ใจดี ใจสบาย

ท่านใดเป็นลูกศิษย์ลูกหาของพระเดชพระคุณหลวงพ่อกัณหา สุขกาโม เจ้าอาวาสวัดแพร่ธรรมาราม อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ (ปัจจุบันท่านเข้าพรรษาที่วัดป่าทรัพย์ทวีธรรมาราม บ้านบุเจ้าคุณ ตำบลวังหมี อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา) คงได้ยินหลวงพ่อพูดคำนี้ได้จนจำได้ขึ้นใจ ผมได้ยินท่านพูดเช่นนี้มาตั้งแต่พบท่านครั้งแรกที่วัดแพร่ธรรมาราม เมื่อครั้งที่วิถีชีวิตชักนำให้ต้องมาทำงานและพำนักอยู่ในพื้นที่นี้ในปี๒๕๒๗ แรกๆก็ไม่ได้คิดอะไรมากคงจะเป็นด้วย วัยด้วยงาน คิดแต่ว่าท่านคงหมายให้เราละความตระหนี่ถี่เหนียว แต่นานวันนานปีเข้าท่านไม่เคยเปลี่ยนคติพจน์หรือโลโก้ของท่านเลย จนเมื่อวัยของผมเริ่มเห็นความทุกข์จากกายสังขารนี้แล้ว ถึงได้คิด(ตามประสาไม้ใกล้ฝั่ง)ว่าที่ท่านพูดนั้นมีนัยที่ลึกซึ้งจริง



ใจดี คือการทำใจให้สงบระงับจากสิ่งเศร้าหมองทั้งปวง ไม่ว่าจะเป็นกิเลสตัวราคะความเร่าร้อนด้วยความอยากในกามทั้งหลาย ตัวโทสะความเร่าร้อนจากความขุ่นเคืองใจ ความไม่พอใจ ความโกรธ และตัวโมหะความเร่าร้อนจากความหลง ความมัวเมาต่างๆ ไม่ใช่ความหมายแค่ละความตระหนี่ถี่เหนียวอย่างที่เข้าใจกันทั่วๆไป

ส่วนใจสบาย คือการทำใจของเราให้สงบระงับจากความเร่าร้อนด้วยการทำสมาธิภาวนา ไม่ส่งจิตออกนอกตัวไปคิดถึงเรื่องดีหรือเรื่องร้ายต่างๆ แต่ให้ตามดูจิตในขณะนั้นๆว่ากำลังคิดถึงเรื่องอะไรอยู่ เมื่อรู้แล้วไม่ตามไปยุยงให้มันคิดต่อไปเป็นสายโซ่ แต่ให้หยุดปรุงแต่งความคิดนั้นเสีย ให้แค่รู้เท่านั้นเช่นโกรธก็ให้รู้ว่าจิตกำลังคิดถึงเรื่องโกรธอยู่ ไม่ยุยงส่งเสริมให้คิดต่อไปหรือคิดตอบโต้ หรือคิดระงับไม่ให้โกรธด้วยวิธีต่างๆ ถ้าเปรียบจิตที่กำลังโกรธคือการแสดงละคร การตามดูจิตก็คือการดูละคร คนดูก็ควรจะดูอย่างเดียวไม่ต้องโดดเข้าไปแสดงละครกับเขาด้วยใช่ไหมครับ ตามดูเช่นนี้ไปเรื่อยๆจนกว่าความโกรธนั้นจะคลายไปเอง มันอาจจะใช้เวลานานมากก็ไม่เป็นไร เพราะไม่มีอะไรอยู่ได้นานได้จีรัง เช่นเดียวกับความโกรธ ถึงจะมากสักแค่แต่คงอยู่ในใจเราแค่ช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้นแล้วก็จางไป ตกตะกอนไป อย่าพยายามไปกวนตะกอนให้ขุ่นขึ้นมาอีก ถ้ามันฟุ้งขึ้นมาก็ตามดูอย่างที่ทำในตอนแรกทำเช่นนี้ไปเรื่อยๆ สรุปได้ว่าใจสบาย คือดีใจก็เฉยๆ เสียใจก็เฉยๆ สุขหรือทุกข์ก็เฉยๆ ทำใจเป็นกลางๆ วางเฉยเสียนั่นเอง

นี่แหละครับที่เป็น ธรรมะ ที่หลวงพ่อกัณหา สุขกาโม ท่านสั่งสอนอบรมลูกศิษย์ลูกหามายาวนาน ผมเก็บเป็นข่าวเอามาเล่าเพื่อเป็นสิริมงคลในช่วงวันแม่ครับ