Group Blog
All Blog
|
การผสมเกสรว่านสี่ทิศ การผสมเกสรว่านสี่ทิศ (Hippeastrum Pollination) การผสมเกสรดอกว่านสี่ทิศนั้นทำได้ง่ายแสนง่าย เช่นเดียวกับดอกไม้อื่นๆ ถ้าใครเคยลองผสมเกสรดอกไม้ชนิดอื่นๆ มาก่อน การผสมเกสรว่านสี่ทิศก็ทำเช่นเดียวกัน แต่ทำได้ง่ายกว่า เนื่องจากดอก เกสรตัวผู้ และเกสรตัวเมีย มีขนาดใหญ่ จึงมองเห็นชัด และทำงานได้ง่ายกว่า และไม่มีขั้นตอนสลับซับซ้อนใดๆ เพียงนำละอองเกสรตัวผู้ไปป้ายให้ติดอยู่บนปลายเกสรตัวเมียเท่านี้เอง เราก็จะได้เมล็ดเพื่อมาขยายพันธุ์แล้ว  เกสรตัวเมีย เมื่อแรกดอกบานเกสรตัวเมียมีลักษณะเป็นเส้นยาวตรงชี้ออกมาจากดอก ปลายเกสรตัวเมีย (Stigma) จะชิดติดกัน หลังจากนั้น 3-5 วัน เกสรตัวเมียจะพร้อมผสม (ขึ้นอยู่กับแต่ละพันธุ์ บางพันธุ์เกสรตัวเมียจะพร้อมผสมเมื่อดอกยังบานไม่สุดก็ได้) และจะโค้งงอขึ้น ปลายชี้ตั้งขึ้น พร้อมปลายเกสรตัวเมียจะแยกออกเป็น 3 แฉก บานออกจนม้วนกลับเล็กน้อย ก็สามารถเริ่มผสมได้ โดยให้สังเกตตอนที่ปลาย 3 แฉกนี้บานออกมากที่สุด (ในพันธุ์ที่ดอกมีขนาดเล็ก เกสรตัวเมียจะเล็กตามไปด้วย การบานของของปลายเกสรตัวเมียจะบานออกไม่มากอย่างดอกใหญ่ๆ) ในระยะนี้เกสรตัวเมียจะมีน้ำเหนียวๆ (Stigmatic fluid) แม้เกสรตัวผู้จะปริวมาตามลม ก็สามารถเกาะติดกันได้ น้ำเลี้ยงเกสรนี้มีความสำคัญมากในการผสมเกสร เพราะจะช่วยให้ละอองเกสรตัวผู้งอกเข้าไปในก้านเกสรตัวเมียได้ ลักษณะของเกสรตัวเมียในแต่ละพันธุ์อาจมีรูปร่างต่างกัน และลักษณะการบานออกของปลาย 3 แฉกของเกสรตัวเมียก็อาจแตกต่างกัน  เกสรตัวเมียยังไม่พร้อมผสม  เกสรตัวเมียชี้ขึ้น พร้อมปลายแยกออกเป็น 3 แฉก และบานกลับหลัง แสดงว่าพร้อมผสมแล้ว   ภาพซ้าย เกสรตัวเมียยังไม่พร้อมผสม -------------------- ภาพขาว เกสรตัวเมียพร้อมผสม เกสรตัวผู้ เกสรตัวผู้มีจำนวน 6 ตัว เมื่อแรกบาน อับเรณู (Anther) จะยังไม่เปิดออก มีลักษณะเรียบและยาว เมื่อดอกบาน 2-3 วัน อับเรณูจะเปิดออก โดยมากจะช่วงเช้าๆ แล้วละอองเกสร (Pollen) จะพลิกกลับออกมาอยู่ด้านนอก มีสีเหลืองลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ ฟูๆ เมื่อละอองเกสรพร้อมผสมพันธุ์จะมีสีเหลืองเข้ม แห้ง ฟู และดูเบาๆ โดยมากอับเรณูเกสรตัวผู้จะแตก ออกมาก่อนเกสรตัวเมียพร้อมผสม  เกสรตัวผู้อันที่ 1 และ 4 ยังไม่เปิด  ภาพอับเรณูกำลังเปิดออกมา มีละอองเกสรอยู่ภายใน  เกสรตัวผู้พร้อมผสมแล้ว ละอองเกสรจะแตกฟูออกมา หากดอกที่ต้องการผสมด้วยยังไม่บาน (กรณีที่ต้องการนำไปผสมกับพันธุ์อื่น) เราสามารถตัดเกสรตัวผู้ออกมาเก็บไว้ได้ โดยเน้นให้แห้งและเย็น ตั้งแต่ตอนที่อับเรณูยังไม่แตกออก เมื่อผึ่งแห้งไว้จะแตกออกมาเอง หรือจะตัดตอนที่อับเรณูแตกออกแล้วก็ได้ จากนั้นนำละอองเกสรใส่ภาชนะกันชื้น และเก็บไว้ในตู้เย็นได้หลายสัปดาห์  อับเรณูที่ตัดออกมาตอนยังไม่แตกออก เมื่อผึ่งแห้งไว้จะแตกออกมาเอง เกสรในพันธุ์ดอกซ้อน ในพันธุ์ดอกซ้อน เกสรตัวเมียจะพบได้น้อย หรือแถบจะไม่มีเลยในบางพันธุ์ เกสรตัวเมียที่พบอาจไม่สมบูรณ์ สั้นๆ อยู่ลึกลงไปกลางดอก หรือติดอยู่ข้างๆ หรือปลายของกลีบดอกชั้นใน ลักษณะเกสรตัวเมียที่ไม่สมบูรณ์นี้ มักจะผสมเกสรไม่ติด พันธุ์ดอกซ้อนที่มีกลีบดอกน้อยชั้น จะให้เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียที่สมบูรณ์และเห็นชัดเจนกว่า เช่น พันธุ์ Jewel, Double Record, White Peacock ดอกซ้อนหลายพันธุ์ผสมไม่ค่อยติดเมล็ดเพราะรังไข่เป็นหมัน (Pod Sterile) จึงนิยมนำเกสรตัวผู้ไปผสมกับเกสรตัวเมียของพันธุ์ดอกลาอื่นๆ ซึ่งทำให้โอกาสที่จะได้ลูกผสมดอกซ้อนลดลงเหลือเพียง 25% เท่านั้น  มีเกสรตัวเมียด้วย ซึ่งพบได้น้อย ดอกซ้ายมือเกสรดูสมบูรณ์ ส่วนดอกขวามือเกสรอยู่บนปลายกลีบดอก (Double Record) ดอกแต่ละดอก แม้จะอยู่บนช่อเดียวกัน ต้นเดียวกัน แต่เกสรตัวผู้ และตัวเมียที่ได้ก็มีลักษณะแตกต่างกันออกไป คืออาจมีเกสรตัวผู้ หรือเกสรตัวเมีย หรือไม่มีเลยก็ได้ ความสมบูรณ์หรือจำนวนเกสรก็ไม่เท่ากัน บางทีพันธุ์ดอกซ้อนหลายๆ ชั้น ก็มีดอกน้อยชั้นออกมาแต่กลับให้เกสรสมบูรณ์มากกว่า เกสรตัวผู้มักถูกเปลี่ยนเป็นกลีบดอก โดยละอองเกสรจะติดอยู่ด้านข้าง หรือปลายกลีบดอกชั้นใน สามารถนำไปผสมกับเกสรตัวเมียของพันธุ์อื่นได้  เกสรตัวผู้ที่ปลายกลีบและข้างกลีบดอกชั้นใน (Dancing Queen)  เกสรตัวผู้ค่อนข้างสมบูรณ์มาก (White Peacock)  ไม่พบทั้งเกสรตัวผู้และตัวเมีย (Lady Jane)  นี่ก็ไม่มีเกสรเลย (Double Dream)  ลูกผสมของดอกซ้อน มีกลีบน้อยชั้น แต่เกสรตัวเมียสมบูรณ์ แบบนี้ผสมแล้วมีโอกาสได้ดอกซ้อนสูง  ลูกผสมของดอกซ้อน มีกลีบน้อยชั้น แต่เกสรตัวเมียสมบูรณ์ แบบนี้ผสมแล้วมีโอกาสได้ดอกซ้อนสูง ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการผสมเกสร ดอกว่านสี่ทิศบานนานเป็นสัปดาห์ หลังจากเกสรตัวผู้ และตัวเมียพร้อมผสมพันธุ์แล้ว ยังมีเวลาอีกหลายวันให้ผสมได้ (หากผสมตัวเองก็ไม่ต้องกังวลเรื่องแมลงมาผสมให้ แต่หากต้องการผสมข้ามพันธุ์ควรจะตัดเกสรตัวผู้ของดอกที่ต้องการผสมออก หรือเริ่มผสมทันทีที่เกสรพร้อม) เมื่อผสมเกสรแล้วดอกจะเหี่ยวเฉาเร็วขึ้น หลายคนจึงไม่ได้ทำการผสมเกสรในทันที เพื่อจะได้ชื่นชมดอกบานอีกหลายวัน ส่วนช่วงเวลาระหว่างวันที่เหมาะสมในการผสมเกสรคือช่วงเช้า ประมาณ 8 โมง หรือก่อนแดดออก 3 ชั่วโมง  สาเหตุของการผสมไม่ติด หลายครั้งที่การผสมเกสรนั้น ไม่เป็นผลไม่สำเร็จ สาเหตุอาจมาจาก 1. จำนวนโครโมโซม (Ploidy) ไม่เข้ากัน ในการผสมข้ามพันธุ์ การจับคู่พันธุ์ที่มีโครโมโซม 44 ตัว (Tetraploid) กับ พันธุ์ที่มีโครโมโซม 22 ตัว (Diploid) ไม่สามารถทำได้ 2. ในการผสมข้ามพันธุ์ การจับคู่พันธุ์ที่มีพันธุ์ที่มีโครโมโซม 22 ตัว (Diploid) กับ โครโมโซม 44 ตัว (Tetraploid) ในบางครั้งอาจได้เมล็ดที่สมบูรณ์ แต่จำนวนน้อยมากๆ ส่วนใหญ่ฝักจะเหี่ยวแห้งไประหว่างการเจริญเติบโต หรือได้เมล็ดที่ไม่สมบูรณ์ หรือต้นกล้าไม่แข็งแรงและตายไประหว่างการเจริญเติบโต 3. ว่านสี่ทิศที่เกิดจากการผสมระหว่างพันธุ์ที่มีโครโมโซม 22 ตัว (Diploid) กับ พันธุ์ที่มีโครโมโซม 44 ตัว (Tetraploid) นั้นจะทำให้เกิดลูกผสมที่มีโครโมโซม 33 ตัว (Triploid) และเป็นหมันทั้งเกสรตัวผู้และตัวเมีย ดังนั้นถ้าว่านสี่ทิศที่ต้องการผสมมีโครโมโซม 33 ตัว (Triploid) ก็ไม่สามารถผสมได้ 4. ว่านสี่ทิศแบบ Tetraploid บางพันธุ์ (พวกพันธุ์ไฮบริดดอกใหญ่ๆ) ไม่สามารถผสมให้ติดเมล็ดได้ (Pod infertility) ใช้ได้แต่เกสรตัวผู้ จึงต้องนำละอองเกสรตัวผู้ไปผสมกับพันธุ์อื่น 5. ว่านสี่ทิศสายพันธุ์แท้ส่วนใหญ่ เช่น Papilio และพันธุ์ผสมบางพันธุ์ เช่น Apple Blossom ไม่สามารถใช้ละอองเกสรตัวผู้ของตัวเองผสมได้ (Self-Sterile) ปัญหานี้ไม่ได้เกี่ยวกับเรื่องโครโมโซม ซึ่งมีเทคนิคการผสมเกสรสำหรับพันธุ์ที่เป็น Self-Sterile ได้ จะนำเสนอในบทความต่อๆ ไป 6. ผสมเมื่อเกสรตัวเมียยังไม่พร้อม โดยเฉพาะเมื่อป้ายละอองเกสรตัวผู้แล้วไม่ค่อยเกาะ 7. ละอองเกสรตัวผู้เป็นหมัน (Pollen Sterile) สังเกตุได้โดยดูจากสี ถ้าเป็นหมันสีจะซีดๆ ให้ทดลองนำไปผสมกับต้นที่รังไข่สมบูรณ์ดี 8. เกสรตัวเมียไม่สมบูรณ์ เช่นในพันธุ์ดอกซ้อน 9. ความร้อนสูงเกินไปอาจทำให้การสร้างเมล็ดไม่ประสบความสำเร็จ ถ้าปลูกกลางแจ้งและร้อนเกินไปให้ทำกำบังหรือพรางแสง ข้อมูลเรื่องโครโมโซมและการเป็นหมัน สามารถค้นหาข้อมูลได้จากอินเตอร์เน็ต ซึ่งมีข้อมูลในส่วนนี้น้อยมาก ผู้ปลูกส่วนใหญ่ใช้ประสบการณ์ จดบันทึก และลองผิดลองถูกเอง (ผมจะพยายามรวบรวมข้อมูลไว้ และจะเขียนไว้ที่หน้ารวมสายพันธุ์ //www.bloggang.com/viewdiary.php?id=bigbulbs&month=10-2013&date=18&group=8&gblog=14) ผลลัพธ์ที่จะได้จากการผสมเกสร ถึงแม้ว่าจะเป็นการผสมตัวเอง จากเกสรในดอกเดียวกัน หรือต้นเดียวกันก็ตาม แต่ผลลัพธ์หรือดอกที่ได้อาจไม่เหมือนกับต้นพ่อและแม่ แต่ยังคงลักษณะเด่นๆ ของพ่อและแม่ไว้ เช่นเดียวกับมนุษย์ที่มีพ่อแม่เดียวกัน แต่ลูกๆ ก็หน้าตาต่างกัน โดยจะได้ลักษณะเด่นๆ จากพ่อและแม่มา  ก่อนผสมเกสร
 ขั้นตอนการผสมเกสร 1. การผสมเกสรก็ทำได้ง่ายๆ คือนำละอองเกสรตัวผู้ ไปป้ายให้ติดอยู่บนยอดเกสรตัวเมีย ซึ่งมีวิธีทำ 2 วิธี คือ
2. ป้ายละอองเกสรตัวผู้บนปลายเกสรตัวเมีย ให้ติดปกคลุมทั่วปลายทั้ง 3 แฉก และลึกลงไปตรงกลางที่ปลาย 3 แฉกมาบรรจบกัน รวบทั้งปลายแต่ละแฉก โดยเฉพาะที่ม้วนกลับไปด้านหลังด้วย 3. หากสังเกตว่าละอองเกสรตัวผู้ไม่ค่อยติดบนยอดเกสรตัวเมีย ให้ลองผสมในวันถัดไปอีก 1-2 วัน เมื่อเกสรตัวเมียพร้อมจะป้ายเกสรตัวผู้ติดได้มาก 4. จดบันทึกวันที่ผสมไว้ 5. หลังจากการผสม 1-2 วันดอกจะเริ่มเหี่ยว และถ้าการผสมเกสรสำเร็จ จะเริ่มกระบวนการสร้างเมล็ดภายในรังไข่ ก้านดอกจะยาวและใหญ่ขึ้น ฝักจะค่อยๆ เจริญเติบโต และพองออก มีสีเขียว (หรือสีอื่นแล้วแต่พันธุ์) และดูเงาและเต่งตึง หากการผสมเกสรไม่สำเร็จฝักจะเริ่มเหี่ยวย่น ค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลือง และเหี่ยวเฉาไป 6. ในช่วงนี้ห้ามตัดฝักออกมา หรือเปิดฝักออกเอง ส่วนดอกที่เหี่ยวก็ปล่อยให้เหี่ยวร่วงเองตามธรรมชาติ 7. ประมาณ 4-5 สัปดาห์ หรือบางพันธุ์อาจ 6 สัปดาห์ ฝักจะมีสีเขียวอ่อนซีดลง หรือปนสีเหลือง ฝักจะเริ่มปริออกมาเองเมื่อเมล็ดพร้อม และเห็นเมล็ดสีดำอยู่ภายใน 8. ตัดบริเวณใต้ฝักออกมา ไม่ต้องรอจนฝักเปิดกว้าง จนเมล็ดร่วงออกมา และระวังอย่าให้เมล็ดถูกแสงแดดโดยตรงนานๆ จะทำให้เมล็ดแห้ง และอัตราการงอกต่ำลง  ลักษณะของฝักที่ไม่สำเร็จ  ฝักที่สมบูรณ์  ฝักที่สมบูรณ์ของพันธุ์ Papilio  ฝักเริ่มเปิดออก เมื่อเมล็ดพร้อมแล้ว  เมล็ดมีลักษณะแบน และสาก เมล็ดที่สมบูรณ์จะมีส่วนที่นูน วีดีโอสาธิตการผสมเกสรว่านสี่ทิศ โปรดติดตามตอนต่อไป "การเพาะเมล็ดว่านสี่ทิศ"
ขออนุญาติ แนะนำเว็บ จัดอันดับสินค้า 10 อันดับ สินค้ายอดฮิต
โดย: เมย์ (สมาชิกหมายเลข 2416329
 ) วันที่: 30 เมษายน 2561 เวลา:11:03:15 น. |
หงส์ฟู่
 ฝากข้อความหลังไมค์ Rss Feed  Smember ผู้ติดตามบล็อก : 46 คน [?]
Link |
|||||||||||||
