ครานั้นพระองค์ผู้ทรงเดช
ปิ่นปักนัคเรศรังสรรค์
ทรงฟังใบบอกออกสำคัญ
พระทรงธรรม์เคลื่อนคลายพระโกรธา

เร่งไปเอาขุนแผนอีวันทอง
ทั้งสองมากูจะดูหน้า
ตำรวจรับสั่งถอยหลังมา
พาตัวขุนแผนวันทองไป
ครั้นถึงบังคมประนมกร

พระเคืองค้อนหาทอดพระเนตรไม่
ขุนแผนอ่านมนตร์เคยสนใจ
เป่าไปด้วยเชื่อวิทยา
บันดาลพระทัยให้เคลื่อนคลาย
เบือนบ่ายพระพักตร์ผันหา
อ้ายผัวเมียสองคนพ้นปัญญา

ลักกันเข้าป่าไม่กลัวใคร
กลับมาให้การแก้ว่าแม่ยาย
ยักย้ายให้ลูกมีผัวใหม่
เมียเอ็งเหมือนว่าฤๅกระไร
จะสู้เขาได้ฤๅจึงมา ฯ

ครานั้นพระองค์ผู้ทรงภพ
ฟังจบข้อความที่ข้อขัน
กูจะดูมันสู้เนื้อความกัน
ถ้าใครแพ้จะฟันให้หนำใจ

ที่เอ็งฆ่าอ้ายขุนเพชรขุนราม
ความผิดทั้งนี้กูยกให้
ด้วยมิได้คิดคดขบถใจ
ถอดมันออกให้สู้ความกัน

พระหมื่นศรีรับสั่งบังคมลา
พาทั้งสองมาขมีขมัน
ให้ถอดตรวนผัวเมียเสียฉับพลัน
แล้วสั่งตำรวจนั้นให้เร่งไป

ถึงเมืองสุพรรณอย่าทันช้า
เอาตัวขุนช้างมาให้จงได้
ตำรวจขี่ม้ามาทันใจ
ใกล้บ้านขุนช้างเข้าทันที ฯ

ขุนช้างหาว่านางวันทอง
ได้สู่ขอหอห้องมารดาให้
ซัดน้ำสวดมนต์คนแจ้งใจ
ขุนแผนแก้ไขว่าไม่รู้

ขุนช้างอ้างสืบสักขีพยาน
ชายหญิงชาวบ้านได้เห็นอยู่
ข้อหนึ่งขุนช้างได้เลี้ยงดู
เป็นคู่ร่วมเรือนกับวันทอง

อยู่มาประมาณสองเดือนปลาย
วันทองน้องหายไปจากห้อง
เก็บเอาทรัพย์สินเงินทอง
ข้าวของผ้าผ่อนไปมากมาย

ครั้นตามไปพบที่ต้นไทร
ขุนแผนคุมโจรไพรไว้มากหลาย
เห็นวันทองนอนเรียงอยู่เคียงกาย
จึงรู้ว่าชายชู้จู่ลักไป ฯ

ข้อหนึ่งขุนแผนกับโจรไพร
เข้าไล่ห้ำหั่นฟันฆ่า
ขุนเพชรขุนรามก็มรณา
ขุนแผนรับว่าข้อนี้จริง

ข้อหนึ่งขุนแผนกับโจรป่า
ปลูกตำหนักพลับพลาทำสุงสิง
เห็นขุนช้างเข้าไปก็ไล่ยิง
ผูกมัดรัดพิงกับต้นไม้

เฆี่ยนด้วยหนามหวายลายจนแขน
ขุนแผนแก้ว่าหามิได้
ขุนช้างเวียนวนให้จนใจ
ระบุไปว่าจะอ้างไม่มีคน ฯ

ผุดลุกขยับขึ้นจากที่
เป็นตายจะไปขี้ให้จงได้
ขุนแผนว่าประทานฉานติดใจ
โจทก์จะหลบหนีไปได้บัญชา

ขุนช้างอึดอัดให้ขัดใจ
พอก้าวไปขี้ทะลักออกราดผ้า
เป็นชามชามปามลงกลางศาลา
คนฮาแตกเอนระเนนไป

ลูกขุนวุ่นวิ่งทั้งศาลา
เหม็นกว่าขี้หมาอ้ายหน้าไพร่
ขุนช้างแลดูเมียยิ่งเสียใจ
ขี้ไหลทรุดนั่งลงทั้งยืน ฯ

ข้อหนึ่งขุนแผนให้การว่า
ได้สู่ขอมารดาเป็นแม่นมั่น
แต่ยังชื่อพิมอยู่เป็นชู้กัน
ศรีประจันยกให้ได้แต่งงาน

ได้อยู่ภิรมย์ประสมสอง
จนมีทัพเชียงทองไปจากบ้าน
ขุนช้างแก้ไขมิได้นาน
ข้อนี้ประทานฉานไม่รู้

สอบขุนแผนอ้างสักขีพยาน
ชายหญิงชาวบ้านได้เห็นอยู่
ข้อหนึ่งกองทัพกลับพรั่งพรู
เข้าสู่กรุงศรีอยุธยา

ขุนแผนก็กลับขึ้นไปบ้าน
ขุนช้างทำหักหาญเป็นหนักหนา
ปลูกหอขอพิมเป็นภรรยา
ซ้ำทำชู้เมียข้าก็ขัดใจ

สอบขุนช้างพลันมิทันช้า
ขุนช้างแก้ว่าหามิได้
ขุนแผนอ้างหญิงชายทั้งหลายไป
ยกข้อความใหม่ออกถามพลัน

ข้อหนึ่งถึงขุนแผนไม่ร้องฟ้อง
แต่เมียของขุนแผนนั้นแม่นมั่น
มารับก็กลับไปด้วยกัน
แต่ข้าวของทั้งนั้นไม่เอาไป

ขุนช้างตาเขียวเหลียวมา
ขัดใจแก้ว่าหามิได้
ขุนแผนว่าจะอ้างเป็นกลางไพร
ระบุไปขอต่อซึ่งข้อนี้

ข้อหนึ่งขุนช้างตามนางไป
จะไล่ฟันขุนแผนให้เป็นผี
ขัดใจจึงได้ต่อตี
ถ้อยทีถ้อยฟันกันในไพร

ขุนช้างไม่รับสิ้นทั้งข้อ
ขุนแผนว่าจะต่อก็ต่อได้
คัดเอาสำนวนทวนต่อไป
ชี้สองสถานไว้ตามอัยการ ฯ

แล้วจดคำให้การนางวันทอง
ต้องด้วยคำขุนแผนหาผิดไม่
แต่ข้อความนั้นแยกแตกออกไป
ว่ามารดาขืนใจให้แต่งงาน

ครั้นไม่เข้าหอกดคอตี
อึงมี่ได้ยินสิ้นทั้งบ้าน
เมื่อขุนแผนขึ้นไปราชการ
ขุนช้างมาว่าขานขุนแผนตาย

เอากระดูกห่อผ้ามาให้ดู
คนนั่งพรั่งพรูอยู่มากหลาย
ขุนช้างร้องไปช่างไม่อาย
กลับกลายทุกอย่างนางวันทอง

ได้ใหม่ลืมเก่าอีเจ้าเล่ห์
ให้การปรวนเปรทำจองหอง
ลุกขึ้นถกขานัยน์ตาพอง
ยั่นกูถองเสียให้ยับอี[^_^] ฯ

เสด็จออกพากันมาเข้าเฝ้า
เป็นเหล่าขุนนางทั้งน้อยใหญ่
ฝ่ายพระองค์ผู้ทรงภพไตร
สำราญราชหฤทัยเปรมปรีดิ์

พระจึงมีสีหนาทประภาษถาม
ถ้อยความเป็นกระไรจมื่นศรี
พระหมื่นศรีทูลพลันในทันที
อันชีวีอยู่ใต้พระบาทา

ณ วันศุกร์เดือนแปดขุนช้างโจทก์
ฟ้องหากล่าวโทษใจความว่า
ได้หาผู้เฒ่าผู้แก่มา
สู่ขอภรรยาชื่อวันทอง.....

…ขุนช้างบอกว่าขุนแผนตาย
จะหมายเมียเขาประสมสอง
บังอาจรื้อหอเขาเข้าครอบครอง
ต้องปรับตามบทพระอัยการ

ให้ยกเอาศักดิ์ขุนแผนปรับ
เป็นทรัพย์ผิดเมียเสียตามฐาน
ศรีประจันขุนช้างเป็นคนพาล
ให้เทียบไถ่ค่าประจานแทนวันทอง

แล้วให้ทวนขุนช้างศรีประจันต์
ยายกลอยยายสานั้นด้วยทั้งสอง
ถ้าเจ้าผัวกลัวผิดไม่คิดปอง
ต้องบทให้เอาสินไหมไป

ถ้าเจ้าผัวไม่กลัวซึ่งเวรา
จะฟันฆ่าเสียก็ตามอัชฌาสัย
วันทองส่งคืนขุนแผนไป
ตามในพระราชกฤษฎีกา ฯ

ขุนแผนแสนสุภาพกราบกราน
กระหม่อมฉานหาให้เป็นเวรไม่
ตามแต่สินไหมแลพินัย
จะโปรดปรับอย่างไรก็อย่างนั้น ฯ