คนขี่เสือ - ภวานี ภัฏฏาจารย์ /แปลโดย จิตร ภูมิศักดิ์

คนขี่เสือ (He Who Rides A Tiger)
ผู้เขียน ภวานี ภัฏฏาจารย์
ผู้แปล จิตร ภูมิศักดิ์
จำนวน 381 หน้า
สำนักพิมพ์บุ๊คเน็กซต์
ไม่ระบุครั้งที่พิมพ์ กันยายน 2543 (พิมพ์ครั้งแรก สำนักพิมพ์ดอกหญ้า 2530)
ราคา 160 บาท


คนขี่เสือ แปลจากนิยายเรื่อง He Who Rides A Tiger ของ ดร.ภวานี ภัฏฏาจารย์ นักประพันธ์ชาวอินเดีย โดยจิตร ภูมิศักดิ์ ต้นฉบับ He Who Rides A Tiger ได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.2497 และคุณจิตร แปลเสร็จราวปี พ.ศ.2501 ก่อนจะได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์ดอกหญ้าในอีกเกือบ 30 ปีต่อมา นอกจากคนขี่เสือฉบับแปลโดยจิตร ภูมิศักดิ์ ก็ยังมีฉบับที่แปลโดยคุณทวีป วรดิลกด้วย

คนขี่เสือเป็นเรื่องราวของกาโล การ์มา(หรือกรรมกร) ในวรรณะศูทร ประกอบอาชีพเป็นช่างตีเหล็กในเมืองชารนา มณฑลเบงกอล กาโลมีลูกหญิงหนึ่งคน คือ จันทรเลขา ผู้กำเนิดจากเมียรักเยาว์วัยของกาโล ที่ตายจากไปเพราะการคลอดลูก จันทรเลขาจึงเป็นดั่งของมีค่าสิ่งเดียวในชีวิตที่เหลืออยู่ เขารักเธอดังแก้วตาดวงใจ แม้ว่าจะเป็นการ์มา แต่กาโลก็ภาคภูมิในงาน ในผลงานจากสองมือของเขา จันทรเลขาลูกหญิงที่ฉลาดเฉลียว มีหน้าตางดงามอย่างแม่ เธอรักและบูชาพ่อของเธอ เช่นเดียวกับที่พ่อรักและบูชาเธอ ชีวิตแม้แร้นแค้นแต่ความสุขยังหาได้

ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปเมื่อสงครามลุกลามไปทั้งโลก (สงครามโลกครั้งที่ 2) ความอดอยากหิวโหยแผ่ขยายไปทั่ว ผู้คนมากมายล้มตาย ที่ยังอยู่ก็ดิ้นรนเข้าไปยังเมืองหลวงแห่งความหวัง กาโลต้องตัดสินใจจากลูกสาววัยเยาว์เข้าไปหางานในเมืองหลวง กัลกัตตา เขาตั้งใจว่าเมื่อได้งาน พอมีเงินจะกลับมารับลูกไปอยู่ด้วยกัน ระหว่างทางฝูงชนมากมายหลั่งไหลไปทางเดียวกับเขา ฝูงชนผู้หิวโซ ชีวิตไร้ค่า ซ้ำยังน่ารังเกียจ กาโลลอบขึ้นรถไฟขบวนหนึ่งได้ แต่ความหิวโหยทำให้เขาขโมยกล้วย 3 ใบจากห้องโดยสารห้องหนึ่ง และนั่นทำให้เขาถูกจองจำในคุกถึงสองเดือน ในคุกเขาได้พบกับนักโทษหนุ่มคนหนึ่ง ผู้มีเลขประจำตัว B.10 ที่รับโทษ 1 ปีจากข้อหาปลุกระดม ก่อความวุ่นวาย ในคุกกาโลได้เรียนรู้บางเส้นทางจาก B.10 เส้นทางที่เขาไม่เคยคิดเลือกเดิน เมื่อพ้นโทษออกมาเขาพยายามหางานสุจริตทำ แต่สิ่งที่เขาทำได้ก็มีเพียงงานเก็บศพที่นอนเรียงรายเต็มข้างถนน เขาเริ่มตระหนักชัดถึงสิ่งที่ B.10 บอกเขาในคุก พวกเขามีค่าเพียงเศษธุลีดิน แม้อดสู หดหู่ แต่เมื่อนึกถึงจันทรเลขาที่รอคอยอยู่ กาโลตัดสินใจไปทำงานเป็นคนคุมซ่องโสเภณี งานซึ่งเปลี่ยนเขาจากธุลีดินที่ไร้ค่า แสนสกปรก ถูกตำรวจเอาไม้ตะบองไล่ตี มาเป็นคนที่ตำรวจนายนั้นอยากเข้ามาตีสนิท งานซึ่งทำให้เขาได้พบเลขา ลูกหญิงของเขาในวันหนึ่ง!

กาโลช่วยเลขาออกมาจากซ่องแห่งนั้น และเพื่อปกป้องเธอจากภาวะอันน่าน่าสะพรึงกลัว เขานำตัวเองลงมาต่ำเช่นเดียวกัน เปิดเผยความตกต่ำของตัวเอง ความเป็นคนขี้่คุก เพื่อให้ตนเองอยู่ในระดับเดียวกับเธอ จากนั้นเรื่องราวอันแสนลำบากและทรมานก็ถูกถ่ายทอดสู่กันและกัน

กาโลตัดสินใจทำตามที่ B.10 เคยแนะนำ "เราคือผงคลีดิน ไอ้พวกที่ถือตัวเป็นเจ้านายมันเหยียบย่ำเราเพราะมันกลัวเรา มันชกเราตรงที่ที่เราเจ็บปวดที่สุด เราต้องชกตอบ" ในเมื่อความเชื่อความศรัทธากดข่มชีวิตของพวกเขาไว้ เขาจึงใช้ความเชื่อความศรัทธานั้นเองยกชูตัวเองขึ้นมา กาโลปลอมเป็นพราหมณ์ วรรณะอันแสนห่างไกลจากชาติกำเนิดของเขา ทำอุบายว่าพระศิวะมาเข้าฝัน และจะปรากฎกายใต้ต้นไทรใหญ่กลางทุ่งนา เมื่อเขาทำสำเร็จ ศรัทธาแห่งผู้คนก็หลั่งไหลมา ศรัทธาและแก้วแหวนเงินทอง ความสมบูรณ์มั่งมี เทวาลัยใหญ่ถูกสร้างขึ้น ณ ที่นั้น กาโลแก้แค้นชนชั้นที่เคยกดข่ม ย่ำยีความเป็นคนของเขาและลูก แต่ในขณะที่เขาแก้แค้เอาคืน เขาก็ทำร้ายทำลายเลือดและเนื้อของตัวเอง ทำร้ายทำลายคนประเภทเดียวกันกับเขาไปพร้อมๆ กันด้วย และโดยไม่รู้ การกระทำที่แรกนั้นหวังทำเพื่อจันทรเลขา ก็กลับกลายเหมือนเป็นการฉุดดึงเธอลงสู่นรกอีกครั้ง

การโกหกหลอกลวง อำนาจ ผลประโยชน์ ความน่าขยะแขยงต่ำทรามที่ซ่อนอยู่ในร่างที่สูงส่งดีงาม ขณะที่ต่อสู้กับสิ่งต่างๆ ภายนอกนั้น ภายในใจของกาโลก็มีการต่อสู้อย่างหนักหน่วงเช่นกัน แต่เมื่อขึ้นขี่บนหลังเสือแล้ว หากจะลงย่อมยากจะพ้นให้เสือกัด ในระหว่างทางแห่งการต่อสู้นั้น กาโลได้พบกับวิศวนาถ ช่างตีเหล็ก ผู้ซึ่งปลุกให้การ์มาในตัวของเขาฟื้นขึ้นมาอีกครั้ง (หรือพูดให้ถูกต้องบอกว่าปลุกความเป็นคนของเขาให้ตื่นขึ้นมาอีกครั้ง) และ B.10 หรือ บีเทน ชายหนุ่มผู้แสดงให้เขาเห็นว่าการต่อสู้ที่แท้จริงคืออะไร สุดท้ายแล้วนั้น กาโลและลูกหญิงจะลงจากหลังเสือได้อย่างไร

อ่านจบด้วยความประทับใจ รู้สึกทึ่งว่า นี่เป็นนิยายที่เขียนและแปลไว้มากกว่า 50 ปีแล้ว แต่ทั้งภาษา สัญลักษณ์ รวมถึงแก่น สามารถสะท้อนภาพสังคมชัดเจน สภาพสังคมที่ปัญหายังคงเดิม แม้รูปทรงพุ่มกิ่งใบอาจแปรไป แต่รากยังฝังลึกที่ตรงเดิม ทั้งยังเป็นปัญหาสากล แม้รูปแบบและความรุนแรงจะแตกต่างกันไปในแต่ละสังคม แต่ก็เป็นปัญหาที่ฝังรากอยู่จริงในทุกแห่งบนโลก นิยายเรื่องนี้ยังตั้งคำถามกับเราอีกมากมาย การดำเนินเรื่อง ร้อยเรียงเหตุการณ์ บรรยายภาพได้อย่างชัดเจน สะเทือนใจ ขอยกตัวอย่างแต่เพียงเล็กน้อย ดังนี้

จากหน้า 76 ...เด็กชายตัวเล็กๆ คนหนึ่ง วิ่งรี่ไปยังเศษอาหารที่ระคนปนเปกันอยู่ในถังทิ้งขยะตรงมุมถนน ฉวยเปลือกขนมปังแห้งๆ ขึ้นมาได้ชิ้นหนึ่ง เจ้าหนูค่อยๆ เลียมันอย่างช้าๆ กัดละเลียดกินอย่างทะนุถนอมเพื่อที่จะได้กินนานๆ เวลากัดแต่ละครั้งก็จะอ้าปากออกจนกว้าง-อ้ำ! รถเข็นเด็กสี่ล้อสีน้ำเงินคันงามคันหนึ่งคลื่อนเอื่อยมาตามบาทวิถีคอนกรีต เด็กผู้หญิงลูกครึ่งอินเดียผสมอังกฤษตัวดำคล้ำเป็นผู้เข็น. ภายในรถเข็นคือ เด็กหญิงตัวน้อยๆ อ้วนจ้ำม่ำ, สวมเสื้อกระโปรงที่เย็บด้วยผ้าลินินอย่างงดงามวิจิตรบรรจง, นอนอิงเอกเขนกอยู่บนหมอน ปากก็เป่าลูกโป่งฟองสบู่ออกจากหลอด. ลูกโป่งสีสดลูกโตลอยฟ่องไปในอากาศแล้วก็สลายตัวหายไป. เจ้าหนูน้อยลืมเศษขนมปัง เอนตัวพิงถังขยะ และจ้องมองดูลูกโป่งอย่างอัศจรรย์ใจ

จากหน้า 72 (หลังจากได้รู้ว่า ชายคนที่มาเดินตรวจดูศพข้างถนน และให้เกวียนมาขนไปนั้น ไม่ใช่เจ้าหน้าที่เทศบาล แต่เป็นหมอ ที่มาหาศพเพื่อนำไปชำแหละเอากระดูกเพื่อส่งข้ามทะเลไปขายให้โรงเรียนแพทย์ในเมืองนอก) ...คืนนั้นกาโลนอนไม่หลับทั้งคืน ทั้งนี้เพราะความปวดร้าวทรมานดวงใจของเขา หัวของเขาร้อนราวกับไฟรุม เขาจะต้องเลี้ยงชีพด้วยวิธีนี้ไปอีกนานเท่าใดหนอ? เขาเองคงจะทรุดลง ทรุดลง, จนกระทั่งจมหายไปในมวลชนผู้ทนทุกข์รันทดในท้องถนน จนกระทั่งโครงกระดูกของเขาเอง, ซึ่งมีค่ามากกว่าร่างกายที่ยังมีชีวิต, จะถูกส่งข้ามน้ำข้ามทะเลไปยังมหาวิทยาลัยแพทย์อันไกลโพ้น.

จากเชิงอรรถของผู้แปลในหน้า 63 ...พราหมณ์: เป็นวรรณะโดยกำเนิด เปลี่ยนวรรณะไม่ได้ กล่าวคือ ศูทร (กรรมกร) จะกลายหรือเปลี่ยนมาเป็นวรรณะพราหมณ์ไม่ได้ ผิดกับสังคมปัจจุบันที่คนฐานะต่ำอาจเปลี่ยนฐานะทางสังคมได้ถ้าหากร่ำรวยขึ้น -

เฮ้อ... คนเรามันถึงได้ดิ้นรนอย่างบ้าคลั่งเพื่ออำนาจและเงินตรา (และยิ่งสะท้อนใจ เมื่อรู้ว่า ระบบวรรณะกำหนดขึ้่นโดยชาวอารยัน หรือชนผิวขาวผู้เข้าไปยึดครองอินเดียจากชาวพื้นเมืองดราวิเดียน แล้วกำหนดให้ดราวิเดียนทั้งหมดเป็นทาสหรือวรรณะศูทร แล้วแบ่งชนชั้นต่างๆ ของอารยันเองเป็น วรรณะพราหมณ์ วรรณะกษัตริย์ วรรณะแพศย์ และกำหนดให้ผู้ที่เกิดจากชนข้ามวรรณะเป็นผู้ไม่มีวรรณะ หรือ จัณฑาล (The Untouchables) เรื่องราวช่างเหมือนกันในทุกดินแดนบนผืนแผ่นดินนี้เสียจริงๆ )

หน้า 81 ...ความหิวกระหายอันใหญ่หลวงสองประการได้ระดมเข้าครอบงำผืนดินเบงกอล นับตั้งแต่สงครามได้เริ่มต้นขึ้น. ความหิวโหยของมวลประชาชนผู้ซึ่งต้องระเหระหนไปจากผืนดินที่เป็นแดนเกิดของตนและแล้วก็ตกเป็นขอทานนี่ประการหนึ่ง และอีกประการหนึ่งก็คือ ควาหิวอย่างหื่นกระหายของผู้ที่ถือกรรมสิทธิของทุกสิ่งทุกอย่างเพียงไม่กี่คนที่อยากจะได้รับความเกษมสำราญมากขึ้นและมากขึ้น นี่แหล่ะคือโรคห่าอันโหดร้ายแห่งยุคสมัย.

หน้า 82 ...สักวันหนึ่ง ไอ้โรคห่าที่หื่นกระหายความเกษมสำราญนี้ มันจะทลายเมืองให้พินาศลงทั้งเมือง.

หน้า 171 ...มันเรียกคนโทษด้วยชื่อที่เลวทรามที่สุดเท่าที่มันจะนึกออกมาได้ ถ้านักโทษยังโต้แย้งก็โดนตบหน้า, โดนเตะ แล้วก็ถูกเรียกชื่อขยะแขยงยังงั้นซ้ำอีกด้วย ไอ้ศักดิ์ศรีความเป็นคนของนักโทษนะ ต้องถูกยัดเข้าไว้ในระหว่างหินบดยังงั้นแหละ บดไปขยี้ไปเสียจนกระทั่งแหลกละเอียดเป็นผุยผง แล้วก็ลอยปลิวหายไป

หน้า 172 ...แล้วการต่อสู้ก็แปรโฉมหน้าใหม่ มิใช่การต่อสู้เพื่อความดำรงอยู่ของชีวิต หากเพื่อตอบโต้ เป็นการตีโต้ที่หนักหน่วง!

หน้า 180 ...กาโลได้ครวญคิดกลับไปมาหลายต่อหลายครั้งถึงความขัดแย้งอย่างขาวเป็นดำของยุคสมัย. ขณะที่ผู้คนกำลังตายเพราะความหิวโหย, ความมั่งคั่งก็ยิ่งเพิ่มขึ้น, และในขณะที่ความเมตตาปราณีงวดแห้งลง, ศาสนาก็ยิ่งเป็นที่เรียกร้องต้องการเพิ่มขึ้น. สิ่งที่มีอยู่มันเพียงแต่เปลือกนอกของศาสนา เพียงหิ้งที่บูชาและประกอบพิธีกรรมเท่านั้น ส่วนภายในนั้นสิว่างโหวง.

หน้า 261 ...ทำไมหนอ พลังของความเชื่อจึงได้ช่างทำให้มืดบอดและทำลายล้างเช่นนี้
(ข้อนี้ที่ยกมาอาจยังไม่เห็นภาพ แต่อ่านแล้วโด้น... โดนใจ เฮ้อ!)

คำโปรยปกก็คือ "คนขี่เสือ - การก้าวลงบัลลังก์แห่งอำนาจสู่สามัญที่เป็นจริง" ตอนก่อนอ่านเมื่อได้ยินคำว่าขี่หลังเสือมักจะคิดว่า เสือก็คืออำนาจ แต่เมื่ออ่านจบแล้ว คิดว่า เสือคือการโกหก หลอกลวง (โดยเฉพาะเพื่อผลประโยชน์และอำนาจส่วนตน) เมื่อขึ้นขี่เสือแล้วก็ยากจะลง ทางเดียวที่จะลงก็คือ การฆ่าเสือ นั่นคือการเผชิญและต่อสู้ด้วยความจริงและความถูกต้อง

อ่านจบแล้ว ก็ยิ่งคิดถึงที่ใครพูดหรือเขียนที่ไหนสักแห่งเร็วๆ นี้ว่า ในสังคมของเรานี้ถ้าหากคนที่มีโอกาสมากกว่า (ไม่จำเป็นต้องแปลว่า มั่งมี หรือพร้อม) รู้จักหยิบยื่นให้กับคนที่ด้อยกว่า ปัญหาหลายๆ อย่างจะไม่เกิดขึ้น

ปล. ใช้เวลาอ่านหลายวันเพราะติดกับดักช่วงแรกของหนังสือ ที่บรรยายสภาพ ปูพื้นฐานความกดดันที่กาโลหรือชนชั้นได้รับ มันสะท้อนสะท้านสะเทือนใจจริงๆ พออ่านจนรู้สึกว่าทนไม่ได้ เงยหน้าขึ้นมาหายใจก็เจอภาพเหตุการณ์ในบ้านเมืองของเรากระแทกหงายกลับจมและโดนกดหัวลงมาอีก โอย...

Create Date : 14 เมษายน 2553 Last Update : 14 เมษายน 2553 15:50:03 น. Counter : 3006 Pageviews.		6 comments
Share Tweet