ฝ่ายว่าขุนแผนแสนสะท้าน
กลับมาอยู่บ้านพระหมื่นศรี
ครั้นรุ่งเช้าเข้าไปอัญชลี
บอกคดีได้ข่าวบ่าวมันมา

ว่าบัดนี้คุณแม่ทองประศรี
มาแต่กาญจน์บุรีอยู่เคหา
เพราะฝ่าเท้าเจ้าคุณกรุณา
ลูกกับบุตรภรรยา จะลาไป

พระหมื่นศรีเมตตาสั่งข้าคน
ให้ช่วยขนข้าวของไปส่งให้
พ่อลูกกราบลาแล้วคลาไคล
ภรรยาข้าไทก็ไปตาม ฯ

ครานั้นนวลนางทองประศรี
เห็นลูกยินดีเป็นหนักหนา
ลูบหน้าลูบหลังถั่งน้ำตา
เออเหมือนมาเกิดใหม่ได้พบกัน

กูขอบใจออแก้วกิริยา
มันอุตส่าห์ติดตามผัวขวัญ
เอ็งจงเป็นพี่น้องลาวทองนั้น
อย่าขึ้งเคียดเดียดฉันท์กันวุ่นไป

อนิจจาน่ารักออพลายงาม
เพียรติดตามทูลขอพ่อจนได้
นี่แลบุราณท่านกล่าวไว้
ว่าเป็นชายมิให้ดูหมิ่นชาย ฯ

ครานั้นขุนแผนแสนศักดา
คิดกับลูกยาหาช้าไม่
จะปลุกเครื่องให้เรืองฤทธิไกร
จึงชวนกันออกไปที่ป่าช้า

ให้ทหารปลูกศาลขึ้นฉับพลัน
ตั้งบายศรีสามชั้นทั้งซ้ายขวา
หัวหมูเป็ดไก่ทั้งเหล้ายา
เครื่องเซ่นจัดมาหาเรียงราย

เอาผ้าขาวปูลาดดาดเพดาน
นมัสการจุดธูปเทียนถวาย
ในมณฑลนั้นให้อยู่แต่ผู้ชาย
วงสายสิญจน์รอบเป็นขอบคัน

ทั้งพ่อลูกเข้านั่งกลางมณฑล
อ่านมนตร์โองการอันกวดขัน
ชุมนุมเทวดามาพร้อมกัน
ทุกช่องชั้นอินทร์พรหมยมยักษ์

ทั้งพระเพลิงพระพายกรุงพาลี
พระภูมิเจ้าที่อันมีศักดิ์
ทั้งพระไพรเจ้าป่าพนารักษ์
พระนารายณ์ทรงจักรศิวาทิตย์

พระคเณศวร์พินายทั้งซ้ายขวา
ขอเชิญลงมาให้ศักดิ์สิทธิ์
ทั้งคุณแก้วสามประการอันชาญชิด
บิดามารดาสถาวร

คุณครูอุปัชฌาย์อาจารย์
พระโองการบพิตรอดิศร
ขออัญเชิญช่วยมาอวยพร
ให้เรืองฤทธิ์ขจรทุกสิ่งอัน ฯ

..
..
ปลุกเครื่องเสร็จพลันอัญชลี
อ่านมนตร์เรียกผีพวกภูติพราย

ผีตายฟ้าผ่าทั้งห่าโหง
อยู่ในหลุมในโลงสิ้นทั้งหลาย
ผีตายคลอดลูกผูกคอตาย
ผีนายผีไพร่ให้รีบมา

ฝูงผีมิอาจจะซุ่มซ่อน
ด้วยเร่าร้อนฤทธิ์เวทพระคาถา
พากันเกลื่อนกลาดดาษดา
พร้อมหน้ามาที่พิธีการ

บรรดาผู้นั่งอยู่ในมณฑล
เห็นผีทุกคนออกพลุกพล่าน
พลายงามขุนแผนแสนสำราญ
เอาเหล้าใส่กระบาลออกเซ่นวัก

เนื้อพล่าปลายำทำตามมี
ฝูงผีเข้ามากินหนักกว่าหนัก
ข้างนอกยังนั่งล้อมอยู่พร้อมพรัก
ชักชวนมากินสิ้นทั้งปวง

ที่อดอยากปากไหม้ไส้ขม
ต่างชื่นชมรับเอาเครื่องบวงสรวง
ล้อมกินปลิ้นตาอ้าปากกลวง
ตวงเหล้าเติมบ่อยอร่อยครัน

เสร็จแล้วพ่อลูกก็สั่งผี
ว่าพวกท่านวันนี้จงจัดสรร
มาอาสาศึกใหญ่ไปด้วยกัน
ให้ทันฤกษ์พาเวลาเพล

พวกผีดีใจไปสิพ่อ
ลูกจะขอเป็นบ่าวให้กราวเขน
อันทัพผีมิให้ต้องกะเกณฑ์
จะเข้านอกออกเวรให้ทันการ ฯ

ครานั้นเจ้าพระยาจักรี
ได้ทีก็ประนมก้มเกศา
กราบทูลเบิกไปมิได้ช้า
ขอเดชะพระบาทามาปกครอง

ดอกไม้ธูปเทียนทองของถวาย
ของขุนแผนนายพลายงามทั้งสอง
กราบถวายบังคมลาฝ่าละออง
ไปราชการศึกสนองพระเดชา

ครานั้นสมเด็จนเรนทร์สูร
ฟังทูลทรงพระสรวลสำรวลร่า
เฮ้ยขุนแผนพลายงามทั้งสองรา
ซึ่งอาสาทำชอบกูขอบใจ

จงไปดีมาดีศรีสวัสดิ์
พ้นวิบัติเสี้ยนหนามความเจ็บไข้
ให้ศัตรูพ่ายแพ้แก่ฤทธิไกร
มีชัยได้เวียงเชียงใหม่มา

ตรัสพลางทางสั่งพนักงาน
พระราชทานเครื่องยศกับเสื้อผ้า
ทั้งกระบี่บั้งทองของนานา
เงินตราเตรียมไปใช้การทัพ

อีกทั้งม้าต้นคนละม้า
เครื่องอานพานหน้าให้พร้อมสรรพ
พวกไพร่ให้ผ้าคนละสำรับ
สั่งเสร็จเสด็จกลับเข้าวังใน ฯ

ให้เจ้าชนะมารผลาญศัตรู
ใครอย่ารอต่อสู้ได้สักหน้า
อองามเจ้าอย่าห่างข้างบิดา
ยังเด็กนักเด็กหนาย่าห่วงนัก

อย่าประมาทอาจหาญการรบสู้
ขุนไกรปู่นั้นแต่หนุ่มคุ้มฟันหัก
แกมิได้หมิ่นศึกทำฮึกฮัก
เบาหนักตรองดูให้รู้ความ

อนึ่งพวกพลไพร่ที่ไปด้วย
ใครเดือดร้อนผ่อนช่วยอย่าหยาบหยาม
อุตส่าห์เอาอกใจให้งดงาม
ไปรบพุ่งเหมือนตามกันเป็นตาย

ถ้าใจเดียวเกลียวกลมกันหนึ่งแน่
ถึงน้อยก็ไม่แพ้ที่มากหลาย
ท่านว่าป่าพึ่งเสือเรือพึ่งพาย
เราเป็นนายก็ต้องพึ่งซึ่งไพร่พล

อนึ่งความกตัญญูรู้คุณเจ้า
ทุกค่ำเช้านึกไว้จะให้ผล
ให้รุ่งเรืองฤทธิ์เดชทั้งเวทมนตร์
เจ้าจงสนใจจำคำย่าไว้ ฯ

ครานั้นนางแก้วกิริยา
แต่เช้ามาหาสำรับอยู่สับสน
ท้องแก่อลักเอลื่อก็เหลือทน
เจ็บท้องร้องทุรนจะขาดใจ

ทองประศรีว้าวุ่นเรียกขุนแผน
แล้วลุกแล่นมาประคองทั้งสองไหล่
ขุนแผนทำน้ำเสดาะให้ทันใด
กลืนเข้าไปพอตลอดคลอดลูกชาย

ประจวบฤกษ์ดิถีกรีธาทัพ
ต้องตำรับว่าประเสริฐเลิศหลาย
ทองประศรีอุ้มแอบไว้แนบกาย
ให้ชื่อ พลายชุมพล รณรงค์

แล้วเรียกเรือมารับกลับเข้าบ้าน
ด้วยห่วงหลานลูกสะใภ้ไม่อยู่ส่ง
พระหมื่นศรีรับว่าอย่าพะวง
จงวางใจให้ฉันไว้ทางนี้ ฯ

ครานั้นขุนแผนแสนศักดา
ดูท้องฟ้าเห็นจำรัสรัศมี
สบยามตามตำราว่าฤกษ์ดี
สั่งให้ตีฆ้องชัยไว้เดโช

ยกจากวัดใหม่ไชยชุมพล
พวกพหลพร้อมพรั่งตั้งโห่
พระสงฆ์ส่งสวดชยันโต
ออกทุ่งโพธิ์สามต้นขับพลมา

โห่ร้องฆ้องลั่นมาหึ่งหึ่ง
นายจันสามพันตึงเป็นกองหน้า
กองหลังศรีอาจราชอาญา
พวกทหารสามสิบห้าต่างคลาไคล ฯ

ขุนแผนจึงเรียกเจ้าพลายงาม
เดินตามไปที่ต้นไทรใหญ่
หมากพลูธูปเทียนเอาถือไป
ถึงต้นพระไทรก็กราบลง

บอกว่าฟ้าฟื้นของพ่อฝัง
ไว้แต่ครั้งพระพิจิตรเขาบอกส่ง
ดาบนี้มีฤทธิ์ปราบณรงค์
ฝังไว้ตรงกิ่งทิศบูรพา

พลายงามก็ขุดดินลงไป
พบดาบดีใจเป็นหนักหนา
ส่งให้พ่อชักวาบปลาบนัยน์ตา
ขุนแผนทูนเกศาด้วยสุดรัก

ดาบนี้ต่อไปจะให้เจ้า
รบพุ่งจะได้เอาไปเป็นหลัก
อันฟ้าฟื้นเล่มนี้ดียิ่งนัก
ดาบอื่นสักหมื่นแสนไม่แม้นเลย

ถึงพระแสงทรงองค์กษัตริย์
ไม่เทียมทัดของเราดอกเจ้าเอ๋ย
จะฝึกเจ้าให้ใช้เสียให้เคย
ชมเชยดาบพลางทางเดินมา ฯ

ครั้นเรียกคนสำรวจตรวจถ้วน
จัดกระบวนหน้าหลังตั้งตามที่
พระพิจิตรมาช่วยอวยสวัสดี
แล้วคลายคลี่พหลพลโยธา

กองหน้า นายจันสามพันตึง
ฆ้องหึ่งโห่กระหน่ำออกนำหน้า
กองหลวงกองเสบียงเรียงกันมา
ราชอาญากองหลังนั้นรั้งพล

พวกชาวบ้านร้านตลาดดาษดื่น
แตกตื่นมาดูอยู่สับสน
ที่ตามวัดก็พระประน้ำมนต์
ขุนด่านนำส่งจนพ้นพรมแดน ฯ