตัว พวกเราที่กินข้าวหอมมะลิกินทุกวันนี้ ก็ไม่ได้ลิ้มลองรสชาติของข้าวหอมมะลิจริง ๆ กันเลย ได้แต่กินข้าวที่มีรูปร่างคล้าย ๆ กันที่เรียกว่า ข้าวหอมมะลิเท่านั้นเอง.......เฮ้ออออ เสียดายจัง