เช็งเม้ง/ เชงเม้ง วันเช็งเม้ง ไหว้บรรพบุรุษ ฮวงซุ้ย/สุสาน
ไหว้เช็งเม้ง ลูกหลานกตัญญูโชคดี
หนึ่งในคติที่เรามักได้ยินและถูกพร่ำสอนเสมอว่า ให้กตัญญูระลึกถึงคุณของ บรรพบุรุษ บิดา มารดา ตอบแทนบุญคุณทั้งในยามที่มีชีวิตและเมื่อล่วงลับจากไป ไหว้เช็งเม้ง เป็นหนึ่งใน ธรรมเนียม ที่ลูกหลาน ชาวจีน รวมทั้ง คนไทยเชื้อสายจีน ถือปฏิบัติกันมาจวบจนทุกวันนี้
เช็งเม้ง เป็นธรรมเนียมการ ไหว้บรรพบุรุษ ที่ ฮวงซุ้ย ในช่วงเดือน 3 ของจีน โดยกำหนดให้ ไหว้ ภายใน 15 วันแรกของเดือน จะไหว้วันใดก็ได้ ซึ่งในเมืองไทยนิยมไปไหว้ในวันที่ 5 เมษายน แต่บางบ้านนิยมดู ฤกษ์ยาม และมีอีกหลายบ้านที่เลือกวันสะดวกของลูกหลานเป็นหลัก
จิตรา ก่อนันทเกียรติ ผู้หนึ่งที่ศึกษาเรื่องราวของ ชาวจีน มากว่า 20 ปี เท้าความให้ฟังว่า การไหว้เช็งเม้งที่ฮวงซุ้ย มาจากคนจีนโบราณสังเกตสิ่งแวดล้อมของฤดูกาลจับวงจรภูมิอากาศได้ว่า 1 ปี ที่มี 12 เดือน แบ่งเป็นเดือนละ 2 ช่วง ออกมาเป็น 24 ช่วง แต่ละช่วงมีสภาพดินฟ้าอากาศที่ไม่เหมือนกันแล้วตั้งเป็นชื่อของแต่ละช่วงทั้ง 24 ช่วงไว้
ในช่วงเดือน 3 เป็นช่วงเวลาฤดูใบไม้ผลิของจีน ต้นไม้ใบหญ้าเขียว ชอุ่มสวยงาม อากาศแจ่มใส ไม่มีฝน เหมาะแก่การออกมาเดินเล่น ไปเที่ยว จึงเกิดเป็นธรรมเนียมไปไหว้บรรพ บุรุษที่ สุสาน แทนการไหว้อยู่ในบ้าน และนิยมไปไหว้ในช่วงเช้าก่อนเที่ยง มีอยู่ระยะหนึ่งที่นิยมไปไหว้ในวันที่ 3 เดือน 3 ถือกันว่า เป็นเลขสวย เรียกกันว่าเป็น วันเช็งเม้ง เก่าแก่
อีกตำราหนึ่ง คือ หลังจากที่แบ่งเป็น 24 ช่วงแล้ว คนจีนโบราณ ยังจับได้ละเอียดแม้กระทั่งว่า ประมาณวันที่ 22 ธันวาคม มักจะเป็นวันที่พระอาทิตย์อยู่ไกลโลกมากที่สุด เป็นวันที่ กลางคืนยาวกว่ากลางวัน โดยสูตรนี้บอกไว้ว่า หลังจากวันที่ 22 ธันวาคม ไปอีก 106 วัน จะเป็นวันที่เหมาะแก่การไปไหว้เช็งเม้ง เป็นตำราที่ ฮ่องเต้ ถือเป็น วันไหว้ ในสมัยก่อน
ของที่ใช้ไหว้คล้ายกับการ ไหว้ในเทศกาลอื่น ๆ มีของคาว พวกหมู เป็ด ไก่ มีการจัดกับข้าวที่คิดว่า บรรพบุรุษ ชอบ บางบ้านก็เลือกที่ลูกหลานชอบด้วย ส่วนของหวานนิยมกันว่า ต้องมีขนมไหว้เป็น จูชังเปี้ย หรือ ขนมเปี๊ยะต้นหอม มีทั้งแบบกรอบและแบบนิ่ม รวมทั้งผลไม้ ชุดแรกจะไหว้เจ้าที่ก่อนแล้วจึงไหว้บรรพบุรุษ มีเหมือนกันที่นิมนต์ พระจีน ไปสวดด้วย แต่ในปัจจุบันมีน้อยมาก
การไหว้บรรพบุรุษ ที่ฮวงซุ้ย มีธรรมเนียมนำ สายรุ้ง ไปโปรยไว้บนเนินดินเหนือหลุม ถ้าไหว้เป็นปีแรกจะใช้ สายรุ้งสีแดง ในปีต่อ ๆ มาจึงใช้หลาย ๆ สีได้ บางบ้านลูกหลานจะนำธงสีต่าง ๆ มาปักไว้ แต่หลายบ้านไม่นิยมปัก ถือว่า การมีของแหลมทิ่มแทงเข้าใส่บนหลุม อาจทำให้หลังคาบ้านบรรพบุรุษรั่วได้
จากนั้น มีการเผา กระดาษเงิน กระดาษทอง จะมากหรือน้อยแล้วแต่ความต้องการของแต่ละครอบครัว ทุกวันนี้มากมายไปด้วยของเลียนแบบจากของจริงที่เข้ากับยุคสมัยทำจากกระดาษ อาทิ ชุดสูทชาย หญิง เครื่องเพชร นาฬิกา แอร์ พัดลม ไมโครเวฟ หีบสมบัติ บ้านเดี่ยว คอนโดมิเนียม รถยนต์ ทีวีจอแบน โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ หม้อหุงข้าว น้ำอัดลม หมวก ร่ม วิทยุเทป พาสปอร์ต บัตรเครดิต แผ่นโบรชัวร์สินค้า และอื่น ๆ อีกมากมายที่อยากจะให้บรรพชนได้นำไปใช้ แล้วแต่ขนบธรรมเนียมของแต่ละท้องถิ่น สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้จะถูกเผาเพื่อนำไปสู่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว
บางครอบครัว มีการจุดประทัดส่งท้าย เพื่อให้เสียงที่ดังช่วยในการขับไล่สิ่งไม่ดีไม่ให้เข้าใกล้รบกวนบรรพบุรุษ อีกทั้งเป็น การบอกกล่าวให้บรรพบุรุษได้ทราบว่าลูกหลานยังระลึกถึงเสมอ รวมทั้งมีความเชื่อกันว่า ประทัด นี้ยิ่งดังยิ่งดีจะทำให้ลูกหลานยิ่งร่ำรวยอีกด้วย
สิ่งเหล่านี้สืบเนื่องมาจาก ไม่มีใครรู้ว่าโลกหลังความตายเป็นอย่างไร จึงเผื่อเหลือ เผื่อขาด เดี๋ยวไม่มีหม้อข้าวไว้หุงข้าว ไม่มีคนใช้คอยดูแลทำงานให้ อย่าง สุสานจิ๋นซีฮ่องเต้ มีทั้งเหล้า ไวน์ ข้าวของเครื่องใช้ครบครันขนาดเท่าของจริง ที่มีทั้งของจริงและของปลอม เรียกได้ว่า เป็นสุสานที่ใหญ่กว่าพระราชวังเสียอีก ซึ่งเป็นความเชื่อของโลกหลังความตาย
ต่อมาในยุคหนึ่งจึงปรับเปลี่ยน มาเป็น ของจิ๋ว หรือเป็น ของปลอม ที่ทำมาจากกระดาษ สิ่งของเครื่องใช้จึง ถูกปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุค เข้ากับสมัย เพื่อให้อากง อาม่า ได้ทันสมัยกับเขาตามไปด้วย
อยากให้เป็นการเผาพอเป็นพิธี เพราะในยุคนี้ ทรัพยากรธรรมชาติหมดลงไปเป็นจำนวนมากแล้ว ไม่ควรจะ นำมาเผาทิ้ง ประการต่อมา คนที่เผาจะได้รับอากาศที่เป็นพิษเข้าไปในร่างกาย สุดท้ายคือก่อให้เกิด ภาวะโลกร้อน ขึ้นโดยไม่จำเป็น แต่ถ้ากลัวว่าหากชีวิตหลังความตายเกิดมีจริง อากง อาม่าไม่มีใช้ อาจเปลี่ยนเป็นเช็คที่ไม่ได้กรอกตัวเลขเผาไปให้แทน อยากให้เป็นการเผาเพื่อรักษาวัฒนธรรมจะดีกว่า จิตรา บอกถึงความรู้สึกให้ฟัง
คนจีนมีความเชื่อว่า การไปไหว้บรรพบุรุษนั้น คนเราเมื่อตายแล้ววิญญาณจะแตกออกเป็น 3 ดูได้จากคนทำ กงเต็ก ของชาวจีน จะต้องมีการพรมน้ำมนต์ 3 แห่ง คือ ที่รูปผู้ตาย ที่โลงศพ และมีการพรมน้ำมนต์ที่ธงวิญญาณของผู้ตาย โดยมีความเชื่อที่ว่า วิญญาณที่แตกออกเป็น 3 มีทั้งวิญญาณที่ดีและไม่ดี เป็นการสะท้อนโลก 2 ด้านว่า ถ้าทำในสิ่งที่วิญญาณพอใจคือ การกราบไหว้ ระลึกถึงเสมอ กตัญญูรู้คุณ เมื่อวิญญาณพอใจ จะดลบันดาลให้ลูกหลานที่กตัญญูโชคดี แต่ถ้าลูกหลานทำให้ไม่ถูกใจ ไม่กตัญญูก็จะดลให้โชคไม่ดี
ไม่ใช่แค่การกราบไหว้เพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงสุสานหรือที่อยู่ของคนตายด้วย ต้องเลือกที่และดูทิศทางให้ถูกต้องตามตำรา เช่น คนเกิดปีใดห้ามหันหน้าทางทิศใด มีการดูแล ซ่อมแซม ปัดกวาดทำความสะอาด ดายหญ้ารอบหลุมฝังศพอีกด้วย
ทำเล ฮวงจุ้ย ที่นิยมนั้น มาจากคำว่า ฮวง แปลว่า ลม จุ้ย แปลว่า น้ำ คนจีนมองว่าน้ำเหมือนกับโชคลาภ เงินทอง คล่องแคล่ว ที่นิยมให้ ข้างหลังเป็นภูเขา เปรียบเสมือน การนั่งเก้าอี้ที่มีพนักหลัง เวลานั่งจะได้พิงสบาย ยิ่งถ้าเป็นภูเขาโอบล้อมแล้วค่อย ๆ ลาดมาถึงข้าง ๆ ของที่ ก็ยิ่งดีมาก เหมือน เก้าอี้ที่มีเท้าแขน นั่งสบายยิ่งขึ้นไปอีก มือมีที่วางไม่เกะกะ เมืองชลบุรี เป็นจังหวัดที่มีทั้งภูเขาและทะเล จึงถูก หลักฮวงจุ้ยของคนจีน รวมทั้งอยู่ใกล้กรุงเทพฯ จึงทำให้สุสานปรากฏอยู่ที่จังหวัดนี้เป็นส่วนใหญ่ รวมทั้งในจังหวัด สระบุรี และ ฉะเชิงเทรา ก็มีให้เห็นเช่นกัน ซึ่งฮวงจุ้ยแต่ละที่ แต่ละตำแหน่งจะมีราคาที่แตกต่างกันไป
การทำตามธรรมเนียม การรักษาขนบธรรมเนียมประเพณี เป็นเสน่ห์ที่ทำให้แต่ละชาติมีความเหมือนและความต่างกัน ธรรมเนียม แปลว่า ความนิยม คนส่วนใหญ่นิยมอย่างนี้จึงเกิดเป็นธรรมเนียมขึ้นมา แต่คนที่ไม่ได้นิยมตามธรรมเนียมส่วนใหญ่ก็ต้องมีเช่นกัน จึงไม่ควรว่าใครผิด ใครถูกในเรื่องของธรรมเนียม ส่วนการไหว้เช็งเม้งนั้น เป็นเสน่ห์ที่เป็นการสั่งสอนทางอ้อมให้คนรู้จักความกตัญญู รู้คุณคน สะท้อนให้เห็นว่า สิ่งใดที่เป็นความดี ทำได้ควรทำ รวมทั้งพี่น้องได้กลับมาอยู่พร้อมหน้า ได้พูดคุยเล่าทุกข์ สุข เป็นจังหวะหนึ่งของชีวิตที่ได้พบเจอและสานสัมพันธ์กัน จิตรา กล่าวทิ้งท้าย
ปีละครั้งที่ลูกหลานได้ระลึก แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ ที่แม้นสังขารจะสูญสิ้นไปแล้ว แต่พระคุณเหลือคณานับ ความสุขที่มาจากความกตัญญู...โดยไม่หวังผลใด ๆ ย่อมเป็นความสุขแท้จริง ที่เกิดขึ้นทั้งกับผู้ที่ให้และคนที่ได้รับ...
จุฑานันทน์ บุญทราหาญ เดลินิวส์
| Create Date : 02 เมษายน 2550 |
| Last Update : 7 เมษายน 2550 21:22:55 น. |
|
7 comments
|
| Counter : 64864 Pageviews. |
 |
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 8 คน [
